Bağıl Değerlendirme Sisteminin Akademik ve Psikososyal Etkileri: Üniversite Öğrencilerinin Perspektifinden Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 25 Issue: 1, 67 - 84, 30.06.2025

Levent Ertuna , Hossein Feizi Khezerlou

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1681202

Abstract

Bu araştırma, Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında yaygın olarak kullanılan bağıl değerlendirme sistemine yönelik algıları ve bu sistemin akademik performans, motivasyon, öğrenme stratejileri, psikososyal refah ve sınıf içi sosyal dinamikler üzerindeki etkilerini öğrenci perspektifinden incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, 2024-2025 bahar döneminde Sakarya Üniversitesi ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nde öğrenim gören 151 öğrencinin katılımıyla nicel bir nedensel karşılaştırma araştırması olarak yürütülmüştür. Araştırmada, bağıl değerlendirmenin farklı boyutlarını ölçen 22 maddelik bir anket kullanılmıştır. Veri analizi için betimsel istatistikler, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis testleri ile Spearman korelasyon katsayı kullanılmıştır. Bulgular, öğrencilerin %41,7’sinin sistemi karmaşık bulduğunu, %35,1’inin güvenmediğini ve %44,3’ünün değişim talep ettiğini göstermektedir. Bağıl değerlendirme, öğrencilerin %47’sine göre motivasyonu doğrudan artırmamakla birlikte, %54,3’ünü daha fazla çalışmaya, %45,7’sini derse katılmaya teşvik etmiştir. Olumsuz etkiler arasında öğrencilerin %51’i rekabeti artırdığını, %58,9’u stres yarattığını, %43,7’si iş birliğini zayıflattığını belirtmiştir. Kadın öğrenciler, sistemi daha iyi bilmelerine rağmen erkeklere kıyasla akademik baskıyı yoğun hissettiklerini ifade etmiştir. Ayrıca, akademik not ortalaması düştükçe sisteme yönelik olumsuz algıların arttığı yönünde anlamlı negatif ilişkiler tespit edilmiştir. Çalışma, bağıl değerlendirmenin potansiyel olumsuz etkilerine dikkat çekerek, yükseköğretimde öğrenci refahı odaklı politika revizyonu önermektedir.

Keywords

Bağıl Değerlendirme, Yükseköğretim, Yükseköğretimde Değerlendirme, Öğrenci Algıları, Psikososyal Etkiler

The Academic and Psychosocial Effects of Norm-Referenced Assessment: A Research from the Perspective of University Students

Abstract

This research aims to investigate student perceptions of the commonly utilized norm-referenced assessment system within Turkish higher education institutions, and its effects on academic performance, motivation, learning strategies, psychosocial well-being, and in-class social dynamics from the student perspective. Quantitative causal-comparative research was conducted with 151 students enrolled at Sakarya University and Sakarya University of Applied Sciences during the Spring semester of 2024-2025. Data were gathered using a 22-item questionnaire measuring different dimensions of relative grading experiences. Descriptive statistics, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, and Spearman correlation coefficient were utilized for data analysis. The findings reveal that 41.7% of students perceive the system as complex, 35.1% lack trust in it, and 44.3% desire changes to the current implementation. While 47% of participants reported that norm-referenced assessment does not directly increase motivation, it nonetheless encouraged 54.3% to study more intensively and 45.7% to participate more actively in classes. Regarding negative effects, 51% of students indicated that the system increases competition, 58.9% reported experiencing academic anxiety, and 43.7% noted that it weakens peer collaboration among students. Female students, despite demonstrating better comprehension of the assessment methodology, reported experiencing higher levels of academic pressure compared to their male counterparts. Furthermore, significant negative correlations were identified between grade point average and negative perceptions of the system, particularly distrust, difficulty coping, and the perception that grades were lower than deserved. T The study highlights the potential negative effects of norm-referenced assessment and recommends policy revisions in higher education that focus on student well-being.

Keywords

Norm-Referenced Assessment, Higher Education, Assessment in Higher Education, Student Perceptions, Psychosocial Effects

