Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi

Nahide İrem Azizoğlu; Aslı Yağız

doi:10.53629/sakaefd.1752953

Research Article

Investigation of Middle School Students' Critical Listening and Reading Self-Efficacy

Year 2025, Issue: Advanced Online Publication, 234 - 251, 26.12.2025

Nahide İrem Azizoğlu , Aslı Yağız

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1752953

Abstract

In this study, which, aimed to examine the relationship between middle school students’ perceptions of self-efficacy in critical listening and reading in terms of various variables, the survey method was employed. The participant group consisted of a total of 577 students 314 girls and 263 boys enrolled at all grade levels in two public middle schools located in Hendek district of Sakarya province, under the Ministry of National Education. Data were collected through the “Critical Listening/Viewing Self-Efficacy Scale,” the “Critical Reading Self-Efficacy Scale,” and a “Personal Information Form.” The data obtained through these tools were analyzed using SPSS 20. The findings indicated that students’ self-efficacy levels in critical listening were at a moderate level. When examined by grade level, it was found that 8th grade students had significantly higher self-efficacy in critical listening compared to 5th graders. As for critical reading self-efficacy, the results revealed that students generally perceived themselves at a low level. In comparisons between grade levels, a significant difference was found between 5th and 6th graders in favor of 5th grade students. Similarly, in the comparison between 6th and 7th graders, a meaningful difference emerged in favor of 7th grade students. Furthermore, a significant relationship was identified between students’ Turkish course grades and their scores in critical reading self-efficacy. A strong and positive correlation was also found between critical listening and critical reading self-efficacy. Additionally, it was concluded that as students’ achievement in the Turkish course increased, their self-efficacy perceptions in both skill areas also improved. It is suggested that Turkish language courses may include more practical activities focused on listening and reading that aim to develop students’ critical thinking skills.

Keywords

Critical Listening , Critical Reading , Self-Efficacy , Middle School

References

Akın, L., & Karabacak, K. (2025). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma öz yeterlikleri ile okuma motivasyonları arasındaki ilişki. International Journal of Language Academy, 13(1), 45–68. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.79000
Akyol, H. (2008). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Kök Yayıncılık.
Azizoğlu, N. İ. (2022). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme özyeterliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 559–574. https://doi.org/10.16916/aded.1102924
Baki, Y. (2022). Okuma çemberi yönteminin eleştirel okuma özyeterlilik algısı ve eleştirel düşünme tutumuna etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(1), 277-301
Bandura, A. (2006). Adolescent development from an agentic perspective. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents (pp. 1–44). Connecticut: Information Age Publishing.
Çam Aktaş, B. (2016). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlik algısı ve düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263224
Çarkıt, C., & Altun, K. (2020). Eleştirel dinleme/izleme özyeterlilik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 711-717.
Çevik, H., & Demir, E. (2025). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. TEBD, 23(1), 66–88. https://doi.org/10.37217/tebd.1582802
Demircan, U., & Aydın, İ. S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(4), 1517–1527. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3119
Doğan, Y. (2007). İlköğretim ikinci kademede dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=XevxbMW14XbT034NBSQHtA&no=iPRtUEq9x6Re3DNFxhGBVg
Emek, M. (2024). Critical reading self-efficacy perceptions of Turkish language teacher candidates.
Emek, M. (2024). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları. Ilim, 41(3), 21–33. https://doi.org/10.47751/skpu.1937.v41i3.2
Emiroğlu, S., & Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies, 8(4), 769–782. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4965
Friedman, I. A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: The importance of interpersonal relations efficacy. Social Psychology of Education, 6(3), 191–215.
Gerez Taşgın, F. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme ve okuma öz yeterlikleri ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(5), 209–222. https://doi.org/10.18506/anemon.520726
Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ocak Yayınları.
Gürbüzel, K. (2024). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme/izleme özyeterliliklerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi].
Güven, M., & Çam Aktaş, B. (2013). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 31-44.
Halpern, D. (2003). Thought & knowledge: An introduction to critical thinking. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers 2003 Mahwah.
Kamçı, F., & Tuncer, M. (2025). Türkçe ve İngilizce öğretmen adaylarının eleştirel düşünme standartları, eleştirel yazma becerileri, eleştirel okuma özyeterlik algıları ve eleştirel dinlemeye yönelik tutumları arasındaki ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 429-445. https://doi.org/10.17755/esosder.1552556
Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz-yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 8(13), 1107–1122.
Karakoç Öztürk, B., & Altuntaş, İ. (2012). İlköğretim ikinci kademede konuşma eğitimine yönelik öğretmen görüşleri: Nitel bir çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 342–356.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Kayhan, S., Eyüp, B., & Malkoç, E. (2024). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri, yaratıcı okuma algıları ve okuma öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Journal of Uludag University Faculty of Education, 37(3), 1008- 1036. https://doi.org/10.19171/uefad.1476061
Kemiksiz, Ö. (2017). Dinleme becerisi üzerine yazılan makalelerin değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 511–531.
Kösem, V. C. (2019). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumları ile eleştirel okuma öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki (Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). [Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi].
Kurnaz, H. (2020). Okuma eğitiminde değişen paradigma: Çoklu metinleri anlama. O. Zahal, Ş. Koca ve K. Baş (Ed.) Eğitim bilimlerinde teori ve araştırmalar II cilt 2 içinde (ss. 209- 236). Gece Kitaplığı.
Kurnaz, H., & Çelikkanat Nas, Ş. (2022). Ortaokul öğrencilerine yönelik eleştirel okuma öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(2), 793–812. https://doi.org/10.7884/teke.5472
Okur, T., & Ateş, S. (2025). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma ve eleştirel yazma ilişkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(3), 598-621. https://doi.org/10.16916/aded.1658104
Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Öncü Kitap.
Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), 40–55.
Perfetti, C. A., & McCutchen, D. (1986). Schooled language competence: Linguistic abilities in reading and writing. Advances in Applied Psycholinguistics, 5(1), 511–531.
Phan, H. P. (2010). Critical thinking as a self-regulatory process component in teaching and learning. Psicothema, 284-292.
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (2007). Influencing children’s self-efficacy and selfregulation of reading and writing through modeling. Reading & Writing Quarterly, 23(1), 7–25. https://doi.org/10.1080/10573560600837578
Şahin, N. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 214–233. https://doi.org/10.29000/rumelide.618195
Topçuoğlu Ünal, F., & Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33–42.
Toshpulatova, D., & Kinjemuratova, A. (2020). Teacher perceptions on developing students’ critical thinking skills in academic English module. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 9(1), 48–60.
Zimmerman, B. J. (2000). Attainment of self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 13–39). Academic Press.

Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi

Year 2025, Issue: Advanced Online Publication, 234 - 251, 26.12.2025

Nahide İrem Azizoğlu , Aslı Yağız

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1752953

Abstract

Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme ve okuma özyeterlikleri algıları arasındaki ilişkiyi farklı değişkenler açısından incelemeyi hedefleyen bu çalışmada tarama yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın katılımcı grubunu, MEB’e bağlı Sakarya ili Hendek ilçesinde bulunan iki ortaokulun tüm sınıf düzeylerinde öğrenim gören 314 kız ve 263 erkek olmak üzere toplam 577 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler "Eleştirel Dinleme/İzleme Özyeterlik Ölçeği", "Eleştirel Okuma Özyeterlik Ölçeği" ve "Kişisel Bilgi Formu" aracılığıyla toplanmıştır. Veri toplama araçlarıyla toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 programından yararlanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, öğrencilerin eleştirel dinleme özyeterlik düzeylerinin orta seviyede olduğu saptanmıştır. Sınıf düzeyi değişkeni açısından, 8. sınıf öğrencilerinin eleştirel dinleme özyeterlik düzeylerinin 5. sınıf öğrencilerine kıyasla önemli boyutta daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Eleştirel okuma özyeterlik düzeyleri değerlendirildiğinde ise bu düzeylerin genel olarak düşük seviyede algılandığı görülmektedir. Sınıf düzeyleri arasında yapılan karşılaştırmalarda, 5. ve 6. sınıf seviyesindeki öğrenciler karşılaştırıldığında aralarında anlamlı bir farklılık saptanmış bu farkın 5. sınıf öğrencileri lehine olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde, 6. ve 7. sınıf öğrencileri arasındaki karşılaştırmada ise anlamlı farkın 7. sınıf öğrencilerinin üstünlük sağladığı saptanmıştır. Ayrıca, öğrencilerin Türkçe dersi başarı notları ile eleştirel okuma özyeterliklerine ilişkin puanları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Eleştirel dinleme ve eleştirel okuma özyeterliği arasında güçlü ve olumlu bir ilişki saptandığı, buna ek olarak öğrencilerin Türkçe dersindeki başarı düzeyleri arttıkça, bu iki beceri alanına ilişkin özyeterlik algılarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe derslerinde, eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik dinleme ve okuma odaklı uygulamalı etkinliklere daha fazla yer verilebilir.

