Yeniden İşlevlendirilen Kilise Yapılarında İç Mekân Müdahalelerine Yönelik Analizler: Sivrihisar Ermeni Kilisesi Örneği

Yıl 2019, Sayı: 23, 77 - 103, 19.06.2019

Esin Fakıbaba Dedeoğlu

Öz

Geçmişte yaşayan ve yaşananlar arasında önemli bir bağ kuran tarihi yapıların varolabilmesi için ya mevcut işlevi ya da yeni işlevi ile kimliğinin ve estetik değerlerinin yok edilmeden geleceğe taşınması sağlanmalıdır. Bu anlamda, yapıya sadece işlev verilmesinin yeterli olmayacağı, doğru ve çağdaş bir yaklaşım ile işlevin yapıya adapte edilmesi hem kullanıcı hemde tarihi yapı açısından önem taşımaktadır. Bu noktadan yola çıkarak araştırma çerçevesinde yeniden işlevlendirilen tarihi yapıların iç mekân müdahalelerine yönelik teknik, işlevsel ve estetik değerler ortaya konacaktır. Geleceğe taşımak istediğimiz şey sadece bir milletin kendi değerleri olmamalıdır, aynı zamanda içinde barındırdığı diğer toplulukların da kültürünü ve tarihini koruma altına alarak çeşitliliklerin zenginlik olduğu bilinci ortaya konulmalıdır. Bu anlamda ülkemizde bulunan tarihi Sivrihisar Ermeni Kilisesi yeni işlevin gerektirdiği iç mekân müdahaleleriyle teknik, işlevsel ve estetik değerleri açısından analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi Yapılar, Yeniden İşlevlendirme, Koruma, Onarım, Sivrihisar Ermeni Kilisesi

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2007). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yapı- Endüstri Merkezi Yayınları
• Alsaç, Ü. (1992). Türkiye’de Restorasyon. İstanbul: İletişim Yayınları
• Arabacıoğlu, P. ve Aydemir, I. (2007). “Tarihi Çevrelerde Yeniden Değerlendirme Kavramı”. MEGARON Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E-dergisi, 2(4), 204-212. Erişim: 17 Kasım 2018, http://www.megaron.yildiz.edu.tr/yonetim/dosyalar/02-04- Megaron-204-212.pdf
• Avcı, N. (2003). Anıtsal Yapılarda Uygulanabilecek Eklerin Çeşitlerinin Araştırılması ve Örneklerle Açıklanması, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Aydın, D. ve Yaldız, E. (2010). “Yeniden Kullanıma Adaptasyonda Bina Performansının Kullanıcılar Üzerinden Değerlendirilmesi”. METU JFA, 27(1), 1-22.
• Bektaş, C. (2001). Koruma Onarım. İstanbul: Literatür Yayınları ÇE-MİM Mimarlık Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti. Rölöve ve Restorasyon Raporu, 2010, 1-41
• Dinçer, İ. (2009). Mimarlık Üzerinden Etik-Estetik Bir Okuma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Eskici, B. (2010). Sivrihisar Ermeni Kilisesi Malzeme Koruma Raporu, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi
• İşcan, N. (2000). Fotoğraflarla Sivrihisar Justinianopolis. Eskişehir: Sakarya Gazete ve Matbaacılık Tic. A.Ş.
• Kaya, E. (2013). “Eskişehir’in Sivrihisar İlçesinde Bir Ermeni Kilisesi; Surp Yerortutyun Kilisesi”, Akademik Bakış Dergisi, 37, 1-23
• Özüdoğru, Ş., Ertuğrul, Z. ve Manaz, S. (2005). “Eskişehir Odun Pazarı ve Sivrihisar Evlerinin Cephe Örnekleri”. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları; No:1617, Edebiyat Fakültesi Yayınları; No:19
• Seven, Y. (2010). Kültür ve Turizm Bakanlığınca Kültür Merkezine Dönüştürülen Tarihi Yapılarda Önem-Başarı Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Temiz, G. (2009). Konutta Değişim: Mekânsal ve Estetik Kalitenin İzmir Örneği Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Görsel Kaynaklar
• Görsel 1. Sivrihisar ve çevresi (ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 2. Sivrihisar Ermeni kilisesi konum haritası ve genel görünümü (Şahlan Çeltik, K. (2007). The Role of ‘KUDEB’ in the Local Authorities in the Maintenance and Simple Repair Processes of Cultural Heritage Case Study: Sivrihisar. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, ss. 110/ ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 3. Ana giriş kapısı üzerinde bulunan kitabe (ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 4. Sivrihisar Ermeni kilisesi plan ve fotoğraf çekim yerleri- Rölöve (ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 5. Tarihi yapının geçirdiği değişiklikler ve eklentiler- Plan ve Kesitler (ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 6. Sivrihisar Ermeni kilisesi plan ve fotoğraf çekim yerleri- Restorasyon (ÇE-MİM MİMARLIK Müh.İnş.San. ve Tic.Ltd. Şti, 2010)
• Görsel 7. Tarihi yapıda gerçekleşen konser etkinlikeri (Sivrihisar Belediyesi Arşivi, 2018)
• Görsel 8. Kilisenin üstlendiği toplantı ve sergi amaçlı kullanımlar (Sivrihisar Belediyesi Arşivi, 2018)
• Görsel 9. Yapı içerisinde yer alan ısınma ve aydınlatma gibi teknik donanımlar (Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 10. Tarihi yapıda kullanılan yapay aydınlatma elemanları ve tesisat sistemi (Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 11. Etkinlikler esnasında kullanılan yapay aydınlatma ve yarattığı etki (Sivrihisar Belediyesi Arşivi, 2018/ Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 12. Yapı içinde ve dışında engelli kullanıcılara basamak engeli (Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 13. Ana yapı dışında konumlanan ıslak hacimler (Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 14. İç mekân mobilya ve donatı elemanları (Kişisel Arşiv, 2018/ http://www.iha.com. tr/eskisehir-haberleri/anadolunun-turkuleri-sivrihisarda-yankilandi-eskisehir-2006848/, Erişim: 20.12.2018 / Sivrihisar Belediyesi Arşivi, 2018)
• Görsel 15. Restorasyon sonrası yapıda bulunan eskiye ait izler (Kişisel Arşiv, 2018)
• Görsel 16. Doğal aydınlatmanın iç mekânda yarattığı etki (Kişisel Arşiv, 2018)