References

• Akbaş, O. (2015). University students attitudes towards norm-referenced grading: some implications for pre-service teacher training. Learning and Teaching, 8(2), 5-24.
• Akın, S., & Çakto, P. (2023). Öğretim materyalinin üniversite öğrencilerinin motivasyon düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 13(2), 188-194. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1234691
• Anastasi, A. (1988). Psychological testing (6th ed.). Macmillan Publishing Co, Inc
• Ary, D., Jacobs, L. C., Sorensen, C., & Walker, D. A. (2018). Introduction to research in education (10th ed.). Cengage Learning.
• Astin, A. W. (2012). Assessment for excellence: The philosophy and practice of assessment and evaluation in higher education. Rowman & Littlefield Publishers.
• Aviles, C. B. (2001). Grading with norm-referenced or criterion-referenced measurements: To curve or not to curve, that is the question. Social Work Education, 20(5), 603-608.
• Atalmış, E. H. (2019). A statistical comparison of norm-referenced assessment systems used in higher education in Turkey. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 10(1), 12-29.
• Atılgan, H., Yurdakul, B., & Öğretmen, T. (2012). Öğrenci başarısının belirlenmesinde bağıl ve mutlak değerlendirme üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 79-98.
• Başol, G. (2009). Öğretim üyeleri ve öğrencilerin bağıl değerlendirme sistemi hakkındaki görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 345-360.
• Brown, J. D., & Hudson, T. (2002). Criterion-referenced language testing. Cambridge University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256394
• Duman, B. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bağıl değerlendirmeye ilişkin görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 536-548.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum.
• Gür, R., & Köroğlu, M. (2023). The complexity of the grading system in Turkish higher education. International Journal of Assessment Tools in Education, 10(4), 796-812. https://doi.org/10.21449/ijate.1266808
• İlhan Beyaztaş, D., & Çakıcı Eser, D. (2023). Norm referenced assessment from the perspective of students: Its effects on learning approaches and social-affective characteristics, and assessment expectations. International Innovative Education Researcher, 3(2), 248-273.
• Jacobs, G. M., & Greliche, N. (2015). Your partners' success will enhance, not diminish, your own success. Online Submission.
• Karagöz, N., & Alpaydın, Y. (2024). Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının not ve başarı sistemlerinin analizi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 14(3), 403-412.
• Kaya, Ü., & Semerci, Ç. (2017). Yükseköğretimde bağıl ve mutlak değerlendirmeye ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47), 457-467.
• Keskin, Y. D. M. (2001). İstanbul Üniversitesi’nin bağıl değerlendirme sisteminin ana hatları. Tıp Eğitimi Dünyası, 3(3),
• Klapp, A. (2019). Differences in educational achievement in norm-and criterion-referenced grading systems for children and youth placed in out-of-home care in Sweden. Children and Youth Services Review, 99, 408-417.
• Kubiszyn, T., & Borich, G. D. (2024). Educational testing and measurement. John Wiley & Sons.
• Lok, B., McNaught, C., & Young, K. (2016). Criterion-referenced and norm-referenced assessments: compatibility and complementarity. Assessment & Evaluation in Higher Education, 41(3), 450-465.
• Mills, G. E., & Gay, L. R. (2019). Educational research: Competencies for analysis and applications (12th ed.). Pearson.
• Nartgün, Z. (2007). Aynı puanlar üzerinden yapılan mutlak ve bağıl değerlendirme uygulamalarının notlarda farklılık oluşturup oluşturmadığına ilişkin bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 8(1), 19-40.
• Nitko, A. J. (1994, June). A model for curriculum-driven criterion-referenced and norm-referenced national examinations for certification and selection of students [Paper presentation]. Association for the Study of Educational Evaluation in Southern Africa's International Conference on Educational Evaluation and Assessment, Pretoria. https://eric.ed.gov/?id=ED377200
• Özkan, Y. Ö. (2016). Üniversite mezuniyet notları ve dönüşüm tablolarında yaşanan kaos. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 71-76.
• Park, C. H., Kwon, J., Lee, J. T., & Ahn, S. (2023). Impact of Criterion Versus Norm-Referenced Assessment on the Quality of Life in Korean Medical Students. Journal of Korean Medical Science, 38(17).
• Parsons, C. (Ed.). (2017). Quality improvement in education: case studies in schools, colleges and universities. Routledge.
• Pimsleur, P. (1975). Criterion vs. Norm-referenced Testing. Language Association Bulletin, 27(1), 21-24.
• Popham, W. (2024). Classroom Assessment: What Teachers Need to Know. Pearson Education.
• Redelius, K., & Hay, P. J. (2012). Student views on criterion-referenced assessment and grading in Swedish physical education. Physical Education and Sport Pedagogy, 17(2), 211-225. https://doi.org/10.1080/17408989.2010.548064
• Suna, H.E., Özer, M., Şensoy, S., Gür, B.S., Gelbal, S., & Aşkar, P. (2021). Türkiye’de akademik başarının belirleyicileri. Journal of Economy Culture and Society, 0(64), 143-162. https://doi.org/10.26650/JECS2021-934211
• The Jamovi Project (2024). Jamovi (Version 2.6.13) [Computer Software]. https://www.jamovi.org
• Wallace, M. P., & Ng, J. S. W. (2023). Fairness of classroom assessment approach: Perceptions from EFL students and teachers. English Teaching & Learning, 47(4), 529-548.