Türkiye’deki tıp fakültelerinin kalite yönetimi ile ilgili ders içeriklerinin incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 576 - 585, 31.12.2024

Ali Arslanoğlu , Betül Demirci , Yasemin Bilge Arslanoğlu

Öz

Giriş ve Amaç: Çalışma Türkiye’de Yüksek Öğretim Kurulu’na (YÖK) bağlı vakıf ve devlet üniversitelerindeki tıp fakültesi kalite yönetimi derslerinin konuları; eğitim veren akademik personel, eğitim dili, dersin seçmeli veya zorunlu olması gibi kriterler üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı türdedir. Mart 2023- Mart 2024 tarihleri arasında sürdürülmüştür. Araştırma evrenini YÖK’e bağlı bulunan 208 üniversite oluşturmaktadır. Veriler hazırlanan form ile toplanmış, üniversite web sayfaları ve YÖK Atlas web sayfasından bilgi paketleri incelenmesiyle elde edilmiştir.
Bulgular: Türkiye’de 110 üniversitede tıp fakültesi bulunmaktadır. Tıp fakültesi bulunan üniversitelerden 78 devlet, 32 vakıf üniversitesi bulunmaktadır. Kalite yönetim dersi bulunan 25 üniversite mevcuttur. 85 üniversitenin ders müfredatında kalite derslerine yer verilmemiştir. Bunlardan 3 vakıf, 22 devlet üniversitesi olduğu görülmektedir. Dersleri 15 akademik personel ünvanı ile en yüksek oranda Dr. Öğr. Üyeleri vermekte, 2 akademik personel ile en az doçent ünvanıyla eğitim verilmektedir
Sonuç: Kalite içerikli ders veren fakülte sayısı az, dersi veren akademik personel sayısı ve niteliği yeterli oranda görülmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalite, kalite yönetimi, hasta güvenliği, sağlık hizmetlerinde kalite, tıp fakültesi

Review of course contents related to quality management in medical faculties in Turkey

Öz

Introduction and Aim: The aim of the study was to examine the subjects of quality management courses in medical faculties in foundation and state universities affiliated with the Council of Higher Education (YÖK) in Turkey, based on criteria such as the academic staff providing education, the language of education, and whether the course is elective or compulsory.
Materials and Methods: The research is of a descriptive type. It was carried out between March 2023 and March 2024. The research universe consists of 208 universities affiliated with the Council of Higher Education. Data were collected with the prepared form and obtained by examining university web pages and information packages from the YÖK Atlas web page.
Results: There are 110 universities in Turkey that have medical faculties. There are 78 state and 32 foundation universities among the universities that have medical faculties. There are 25 universities that have quality management courses. Quality courses are not included in the curriculum of 85 universities. It is seen that there are 3 foundation universities and 22 state universities. The courses are given by 15 academic staff with the title of assistant professors at the highest rate, and 2 academic staff with the title of associate professor at the lowest rate are given.

Anahtar Kelimeler

Quality, quality management, patient safety, quality in health services, medical faculty

