GIDA EŞLEŞTİRME TEORİSİ COĞRAFİ İŞARETLİ YEMEKLERDE İŞLEVSEL Mİ? TEKİRDAĞ KÖFTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 167 - 179, 30.04.2025

Ceyhun Uçuk

Öz

Gıda eşleştirme teorisi, farklı gıda bileşenlerinin kimyasal yapıları, lezzet profilleri ve kültürel bağlamları açısından birbirleriyle nasıl uyum sağladığını inceleyen yenilikçi bir yaklaşımdır. Ancak coğrafi işaretli ürünlerin bu teori kapsamında yeterince incelenmemesi, yerel mutfakların küresel gastronomideki rolünü sınırlamaktadır. Bu çalışma, Tekirdağ köftesinin bileşenlerini Food Pairing teorisi çerçevesinde analiz ederek, bu geleneksel yemeğin kimyasal ve aromatik uyumlarını anlamayı amaçlamaktadır. Araştırma, yerel mutfak değerlerinin modern gastronomiyle entegrasyonunun sağlanmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Çalışmada, Tekirdağ köftesinin bileşenleri, "Feneroli’nin El Kitabı" temel alınarak kimyasal ve aromatik açıdan değerlendirilmiş, Food Pairing haritaları oluşturulmuştur. Nitel içerik analizi yönteminin kullanıldığı araştırmada, köftenin aromatik uyumlarının bilimsel bir temelde ele alındığı bir çerçeve sunulmuştur. Bulgular, köftenin bileşenlerinin lezzet ve aroma açısından dengeli ve kültürel bağlamda anlamlı bir bütün oluşturduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma, Tekirdağ köftesinin uluslararası mutfaklara uyarlanabilirliğini artırma, yerel mutfak değerlerini küresel gastronomiyle buluşturma ve coğrafi işaretli ürünlerin gastronomik inovasyonlardaki rolünü güçlendirme potansiyeline işaret etmektedir. Bu tür analizlerin genişletilmesi, gastronomi ve turizme önemli katkılar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gıda Eşleştirme , Yerel Yemek , Tekirdağ Köftesi , Gastronomi

Is the Food Pairing Theory Functional in Local Dishes? The Case of Tekirdağ Köftesi

Öz

The food pairing theory is a novel method to explore the combination of different components in terms of their chemical structures, flavour elements as well as cultural context. However, the geographical indication of products under this view only exams them in so far as they can play a role in global gastronomy which seems to limit what we might consider local cuisines in worldwide culinary production. The present study is carried out to discuss the molecular and aromatic harmonics of this traditional meat dish via Food Pairing theory on components of Tekirdağ meatball component data. Towards the amalgamation of Modern Gastronomy and Regional Culinary Traditions The research aims to contribute towards integration of local culinary values through modern gastronomy. Data from the Feneroli's Handbook was used to evaluate the chemical and aromatic properties of Tekirdağ meatball ingredients, and Food Pairing maps were generated. The research provides a scientific model of analysis on the aromatic harmonies of the meatballs by using a qualitative content analysis method. The results in this instance show a symphony of taste and smell that transcends its individual components, reflecting a vital component of authentic cooking. This research suggests possibility of using traditional Tekirdağ meatballs to develop varied dishes also for other international cuisines. Geographically indicated products could play a more important role in gastronomic innovation by linking local expressions to globalized gastronomy through the engagement of contemporary chefs as seen in this study. These types of analyses could provide significant contributions to the gastronomy and tourism sectors.

