İletişim Açısından Exlibris

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 5, 40 - 49, 02.12.2013

Gökhan Okur

Öz

Kaynak/göndericinin, belli bir iletiyi, bir kanal aracılığı ya da bir iletişim aracı ile alıcı/ hedefe ulaştırmasına iletişim denir. Ekslibris böyle bir tanım içindeki iletişim aracı olarak değerlendirilmemeli, bir sanat yapıtının kurduğu iletişim modeli içinde incelenmelidir.

Ekslibris, kitabın kime ait olduğunu bildiren, sembol ve işaretlerden oluşan, sanat/tasarım ilkeleri doğrultusunda sanatsal öğelerin buluştuğu, belirli sayıda, farklı teknikler ile çoğaltılan, kitapların iç kapağına yapıştırılacak kadar küçük boyutta, çoğunlukla Batı’da yaygın geleneksel, sanatsal bir çalışmadır.

Ekslibris sanat yapıtı olarak değerlendirildiğinde, iki işlevi olmalıdır. Bunlar estetik kaygı uyandırmak ve bir iletide bulunmaktır. Alıcı bunlardan birini yakalayabiliyorsa, o sanat yapıtıyla etkileşime geçmiş olur. 

Anahtar Kelimeler

Ekslibris, İletişim, Yapıt, Etkileşim, Kitap

Ex-Libris in Communication

Öz

Ex-libris is a traditional artistic work, which is more common in Western Countries,
stating the owner of the book using symbols and signs, meeting the artistic elements in
accordance with the principles of art and design, running off copies in certain amounts and
different techniques and having small dimensions to be pasted inside the cover of the books.

Ex-libris, as a work of art, must have two functions.These are “having an aesthetic concern” and “giving a message”. If the receiver is able to capture one of these two functions,
it means that it is interacted with the work of art.

Providing that a particular message by the source and the sender is delivered via a particular channel or a means of communication to the receiver and the target, this process
is called “communication”. However, ex-libris should be considered in the communication
model of a “work of art” rather than a communication tool in such definition. 

Anahtar Kelimeler

Ex-libris, Bookplate, Communication, Artwork, Interaction, Book

Kaynakça

• ERİNÇ Sıtkı (1995). Kültür Sanat, Sanat Kültür, Çınar Yayınları: İstanbul.
• FISKE John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş (Çev. Süleyman İrvan), Bilim Sanat Yayınları: Ankara.
• Güneş, Yunus Ekslibrislerim, 2003, http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/yunus/index.html (erişim tarihi 21.03.2013).
• İNCEOĞLU Metin (1993). Tutum Algı İletişim, V Yayınları: Ankara.
• Lamb, Annete History of Libraries, 2013, http://eduscapes.com/history/beginnings/1300bce.htm (erişim tarihi 21.03.2013).
• Kahramankaptan, Şefik (1993). “Kitaba Görsel Katkı: Ekslibris” Gösteri Sanat Edebiyat Dergisi, Sayı:154, Sayfa: 74-75.
• Kahramankaptan, Şefik (1993). “Kitabın Tapusu: Ekslibris” Tempo Dergisi, Sayı:41, Sayfa: 90-94
• Kahramankaptan, Şefik (1993). “Kitaba Mülkiyet Belgesi: Ekslibris”Art Deco Dergisi, Sayı:47, Sayfa: 136-139.
• Koşay, Hamit Z. (1977). “Yazı, Kitap Ve Kütüphane Üzerine Düşünceler” Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, XXVI. Cilt, Sayı:1, Sayfa: 2, http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/viewFile/755/1509 (erişim tarihi 21.03.2013).
• Okur Gökhan, İkide Bir Sanatsal Atölye Çalışmaları, 2011, http://ikidebir.tumblr.com/post/13601102614/small-is- beautiful-martin-r-baeyens, (erişim tarihi 27.03.2013)
• OSKAY Ünsal (2002). İletişimin ABC’si, Der Yayınları: İstanbul.
• Pektaş, Hasip (1989). “Ülkemizde Pek Tanınmayan Bir Sanat Dalı: Ekslibris”
• Milliyet Sanat Dergisi, Sayı: 220, Sayfa:
• -44.
• Pektaş, Hasip (1992). “Ekslibris” Sanat Çerçevesi Dergisi, Sayı: 166, Sayfa: 43.
• Pektaş, Hasip (1995a). “Ekslibris” Media Cat Dergisi, Sayı: 11, Sayfa: 22-23.
• Pektaş, Hasip (1995b). “Ekslibris” Fotoğraf Dergisi, Sayı: 1, Sayfa: 2-3.
• PEKTAŞ Hasip (1996). Ekslibris, Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Prevot, Dominique, Beethoven ex-libris and ex-musicis (yılı bilinmiyor), http://www.lvbeethoven.fr/Portraits/GalleryEx- Libris.html (erişim tarihi 29.03.2013).
• The municipal museums of St. Nicholas, The historical narrative Share (yılı bilinmiyor), http://musea.sint-niklaas.be/exlib- ris/het-exlibris/het-historisch-verhaal (erişim tarihi 28.03.2013).
• Yaban, Nesli, Tuğban (2012) “Sanat ve Görsel İletişimin Buluşma Noktası: Ekslibris” Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, http://www.yasambilimleridergisi.com/makale/pdf/1356291697.pdf (erişim tarihi 21.03.2013).