Kaynakça

• Arslan, S., & Basit, G. (2021). Türkiye'de hemşirelik lisans programlarında yürütülen kalite ve hasta güvenliği derslerinin incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 8(2), 252-262. DOI:10.5222/SHYD.2021.97658.
• Arslanoğlu, A. (2018). Kalite yönetimi. (Ed. N. Gemlik). Hastane yönetiminde 4 boyut. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Arslanoğlu, A., & Arslan, Z. (2023a). Türkiye'de dil ve konuşma terapisi lisans programlarında yürütülen kalite ve hasta güvenliği derslerinin incelenmesi. 5N1Kalite Dergisi, 1(2), 46-56. https://doi.org/10.5281/zenodo.8244872.
• Arslanoğlu, A., & Arslan, Z. (2023b). Türkiye'deki eczacılık fakültelerinde yürütülen kalite yönetimi derslerinin incelenmesi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 62-75. https://doi.org/10.18221/bujss.1260722.
• Arslanoğlu, A., & Duran, F. (2023). Türkiye’de sağlık yönetimi lisans programlarında yürütülen kalite ve hasta güvenliği derslerinin incelenmesi. Journal of Health and Management, 3(1), 31-39.
• Arslanoğlu, A., & İnal, G. (2024). Türkiye'de odyoloji lisans programlarında yürütülen kalite, hasta ve çalışan güvenliği derslerinin incelenmesi. 5N1Kalite Dergisi, 2(1), 1-7. https://doi.org/10.5281/zenodo.11060020.
• Arslanoğlu, A., & Kandaş, E. (2024). Acil Yardım ve Afet Yönetimi lisans programlarında yürütülen Kalite, Hasta ve Çalışan Güvenliği derslerinin incelenmesi. Acil Yardım ve Afet Bilimi Dergisi, 4(1):9-14. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eadsjrnl/issue/83697/1389372.
• Arslanoğlu, A., & Yılmaz, Ö. (2023). Türkiye'de Kalite Yönetimi ve Sağlıkta Kalite Yönetimi lisansüstü programlarında yürütülen derslerin incelenmesi. 5N1Kalite Dergisi, 1(1), 10-18. https://doi.org/10.5281/zenodo.7760033.
• Bayazıt, Ö. (1998). Toplam kalite yönetiminin yürütülmesinde önemli bir araç: kalite çemberleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 53(01). https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001955.
• Çakmakçı, M. (2011). Hasta Güvenliği: Bir paradigma değişimi: Türkiye ve dünya kitabı. Füsun Sayek TTB Rapor Defterleri. 1. Baskı, Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 13-14. https://www.ttb.org.tr/105ygjy.
• Deming, W. A. (2014). Krizden Çıkış (3. baskı). Türkiye Kalite Derneği.
• Donabedian, A. (1988), Bakım kalitesi: Nasıl değerlendirilebilir? Amerikan Tabipler Birliği Dergisi, 260: 1743–1748.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2023), Hastalar için hasta güvenliği. https://www.who.int/initiatives/patients-for-patient-safety
• Kayral, İ. H. (2018). Dünyada ve Türkiye'de sağlık hizmetleri akreditasyonu. Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 1(1), 27-31. https://dergipark.org.tr/en/pub/jhqa/issue/36846/415406.
• Kırpık, G. (2022). Toplam kalite yönetimi. A. Aktar ve G. Kırpık (Ed.), Çağdaş Maliyet Yönetimi Teknikleri ve Uygulamaları (s. 37-50). Efe Akademik Yayınları.
• Koca, M., Köksal, A., & Deniz, S. (2023). Bir eğitim ve araştırma hastanesinde hekimlerin klinik kalite uygulamalarına bakış açılarının kesitsel bir incelemesi. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 6(1), 1-7. DOI: 10.54537/tusebdergisi.1213118.
• Kömürcü, N., Durmaz, A., Bayram, N., Genç-Koyuncu, R., Karaman Ö.E., Toker, E. (2014). Sağlık hizmetlerinde kalite standartları ve modelleri. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7(1), 95-114. https://dergipark.org.tr/en/pub/spkd/issue/29270/313420.
• Konaçoğlu, D. (2019). Hastanelerde bilgi yönetim sistemlerinin sağlık bakanlığı kalite standartları açısından değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kuvvetli, Ü. (2023). İktisat, Sürdürülebilir Kalkınma ve İşletme alanlarında akademik çalışmalar. Örmeci, G. G. (Ed.), Kalite Geliştirme ve Büyük Veri (s. 69-78). Gazi Kitabevi.
• Odabaşı, O. (2023). Türkiye Tıp Fakülteleri 2023. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 32(1), 37-61. DOI: https://doi.org/10.17942/sted.1259646.
• Özbucak-Civil, S. (2011). Hemşirelikte hasta güvenliği: Türkiye ve dünya kitabı. Füsun Sayek TTB Rapor Defterleri. 1. Baskı, Ankara, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, 36. https://www.ttb.org.tr/105ygjy.
• Sağlık Bakanlığı. (2020). Sağlıkta Kalite Standartları (SKS) Hastane-Sürüm 6.1. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Kalite, Akreditasyon ve Çalışan Hakları Daire Başkanlığı Ankara, ISBN: 978-975-590-766-6, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1156 https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/41258/0/skshastane-setis6109082021pdf.pdf
• Şahinöz, T. ve Şahinöz, S. (2022). Daha gerçekçi bir tıp eğitimi mümkün: Türkiye için yeni bir model. Tıp Eğitimi Dünyası, 21(65): 56-70. https://doi.org/10.25282/ted.1093859
• Turan-Özdemir, S. (2005). Tıp eğitimi ve standartları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 31 (2), 133-137. https://dergipark.org.tr/en/pub/uutfd/issue/35261/391262.
• Türk Dil Kurumu. (2023). Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr. Erişim Tarihi: 12.06.2023.
• Türkmen, E., Altuntaş, S., Baykal, Ü. & Seren, Ş. (2011). Hasta güvenliği kültürü ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 38-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/2655/34143.
• Ulusal Sağlık Hizmeti. (2023). Ulusal sağlık hizmeti kalite hesapları: https://www.nhs.uk/using-the-nhs/about-the-nhs/quality-accounts.
• Ulusoy, H., Gökmen-Kavak, D., Tosun, N. & Aydın, Ş. (2018). Üniversitelerin sağlıkla ilgili lisans programlarında kaliteli eğitim: Türkiye örneği. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 14(2), 87-102. https://dergipark.org.tr/en/pub/spkd/issue/37269/373432.
• Yükseköğretim kurulu (YÖK). (2023). https://www.yok.gov.tr, Erişim Tarihi: 05.03.2023.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖKa). (2024). Ulusal Çekirdek Eğitim Programları: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ulusal-cekirdek-egitimi-programlari.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖKb). (2024). Yükseköğretim kurulu tarafından eğitim ve öğretimin başlaması ve devamı için asgari koşulları bulunan programlar: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/asgari-kosullar.