Keywords

Eleştirel Dinleme , Eleştirel Okuma , Özyeterlik , Ortaokul

References

Akın, L., & Karabacak, K. (2025). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma öz yeterlikleri ile okuma motivasyonları arasındaki ilişki. International Journal of Language Academy, 13(1), 45–68. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.79000
Akyol, H. (2008). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Kök Yayıncılık.
Azizoğlu, N. İ. (2022). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme özyeterliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 559–574. https://doi.org/10.16916/aded.1102924
Baki, Y. (2022). Okuma çemberi yönteminin eleştirel okuma özyeterlilik algısı ve eleştirel düşünme tutumuna etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 11(1), 277-301
Bandura, A. (2006). Adolescent development from an agentic perspective. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents (pp. 1–44). Connecticut: Information Age Publishing.
Çam Aktaş, B. (2016). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlik algısı ve düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). https://doi.org/10.17755/esosder.263224
Çarkıt, C., & Altun, K. (2020). Eleştirel dinleme/izleme özyeterlilik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 711-717.
Çevik, H., & Demir, E. (2025). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. TEBD, 23(1), 66–88. https://doi.org/10.37217/tebd.1582802
Demircan, U., & Aydın, İ. S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(4), 1517–1527. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3119
Doğan, Y. (2007). İlköğretim ikinci kademede dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=XevxbMW14XbT034NBSQHtA&no=iPRtUEq9x6Re3DNFxhGBVg
Emek, M. (2024). Critical reading self-efficacy perceptions of Turkish language teacher candidates.
Emek, M. (2024). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları. Ilim, 41(3), 21–33. https://doi.org/10.47751/skpu.1937.v41i3.2
Emiroğlu, S., & Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Turkish Studies, 8(4), 769–782. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4965
Friedman, I. A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: The importance of interpersonal relations efficacy. Social Psychology of Education, 6(3), 191–215.
Gerez Taşgın, F. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme ve okuma öz yeterlikleri ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(5), 209–222. https://doi.org/10.18506/anemon.520726
Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ocak Yayınları.
Gürbüzel, K. (2024). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel dinleme/izleme özyeterliliklerinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi].
Güven, M., & Çam Aktaş, B. (2013). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 31-44.
Halpern, D. (2003). Thought & knowledge: An introduction to critical thinking. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers 2003 Mahwah.
Kamçı, F., & Tuncer, M. (2025). Türkçe ve İngilizce öğretmen adaylarının eleştirel düşünme standartları, eleştirel yazma becerileri, eleştirel okuma özyeterlik algıları ve eleştirel dinlemeye yönelik tutumları arasındaki ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 429-445. https://doi.org/10.17755/esosder.1552556
Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz-yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 8(13), 1107–1122.
Karakoç Öztürk, B., & Altuntaş, İ. (2012). İlköğretim ikinci kademede konuşma eğitimine yönelik öğretmen görüşleri: Nitel bir çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 342–356.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Kayhan, S., Eyüp, B., & Malkoç, E. (2024). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri, yaratıcı okuma algıları ve okuma öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Journal of Uludag University Faculty of Education, 37(3), 1008- 1036. https://doi.org/10.19171/uefad.1476061
Kemiksiz, Ö. (2017). Dinleme becerisi üzerine yazılan makalelerin değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 511–531.
Kösem, V. C. (2019). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumları ile eleştirel okuma öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki (Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). [Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi].
Kurnaz, H. (2020). Okuma eğitiminde değişen paradigma: Çoklu metinleri anlama. O. Zahal, Ş. Koca ve K. Baş (Ed.) Eğitim bilimlerinde teori ve araştırmalar II cilt 2 içinde (ss. 209- 236). Gece Kitaplığı.
Kurnaz, H., & Çelikkanat Nas, Ş. (2022). Ortaokul öğrencilerine yönelik eleştirel okuma öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(2), 793–812. https://doi.org/10.7884/teke.5472
Okur, T., & Ateş, S. (2025). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma ve eleştirel yazma ilişkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(3), 598-621. https://doi.org/10.16916/aded.1658104
Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Öncü Kitap.
Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), 40–55.
Perfetti, C. A., & McCutchen, D. (1986). Schooled language competence: Linguistic abilities in reading and writing. Advances in Applied Psycholinguistics, 5(1), 511–531.
Phan, H. P. (2010). Critical thinking as a self-regulatory process component in teaching and learning. Psicothema, 284-292.
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (2007). Influencing children’s self-efficacy and selfregulation of reading and writing through modeling. Reading & Writing Quarterly, 23(1), 7–25. https://doi.org/10.1080/10573560600837578
Şahin, N. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 214–233. https://doi.org/10.29000/rumelide.618195
Topçuoğlu Ünal, F., & Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33–42.
Toshpulatova, D., & Kinjemuratova, A. (2020). Teacher perceptions on developing students’ critical thinking skills in academic English module. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 9(1), 48–60.
Zimmerman, B. J. (2000). Attainment of self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 13–39). Academic Press.

There are 38 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Turkish Education
Journal Section	Research Article
Authors	Nahide İrem Azizoğlu 0000-0003-2738-9856 Aslı Yağız 0009-0007-9116-4922
Submission Date	July 28, 2025
Acceptance Date	December 24, 2025
Early Pub Date	December 26, 2025
Publication Date	December 26, 2025
Published in Issue	Year 2025 Issue: Advanced Online Publication

Cite

APA	Azizoğlu, N. İ., & Yağız, A. (2025). Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(Advanced Online Publication), 234-251. https://doi.org/10.53629/sakaefd.1752953
AMA	Azizoğlu Nİ, Yağız A. Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi. SUJEF. December 2025;(Advanced Online Publication):234-251. doi:10.53629/sakaefd.1752953
Chicago	Azizoğlu, Nahide İrem, and Aslı Yağız. “Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme Ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, no. Advanced Online Publication (December 2025): 234-51. https://doi.org/10.53629/sakaefd.1752953.
EndNote	Azizoğlu Nİ, Yağız A (December 1, 2025) Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Advanced Online Publication 234–251.
IEEE	N. İ. Azizoğlu and A. Yağız, “Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi”, SUJEF, no. Advanced Online Publication, pp. 234–251, December2025, doi: 10.53629/sakaefd.1752953.
ISNAD	Azizoğlu, Nahide İrem - Yağız, Aslı. “Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme Ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Advanced Online Publication (December2025), 234-251. https://doi.org/10.53629/sakaefd.1752953.
JAMA	Azizoğlu Nİ, Yağız A. Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi. SUJEF. 2025;:234–251.
MLA	Azizoğlu, Nahide İrem and Aslı Yağız. “Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme Ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, no. Advanced Online Publication, 2025, pp. 234-51, doi:10.53629/sakaefd.1752953.
Vancouver	Azizoğlu Nİ, Yağız A. Ortaokul Öğrencilerinin Eleştirel Dinleme ve Okuma Özyeterliklerinin İncelenmesi. SUJEF. 2025(Advanced Online Publication):234-51.

Aim & Scope

Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (Sakarya University Journal of Education Faculty -SUJEF), öğretmenlerin, öğretim elemanlarının, araştırmacıların, eğitim ve okul yöneticilerinin, uygulamacıların gelişmelerine katkı sağlayacak bilimsel gelişmeleri, yenilikleri, uygulamaları ve eğitim araştırmalarını izleyebilmelerini sağlamayı, eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme alanında çalışan akademisyenlerin çalışmalarını yayınlamalarına olanak sunmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda dergi eğitimde var olan sorunları bilimsel açıdan incelemekte ve yapılan çalışma ve incelemeleri akademisyenler, öğretmenler ve uygulayıcılarla paylaşmaktadır.

Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(SUJEF);

Eğitim yönetimi,

Eğitim programları ve öğretim,

Eğitimde program geliştirme,

Yaşam boyu öğrenme,

Eğitim psikolojisi,

Rehberlik ve psikolojik danışmanlık,

Özel eğitim,

Zihin engelliler eğitimi,

Eğitimde ölçme ve değerlendirme,

Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi,

Uzaktan eğitim,

Yabancı dil eğitimi,

İngilizce eğitimi,

Yabancılara Türkçe eğitimi,

Türkçe eğitimi,

Matematik eğitimi,

Fen bilgisi eğitimi,

Okul öncesi eğitimi,

Sınıf eğitimi,

Öğretmen eğitimi,

Sosyal Bilgiler eğitimi,

Güzel Sanatlar eğitimi

gibi dallarda kuram ve uygulamaya katkı sağlayan güncel ve özgün araştırmaları konu edinmektedir.

Sosyal Bilimler: Eğitim ve Eğitim Araştırması

Kongre Kütüphanesi/LCC Konu Kategorisi: L

Author Guidelines

Makalenizi hazırlarken aşağıdaki şablonu kullanmayı ihmal etmeyiniz!!!

Makale yazım şablonları:

Türkçe yazılan tek yazarlı makale yazım şablonu için tıklayınız.

Türkçe yazılan 2 veya daha fazla yazarlı makale yazım şablonu için tıklayınız.

İngilizce yazılan tek yazarlı makale yazım şablonu için tıklayınız.

İngilizce yazılan 2 veya daha fazla yazarlı makale yazım şablonu için tıklayınız.

Kaynakça gösterimleri için tıklayınız.

Yazarlar için bilgi;

Makalelerde atıf sistemi olarak APA 7 atıf sistemi kullanılmalıdır.
Dergimize gönderilecek makaleler DergiPark üzerinden açılan kullanıcı hesabı ile iletilmelidir.
Araştırma makaleleri Türkçe veya İngilizce olarak yayımlanmaktadır.
Makalelerin başlarında giriş bölümü, sonlarında sonuç bölümü bulunmalıdır.
Makaleler, tüm tablolar, şekiller, referanslar (kaynakça) ve ekler dâhil 30 sayfayı ve 10 bin kelimeyi aşmamalıdır.
Makaleler, A4 kâğıdı boyutunda, MS Word programında Cambria yazı tipi kullanılarak hazırlanmalıdır.
Ana başlıklar ve alt başlıklar 11 punto bold olarak düzenlenmelidir.
Metin kısmı 11 punto 6nk paragraf ve 1,15 satır aralığı ile yazılmalıdır.
Makalelerin başında Türkçe ve İngilizce özetler (Abstract) bulunmalıdır.
Özetler en fazla 250 kelime aralığında olmalı, makalenin amacını, kapsamını, yöntemini ve kısa sonuçlarını içermelidir.
Özetler 9 punto 0nk paragraf ve tek satır aralığı ile yazılmalıdır.
Özetlerin altına en az 3 en fazla 5 Türkçe ve İngilizce anahtar kelime (Keywords) yazılmalıdır.
Giriş bölümü özetin genişletilmiş hali olarak çalışmanın amacını, kapsamını, yöntemini ve desenini içermelidir.
İlaveten, Türkçe makalelere 750-1000 kelime arasında genişletilmiş İngilizce özet eklenmelidir.

Makale Türlerine Göre İçerik Düzenleri ve Temel Özellikler

Özgün Araştırma
Sırasıyla Öz", "Anahtar kelimeler", ‘Giriş’, ‘Yöntem’, ‘Bulgular’ ve ‘Sonuç/Tartışma’ bölümlerinden oluşmalıdır.
Sistematik Derleme
Araştırma makalesi kapsamındadır. İlgili alanda yayınlanmış olan çalışmaları sistemli ve kapsamlı bir biçimde tarayıp çeşitli nesnel kabul ve red kriterleri çerçevesinde hangi çalışmaların derlemeye gireceğini belirleyip ilgili konuda yer alan bilgilerin sentez edilmesi ile oluşturulur. Bir derleme makalenin sistematik olarak tanımlanabilmesi için derlemeye alınacak çalışmaların belirlenmesi, seçilmesi, çalışma verilerinin sentezlenmesi süreçlerinin izlenmesi gerekir. Sistematik derleme çalışmaları; "Öz", "Anahtar Kelimeler", "Giriş", "Altbaşlıklar" ve “Kaynaklar” bölümlerinden oluşmalıdır.
Metanaliz
Meta-analiz, girişimlerin etkinliği için doğruluğu, gerçekliği konusunda kanaat verici belge (en yüksek derecede kanıt) sağlamak amacıyla yazılan araştırma makaleleridir.
Belirli bir konuda yapılmış, birbirinden bağımsız en az iki çalışmanın bulgularının birleştirilmesi ile belirli bir durumunun etkisini tek bir tahmin edici ile göstermek amacıyla geliştirilen istatistik yazın türüdür. Birden çok çalışmaya ait bulguların birleştirilmesi ile elde edilmiş sonuçların geçerlilik ve güvenilirlik derecesi kuvvetlenecektir. Tekli olarak küçük örnekleme sahip olan çalışmalar, istatistiksel anlamlılık taşımayabilirken, meta-analiz ile birleştirilen makaleler, bu sorunun üstesinden gelinmesini sağlamaktadır. Meta-analiz, hem deneysel hem de nicel araştırmalar için yapılabilir.
Meta-analiz makaleleri; "Öz", "Anahtar kelimeler", "Giriş", "Yöntem", "Bulgular", "Sonuç/Tartışma" ve "Kaynaklar" bölümlerinden oluşur.