Anahtar Kelimeler

Food Pairing , Local Food , Tekirdağ Köftesi , Gastronomy

Kaynakça

• Abdikoğlu, D. İ., Oraman, Y., & Unakıtan, G. (2018). Tekirdağ İlinde Tüketicilerin Tatlı Tüketim Eğilimlerinin Belirlenmesi. IBANESS Kongreler Serisi–Tekirdağ/Türkiye, 24-25.
• Ahn, Y., Ahnert, S., Bagrow, J., & Barabási, A. (2011). Flavor network and the principles of food pairing. Scientific Reports, 1(1). https://doi.org/10.1038/srep00196
• Akman, S., Yılmaz, G., & Aslan, M. (2019). Tekirdağ köftesinin niteliksel farklılıkları ile Tekirdağ turizminin geliştirilmesine olası katkılarının araştırılması. International Journal of Social and Humanities Sciences, 3(3), 71-94.
• Al-Razgan, M., Tallab, S., & Alfakih, T. (2021). Exploring the food pairing hypothesis in Saudi cuisine using genetic algorithm. Mathematical Problems in Engineering, 2021, 1–16. https://doi.org/10.1155/2021/3627715
• Blumenthal, H. (2002). The Big Fat Duck Cookbook. Bloomsbury Publishing.
• Burdock, G. A. (2016). Fenaroli’s handbook of flavor ingredients (7th ed.). Boca Raton, FL: CRC Press.
• Cupertino, A., Ginani, V., Cupertino, A., & Botelho, R. (2022). School feeding programs: What happens globally? International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(4), 2265. https://doi.org/10.3390/ijerph19042265
• Doğan, B. (2015). Coğrafi̇ i̇şaret korumasinin geli̇şmekte olan ülkeler i̇çi̇n önemi̇. Nwsa Academic Journals, 10(2), 58-75. https://doi.org/10.12739/nwsa.2015.10.2.3c0128
• Doğancılı, O. (2020). Gap turlarında coğrafi i̇şaretli ürünlerin kullanıma i̇lişkin i̇çerik analizi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 246-258. https://doi.org/10.37847/tdtad.816711
• Ginani, V., Ginani, J., Botelho, R., Zandonadi, R., Akutsu, R., & Araújo, W. (2010). Reducing fat content of Brazilian traditional preparations does not alter food acceptance: Development of a model for fat reduction that conciliates health and culture. Journal of Culinary Science & Technology, 8(4), 229–241. https://doi.org/10.1080/15428052.2011.535758
• Hürkan, Y. (2019). Hünnap (ziziphus jujuba mill.) meyvesi: geçmişten günümüze tıbbi önemi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3), 1271-1281. https://doi.org/10.21597/jist.524818
• Jain, A., Rakhi, N., & Bagler, G. (2015). Analysis of food pairing in regional cuisines of India. PLoS One, 10(10), e0139539. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0139539
• Kanberoğlu, Z., & Yıldırımçakar, İ. (2022). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Gelişmedeki Rolü: Van Kahvaltısı Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (58), 23-39. https://doi.org/10.53568/yyusbed.1159750
• Kart, N., Saraç, Ö., Pamukçu, H., & Sandıkçı, M. (2022). Afyon sucuğu üreti̇ci̇leri̇ni̇n sürdürülebi̇li̇r gastronomi̇ kapsaminda coğrafi̇ i̇şaret tesci̇li̇ne yöneli̇k algilari. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 381-404. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1030441
• Kaya, M. (2023). Coğrafi i̇şaretli ürünlerin sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi: samsun örneği. Mavi Atlas, 11(1), 105-119. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1238174
• Lahousse, B. (2011). The Foodpairing® book: 10,000 flavour matches that will transform the way you eat. Jacqui Small LLP.
• Ley, S., Hamdy, O., Mohan, V., & Hu, F. (2014). Prevention and management of type 2 diabetes: Dietary components and nutritional strategies. The Lancet, 383(9933), 1999–2007. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(14)60613-9
• Şeker, M., Kahrıman, F., & Sungur, A. (2023). Çanakkale’nin Stratejik Sektörü Tarım 1. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub321
• Şimşek, E., & Kızıldemir, Ö. (2020). Tekirdağ mutfak kültürü üzerine bir değerlendirme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 758-775.
• Traynor, M., Moreo, A., Cain, L., Burke, R., & Barry‐Ryan, C. (2020). Exploring attitudes and reactions to unfamiliar food pairings: An examination of the underlying motivations and the impact of culinary education. Journal of Culinary Science & Technology, 19(2), 115–137. https://doi.org/10.1080/15428052.2020.1732253
• Türk Patent ve Marka Kurumu, (2024). Erişim Tarihi: 30.11.2024 https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38185
• Varol, E., & Gök, İ. (2022). Balkan Göçmenlerinin Sofra Kültürü: Tekirdağ Malkara Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 775-789.
• Ventura, A., & Worobey, J. (2013). Early influences on the development of food preferences. Current Biology, 23(9), R401–R408. https://doi.org/10.1016/j.cub.2013.02.037
• Yilmaz, E. ve Ük, Z. (2021). Turizm i̇şletme belgeli yiyecek i̇çecek i̇şletmelerinin menülerinde coğrafi i̇şaretli ürünlerin yer alma düzeyi: ankara i̇li örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 384-405. https://doi.org/10.32572/guntad.952500