SAĞLIK KURUMLARINDA FİNANSAL PERFORMANS ÖLÇÜMÜ: İL VE İLÇE DEVLET HASTANELERİ ÜZERİNE BİR ÖRNEK

Year 2019, Volume: 3 Issue: 2, 1 - 15, 19.12.2019

Sezin Açık Taşar , Özcan Demir , Hülya Diğer

Abstract

Sağlık kurumlarının esas ve ortak amacı, etkili bir sağlık hizmeti sunumunu gerçekleştirmektir. Bu kapsamda çeşitli çalışmalar aracılığıyla sağlık hizmetlerinde etkinlik artırılmaya çalışılmaktadır. Sağlık hizmetlerinde etkinlik sürecinde, ekipman, malzeme, personel, bina vb. değişkenlerin etkili yönetiminin gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir. Etkili yönetim aracılığıyla kaliteli ve verimli bir sağlık hizmeti sağlanabilse de birçok faktör bu süreçte negatif etki oluşturmaktadır. Performansların finansal durumu ve atıl kapasite oluşumu sağlık kurumlarının etkinliği üzerinde negatif etki oluşturan unsurlar arasında yer almaktadır. Mevcut negatif etki oluşturan unsurları, miktarları, sebepleri ile sonuçlarını belirleyebilme konusunda veri zarflama analizi önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla sağlık kurumlarının etkinlik durumlarının veri zarflama analizi yardımıyla gerçekleştirilmesi, negatif etki oluşturan unsurların pozitife dönüştürülmesi ile etkili sağlık hizmeti sunumunu gerçekleştirmesine katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı etkin ve verimli bir sağlık hizmetini gerçekleştirebilmek için sağlık kurumlarının finansal performanslarını veri zarflama analizi yöntemi yardımı ile ölçerek, hastanelerin verimlilik ve etkinlik düzeylerini incelemektir. Çalışma kapsamında ikinci basamak hizmet sunumu gerçekleştiren 7 devlet hastanesi ele alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda, araştırmaya konu olan sağlık kurumlarının etkinlik ve verimlilik durumlarının farklılık gösterdiği saptanmış olup, araştırmanın hipotezleri kabul edilmiştir.

Keywords

Sağlık Hizmetleri, Sağlık Kurumları, Finansal Performans, Performans Ölçümü

References

• Aktaş Şen, S. (2006). “Bankacılık Sektörü ve Devlet Müdahaleleri: Politik Devresel Dalgalanmalar Çerçevesinde Türk Bankacılık Sektörü Etkinlik Analizi”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyoekonomi Dergisi, 4, 11-30.
• Altın, F. G. (2014). “Sağlık Sektöründeki İşletmelerin Finansal Kriz Öncesi Ve Sonrası Performanslarının Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (11), 163-185.
• Baysal, M. E., Uygur, M. & Toklu, B. (2004). “Veri Zarflama Analizi ile TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (4), 437-442.
• Beyatlı, H.Z., (2017). Hastane ve Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Konya: Nobel Yayıncılık.
• Çakmak, N. & Ocaklı, E. (2006). “Performans Değerlendirmesi Gerekli midir? Neden?”, UNAK'06 Bilimsel İletişim ve Bilgi Yönetimi Sempozyumu'nda Sunuluna Bildiri, 12-14 Eylül, Gazi Üniversitesi, 212-230, Ankara.
• Güler, M. İpekgil Doğan, Ö. & Erdem, S. (2017). “Sağlık Kuruluşları Performansının Veri Zarflama Analizi İle İncelenmesi Ve Bir Uygulama”, Verimlilik Dergisi, 4, 169-185.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alpha Güvenilirlik Katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6 (1), 47-48.
• Kutlar, A. & Kartal, M. (2004). “Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 49-79.
• Köstekçi, A., (2014). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Kamu ve Özel Sektör Ortaklığının Analizi, (Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.
• Leleu, H. (2006). “A Linear Programming Framework for Free Disposal Hull Technologies and Cost Functions: Primal and Dual Models”, Europen Journal of Operatinal Research, 168 (2), 340-344.
• Özden, Ü. H. (2008). “Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye'deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 167-185.
• Öztek, M. Y. (2005). “Performans Ölçümünde Esas Alınan Ölçütler”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (23), 19-22.Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında 224 Sayılı Kanun, 1961: md.2.
• Sanei, M. & Mamizadeh Chatghayeh, S. (2013). “Using Free Disposal Hull Models in Supply Chain Management”, International Journal of Mathematical Modelling & Computations, 3 (2), 125-129.
• Tengilimoğlu, D., (2012). Sağlık Hizmetleri Pazarlaması, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Tengilimoğlu, D. Işık O. & Akbolat, M. (2012). Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Ankara: Nobel Kitabevi.
• Tokay, M. (2000). “Sağlık Hizmetlerinin Pazarlamasında Kalite ve Hasta Tatmini (Eskişehir Devlet Hastanesinde Bir Araştırma)”, (Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.
• Tulkens, H. (1993). “On FDH Efficiency Analysis: Some Methodological Issues and Applications to Retail Banking Courts, and Urban Transit”, Journal of Productivity Analysis, 4 (1-2), 183-210.
• Yiğit, V. (2016). “Hastanelerde Teknik Verimlilik Analizi: Kamu Hastane Birliklerinde Bir Uygulama”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 9-16.
• Yiğit, V. & Esen, H. (2017). “Pabon Lasso Modeli ve Veri Zarflama Analizi ile Hastanelerde Performans Ölçümü”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 26-32.
• Yörker, S. Karabeyli, L. Kaya, S. Özeren, B. (2003). Sayıştayın Performans Ölçümüne İlişkin Ön Araştırma Raporu, 1. Basım, Araştırma-İnceleme-Çeviri Dizisi: 28.
• Web Sayfaları
• World Health Organization, https://www.who.int/ (Erişim Tarihi 15.03.2019).
• https://www.nufusu.com/ (Erişim Tarihi 29.03.2019)