Ethical Principles and Publication Policy

ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI

SUJEF (Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi)'nde takip edilen yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda izlenen süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncı, hakemler, editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır.

SUJEF (Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi), araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. SUJEF, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve World Association of Medical Editors (WAME) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir.

Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşlarından aşağıdaki etik sorumlulukları taşımasını beklemektedir.

Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics(COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Hakemli dergide bir makalenin yayımlanması uyumlu ve saygı duyulan bilgi ağının gelişmesinde gerekli bir temel yapı taşıdır. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden beklenen etik davranışların standartlarında anlaşmaya varmak yayımlama ile ilgili tüm taraflar, yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir.

1. Etik İlkeler

1. Makalenin Yazarlığı:

Yazarlık, rapor edilen çalışmanın tasarımına, yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkılarda bulunan kişilerle sınırlandırılmalıdır. Önemli katkılarda bulunan herkes ortak yazar olarak listelenmelidir. Araştırma projesinin belirli önemli yönlerine katılmış olan başka kişiler varsa, bunlar kabul edilmeli veya katkıda bulunanlar olarak listelenmelidir. İlgili yazar, makaleye tüm uygun ortak yazarların dahil edildiğinden ve uygun olmayan ortak yazarların bulunmadığından ve tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığından ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğinden emin olmalıdır.

2. Çıkar Çatışmaları:

Yazarlar: Tüm yazarlar, makalelerinin sonuçlarını veya yorumunu etkilemek üzere yorumlanabilecek herhangi bir mali veya diğer önemli çıkar çatışmalarını makalelerinde açıklamalıdır. Proje için tüm finansal destek kaynakları açıklanmalıdır.

Hakemler: Hakemler, değerlendirdikleri makalede herhangi bir çıkar çatışması olduğundan şüphelendiklerinde değerlendirme süreci ile ilgili olarak dergi editörlüğüne bilgi vermeli ve gerekirse makale değerlendirmesini ret etmelidirler. Çıkar çatışmasını engellemek için makale yazarlarının görev yaptığı kurumlardaki kişiler, makale için hakemlik yapamazlar.

Editörler: Editörlerin, makalelerle kişisel veya mali açıdan çıkar çatışması olmamalıdır.

3. Veri Erişimi ve Saklama:

Yazarlardan, editoryal inceleme için bir makaleyle bağlantılı olarak ham verileri sağlamaları istenir ve mümkünse, bu tür verilere halkın erişimini sağlamaya hazırlıklı olmalı ve her halükarda bu tür verileri yayınlandıktan sonra makul bir süre boyunca saklamaya hazır olmalıdır.

4. Uydurma Veri Üretimi ve Sahtecilik:

Görüntüler de dahil olmak üzere uydurulmuş ve/veya tahrif edilmiş deneysel sonuçlar.

5. Veri Paylaşımı ve Tekrarlanabilirliğe İlişkin Dergi Politikaları

SUJEF (Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi), yazarların makalelerindeki sonuçları gösteren ek materyal ve verileri göndermelerini tavsiye etmektedir. Yazarlar tarafından herhangi bir kısıtlama varsa, bu kısıtlama makalelerin gönderimi sırasında editör kurulu ile paylaşılmalıdır.

SUJEF, verilerin; yazarları, insan haklarını veya diğer mahremiyet konularını ihlal etmiyorlarsa, paylaşılması ve bu verilerin kamuya açık hale getirilmesini teşvik eder. Atıf yapılan veriler, yazarlar tarafından oluşturulmuş olsun ya da olmasın, makalelerin referans listelerinde yazılmalıdır. Yazarların ayrıca bir veri kullanılabilirliği beyanı eklemeleri önerilmektedir.

SUJEF tüm yazarların kendi verilerinin tamamını kamuya açık hale getirmelerini tavsiye etmektedir.

6. Yinelenen / Çoklu Makale Gönderimleri:

Başka bir yere gönderildiği veya başka bir yerde yayınlandığı tespit edilen makaleler. Yazarlar, daha önce gönderilmiş veya yayınlanmış kendi çalışmalarını gönderilen bir makale için temel olarak kullanmışlarsa, önceki çalışmalara atıfta bulunmaları gerekir. Ayrıca, sundukları makalelerde önceki çalışmalara ek olarak yeni katkıların nasıl sunulduğunu da belirtmeleri gerekir.

7. Fikri Mülkiyet Hakkı

• Yazarlar, gönderdikleri makalenin (ve herhangi bir destekleyici öğenin) kendi fikri mülkiyetleri olduğunu ve telif hakkının başkalarına devredilmediğini onaylar.

• Yazarlar, makalenin intihal, uydurma, tahrifat, manipüle edilmiş alıntılar içermediğini ve makalenin JSS yazarlık politikalarına uygun olduğunu onaylar.

• Tüm el yazmaları, revizyonlar, taslaklar ve dizgiler yazar(lar)ın fikri mülkiyetinde kalır. Kararlaştırılan lisansta belirtilenin dışında, yazar(lar) eserlerinin telif hakkını elinde tutar.

• Yazarlar, hakemler ve editörler, hakemlerden veya editörlerden gelen tüm iletişimleri, yorumları veya raporları gizli tutmayı kabul eder.

• Hakemler ve editörler, yayınlanan nihai dizgi(ler) dışında tüm el yazmalarını, düzeltmeleri ve taslakları gizli tutmayı kabul ederler.

8. Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi

• Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit ederse düzeltme yapabilirler.

• Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar/ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekebilirler.

• Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayımlayabilirler. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE yönergesi dikkate alınır.

9. Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını

SUJEF dergisi bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:

• Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.

• Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı numarası) yöntem bölümünde yer verilebilir. Fakat Makale sonunda makale bilgi formunda olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir:

• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar

• İnsanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,

•Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,

Ayrıca;

• Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu” nun alındığının belirtilmesi,

• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,

• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi.

10. Ek veya Özel Sayı Yayımlama Politikası

Dergimizde Editör Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makalelerin tüm süreçleri standart makale süreciyle aynıdır.

• Ek veya Özel sayı: Bir derginin normal aralıklarla çıkarılan düzenli sayılarına ek olarak yayınlanan sayılardır. Kongre/sempozyum vb etkinlik bildirilerinden veya belli bir konudaki makalelerden oluşur.

• Ek veya Özel sayıdaki sayfa numaraları, yıl içindeki düzenli sayılardan farklı şekilde numaralandırılır.

• Ek veya Özel sayı adedi; normal periyodun 1/3’ünden fazla olamaz. Kongre bildiri özetlerini içeren özel sayılar bu kapsama dâhil edilmezler.

• Ek veya Özel sayıda yayınlanan olgu sunumları, derleme ve araştırma makalesi oranları (kongre özetleri hariç), diğer sayılarda yayınlanan makale oranlarına dâhil edilecektir.

• Armağan sayıları, özel veya ek sayı statüsünde kabul edilmez. Normal sayı olarak numaralandırılır ve yüklenir.

Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,

Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,

Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

Diğer etik ihlal türleri:

a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,

b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,

c) İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında haklara saygı göstermemek,

ç) İnsanlarla ilgili araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,

d) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,

e) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,

f) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,

g) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,

h) Araştırma ve deneylerde, sağlığa ve ekolojik dengeye zarar vermek,

ı) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.

i) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.

j) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,

k) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,

l) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

Yazarların Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler

• Çalışmaların özgün olması ve araştırmaya dayalı olması gerekmektedir.

• Makalede ismi yazılacak olan diğer yazarların araştırmaya katkı sağladığından emin olunmalıdır. Akademik katkısı olmayan kişilerin ilave yazar olarak gösterilmesi veya katkı sırası gözetilmeksizin, unvan, yaş ve cinsiyet gibi bilim dışı ölçütlerle yazar sıralaması yapılması bilim etiğine aykırıdır.

• Çok yazarlı makalelerde yazarların makalenin hangi aşamasına hangi oranda katkı sağladıkları net bir şekilde belirtilmelidir.

• Makale aynı anda farklı dergilere gönderilmemelidir ve daha önce başka bir dergiye gönderilmiş olmamalıdır. Gönderilmesi halinde yayın süreci iptal edilecektir.

• Dergiye makale gönderen yazarların derginin yayım ve yazım ilkelerini okuduğu ve kabul ettiği varsayılır ve yazarlar bu ilkelerde kendinden beklenenleri taahhüt etmiş sayılmaktadır.

• Atıf gösterimi ve Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.

• İntihal yapılmamalı ve sahte veriye yer verilmemelidir.

• Benzerlik taraması sonucunda makalenin hakem sürecinin başlatılabilmesi için benzerlik oranı %15’i geçmemelidir.

• Bir makale en fazla 2 ÖN KONTROL sürecine dâhil edilir, bu süreçte yazara iletilen hususlar düzeltilmezse makale reddedilir.

• Dergimizde daha önce reddedilen çalışmalar aynı şekilde tekrar gönderilmemelidir. Böyle bir durumda, çalışmalar reddedilecektir.

• Sorumlu yazar herhangi bir çıkar çatışması durumunda dergi editörünü bilgilendirmelidir.

Bu hususta https://www.wame.org/conflict-of-interest-in-peer-reviewed-medical-journals WAME’ye atıf yapılabilir.

Hakemliklerin Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler

• Hakemler dergide yayımlanacak makalenin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalıdır.

• Hakemler, yalnızca uygun bir değerlendirmeyi yapmak için gereken uzmanlığa sahip oldukları, kör hakemlik gizliliğine riayet edebilecekleri ve makaleye dair detayları her şekilde gizli tutabilecekleri makalelerin hakemliğini kabul etmelidirler.

• Makale inceleme süreci sonrasında da incelenen makaleye dair herhangi bir bilgi hiçbir şekilde başkalarıyla paylaşılmamalıdır.

• Hakemler, yalnızca makalelerin içeriğinin doğruluğunu ve akademik ölçütlere uygunluğunu değerlendirmelidir. Makalede ortaya konan düşüncelerin hakemin düşüncelerinden farklı olması değerlendirmeyi etkilememelidir.

• Hakem raporları objektif ve ölçülü olmalıdır. Hakaret içeren, küçümseyici ve itham edici ifadelerden kesinlikle kaçınılmalıdır.

• Hakemler, değerlendirme raporlarında yüzeysel ve muğlak ifadelerden kaçınmalıdır. Sonucu olumsuz olan değerlendirmelerde sonucun dayandığı eksik ve kusurlu hususlar somut bir şekilde gösterilmelidir.

• Hakemler, kendilerine tanınan süre içerisinde makaleleri değerlendirmelidir. Şayet değerlendirme yapmayacaklarsa, makul bir süre içerisinde dergiye bildirmelidirler.

Editörlerin Sorumlulukları ve Uyması Gereken Etik İlkeler

SUJEF, editörleri ve alan editörleri, Davranış Kuralları ve Dergi Editörleri İçin En İyi Uygulama Kuralları’na (COPE), Committee on PublicationEthics (COPE) 'nin yayınladığı Dergi Editörleri İçin En İyi Uygulama Kuralları’na (COPE) ve yayın etiğinin kötüye kullanımı ya da ihlali ile ilgili olası durumlarda COPE tarafından geliştirilen Yayın Etiği Akış Şemaları ilkeleri kapsamında süreci yürütmektedir.

• Editörler, dergi politikasında belirtilen ilgili alanlara katkı sağlayacak makaleleri değerlendirme sürecine kabul etmelidir.

• Editörler, kabul veya ret edilen makaleler ile herhangi bir çıkar çatışması/ilişkisi içinde olmamalıdır.

• Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.

• Hakemlerin ve yazarların isimlerinin karşılıklı olarak gizli tutulması editörlerin sorumluluğudur.

• Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.

• Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.

• Dergiye gönderilen makalelerin ön inceleme, hakemlik, düzenleme ve yayınlama süreçlerinin vaktinde ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması editörlerin görevidir.

• Editörler dergiye katkısı olmayan kişileri yayın kurulu üyesi veya yardımcı editör olarak göstermemelidir.

2. Yayın Politikası

SUJEF'de yayınlanmak üzere düşünülen herhangi bir yazı, aşağıdaki ölçütleri yerine getirmelidir:

• Özgünlük

• Etik ihlal içermemek

• Bilim çevrelerine iletilecek açık mesajlar içermek

• Alandaki araştırmacılara ne düzeyde bir katkı sağlayacağı ve bunun sosyal bilimleri açısından önemi

• Eğitim bilimleri alanındaki araştırmacıların ilgi duydukları güncel alan ve konular

• Yapısal ve mantıksal bütünlük taşıması

• Araştırma sonuçlarının bilimsel kanıtlara dayanması

• Bilimsel yöntemin uygunluğu

Makale değerlendirme sürecini için tıklayınız.

Yazıların Değerlendirilmesi

SUJEF'de makale başvurusu https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaefd web adresinden "Makale Yönetim Sistemi"ne kaydolarak yapılır. E-posta ile gönderilen makaleler değerlendirmeye alınmaz.

Ön İnceleme ve İntihal Taraması

Derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik taraması yapılır. Benzerlik programı kullanılarak benzerlik taramasından geçirilir. Benzerlik oranının % 15'ten az olması ve tek bir kaynaktan en fazla %3 olması şartı aranır. Benzerlik oranı fazla %15'ten fazla ise çalışma ya reddedilir ya da benzerlik oranının düşürülmesi için tekrar yazara yollanır. Ön inceleme en fazla 3 gün içinde tamamlanır.

Editör / Alan Editörü İncelemesi

Ön inceleme ve benzerlik taraması aşamasından geçen çalışma, ilgili editör / alan editörü tarafından konu, kapsam, dil ve akademik yeterlilik açısından incelenir. Bu inceleme, en fazla 7 gün içinde tamamlanır.

Hakemlik Süreci (Çift-Kör Hakemlik)

Ön inceleme ve Editör incelemesinden geçen çalışmalar çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Çift körleme stratejisine göre dergiye yayın gönderen yazarlar makalelerinin hangi hakemler tarafından değerlendirileceği bilgisine erişemezler. Aynı şekilde, bir makaleyi değerlendiren hakemler de hangi yazar(lar)a ait çalışmayı değerlendirdiklerini bilemezler. Diğer bir deyişle, değerlendirme sürecindeki bir makalenin yazar ve hakem kimlikleri gizli tutularak değerlendirme süreci tamamlanmaktadır. Ayrıca raporlar Makale Yönetim Sisteminde saklanır. Detaylı bilgi için Hakem Rehberi sayfasını ziyaret ediniz.

Yazar Düzenlemesi

Yazarlar, hakem ve Yayın Kurulunun eleştiri ve önerilerini dikkate alırlar. Katılmadıkları hususlar varsa, gerekçeleriyle birlikte itiraz etme hakkına sahiptirler. Raporlar kapsamında makaleyi düzenleyip makalenin son halini sisteme yüklerler.

Alan Editörü Kontrolü

Alan editörü, yazarın metinde kendisinden talep edilen düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder. Eğer hakem raporları içerisinde “Major Revizyon” var ise ilgili hakeme makaleyi yollar. Eğer “Kabul” veya “Minör Revizyon” var ise düzenlemeler yapılmış ise makaleyi dil kontrolü aşamasına yönlendirebilir (Kontrol işlemi, en fazla 7 gün içinde tamamlanır.). Düzeltmelerin yapılmadığını tespit etmesi halinde yazara makaleyi tekrar yollar. Yazar tekrar düzeltmeleri yapmazsa makaleyi reddedebilir. Yayına kabul edilmeyen yazılar, sistemden silinmez. Süreç aşaması ve tüm dosyaları sistemde kayıt altındadır.

Türkçe Dil Kontrolü

Hakem sürecinden geçen çalışmalar Türkçe Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan düzeltme istenir. Kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

İngilizce Dil Kontrolü

Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan düzeltme istenir. Kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

Yayın Kurulu İncelemesi

Teknik, akademik ve dilsel incelemelerden geçen makaleler, Yayın Kurulu’nda incelenerek nihai yayın durumu karara bağlanır. Üyelerden itiraz gelmesi hâlinde Kurul, oy çokluğu ile karar verir.

Dizgi ve Mizanpaj Aşaması

Yayın Kurulu tarafından yayımlanması kararlaştırılan çalışmaların dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir.

Yazım Dili

SUJEF'de Türkçe ve İngilizce makaleler yayımlanır. Makalelerin Türkçe basılan makalelerde İngilizce özete de yer verilir. İngilizce basılan makalelerde Türkçe özet bulunmak zorunda değildir. Eğer makale İngilizce dışında ise bir dil ile yazılmış ise kaynakçadan sonra genişletilmiş İngilizce özet eklenmelidir. Genişletilmiş özet, makalenin yazım kuralları ile aynı olmalıdır ve en fazla 750 kelime olmalıdır.

Yazar Değişikliği

SUJEF, makale yazarlarını yazının Başlık Sayfasındaki beyana göre kabul etmektedir. Bu nedenle, tam yazar sıralamasının son halini göndermek yazarların sorumluluğundadır. Makale gönderiminden sonra yazarlık değişikliğine ilişkin talepler (ör. yazarların çıkarılması/eklenmesi, sıranın değiştirilmesi vb.) editör onayına tabidir. Yayın Kurulu bu tür vakaları araştıracak ve COPE akış şemalarına göre hareket edecektir.

Yazarlık değişikliği talepleri, değişikliğin nedenlerini belirten resmi bir yazı ile Editöre iletilmelidir. Mektup tüm yazarlar tarafından imzalanmalı ve yazarlık değişikliğine ilişkin onaylarını içermelidir. Talep Yayın Kurulu tarafından onaylanırsa, yazarların nihai sıra listesine göre yeni bir Telif Hakkı Sözleşmesi Formu göndermeleri gerekmektedir.

Sorumluluk Reddi

Dergide yayınlanan makalelerde ifade edilen görüşler ve fikirler SUJEF Dergisi, Baş Editör, Editörler, Yayın Kurulu ve Yayıncı’nın değil, yazar(lar)ın bakış açılarını yansıtır. Baş Editör, Editörler, Yayın Kurulu ve Yayıncı bu gibi durumlar için hiçbir sorumluluk ya da yükümlülük kabul etmemektedir. Yayınlanan içerik ile ilgili tüm sorumluluk yazarlara aittir.

Şikayet ve İtirazlar

SUJEF, şikayetleri ve itirazları aşağıdaki prosedürü izleyerek ele almaktadır. Şikayetler sadece çalışmaların incelenmesindeki uzun gecikmeler ve yayın etiği ile sınırlı olmayıp tüm şikayetler önce SUJEF'in baş editöri tarafından ele alınmaktadır. Baş editör, gerektiğinde şikâyet ve itirazları Yayın Kurulu ile birlikte inceleyebilir. Şikayet ve itirazlarla ilgili herhangi bir durum oluştuğunda, lütfen sujef@sakarya.edu.tr ile iletişime geçiniz.

Price Policy

• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi makale gönderimi, hakemlik ve editörlük süreçleri, mizanpaj ve yayın basımı (sayfa veya renk ücretleri) için herhangi bir ücret talep etmemektedir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi yazarlara, hakemlere, editörlere ve yayın kuruluna herhangi bir ücret ödememektedir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisindeki makalelerin okunması ve indirilmesi ücretsizdir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi araştırma literatürüne ücretsiz erişimi teşvik eden Budapeşte Açık Erişim Girişimini (BOAI: Budapest Open Access Initiative) imzalamış ve bu girişimde açıklanmış olan Açık Erişim İlkeleri’ni kabul etmiştir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisindeki tüm eserler TÜBİTAK ULAKBİM DergiPark aracılığıyla LOCKSS (Lots Of Copies Keep Stuff Safe) sistemi ile arşivlenmektedir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi yayın politikası gereği ilan, reklam, sponsorluk vb. faaliyetleri kabul etmemektedir.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi abonelik ücreti talep etmeyen açık erişimli bir dergidir.
• Makalelerin profesyonel kalitede reprodüksiyonlarına ihtiyaç duyanlar için yeniden baskı hizmeti sunmuyoruz.
• Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisinin tüm giderleri Sakarya Üniversitesi tarafından karşılanmaktadır.

Indexes

Other Indexes

	Education Source Ultimate Database Coverage List (EBSCO host)
	Education Full Text Database Coverage List (EBSCO host)
	Directory of Open Access Journals (DOAJ)
	ERIHPLUS
	Education Source (EBSCO host)

Journal Boards

Baş Editör

Özlem CANAN GÜNGÖREN

Education, Instructional Design, Instructional Technologies, Educational Technology and Computing

Editör Yardımcısı

Uğur YASSIBAŞ

Education, Special Education and Disabled Education, Mental Disability Education, Autism and Spectrum Disorder Education

Editörler Kurulu

Üzeyir SÜĞÜMLÜ

Turkish and Social Sciences Education, Turkish Education

Cihat ATAR

English As A Second Language

Gülden KAYA UYANIK

Measurement Theories and Applications in Education and Psychology, Classroom Measurement Practices, Measurement and Evaluation in Education (Other)

Hale ILGAZ

Educational Technology and Computing

Mehmet Barış HORZUM

Information Security Management

Özlem GÜMÜŞKAYA

Education, Family Counseling, Social and Humanities Education (Excluding Economics, Business and Management), Special Education and Disability (Other), Inclusive Education, Family Psychology

Deyana PENEVA

Applied Linguistics and Educational Linguistics, Education

Kadiyan BOOBEKOVA

Education, Career Counseling, School Counseling, Comparative and Cross-Cultural Education, Teacher Education and Professional Development of Educators, Educational Psychology