Yaşamı İnkâr Etme İstencinin Tek Karşı Gücü Olarak Sanat

Yıl 2021, Sayı: 27, 65 - 87, 27.06.2021

Zeynep Kantarcı Bingöl

Öz

Bu çalışmada Batı kültürünü anlama ve değerlendirmedeki kilit isimlerden biri olan Nietzsche’de sanatın nasıl bir işleve sahip olduğu konusu incelenmektedir. Yaşadığı çağda insan ve yaşamının giderek değer kaybetmesi ve anlamını yitirmesi Nietzsche’de büyük bir huzursuzluk yaratmıştır. O, bu değersizleşmenin kaynağı olarak tüm Batı metafiziğini, ona dayalı bir inanç sistemi olan Hristiyanlığı ve onun ahlakını sorumlu tutar. Onun için insan ve yaşamı en değerli şeydir. Bu yüzden insanın yüceliğini göstermek gerekir ve yaşam tüm kederleri, ıstırapları, gözyaşları, sevinçleri, mutlulukları ve hazlarıyla birlikte onaylanmalıdır. Bu noktada sanatın yaşamı olumlayan büyülü gücünün kendisine yardımcı olacağına inancı sonsuzdur. İnsana ve yaşama kaybettiği ihtişamı geri vermek için Antik Yunan tinini canlandırmak ister. Tragedyayı temel insanlık sorunlarının çözümü için bir kaynak ve insanın hem kendisiyle hem de yaşamla yüzleşmesinin bir aracı olarak görür

Anahtar Kelimeler

Nietzche, İnsan, Yaşam, Sanat, Tragedya

Kaynakça

• Altar, C. M. (2013). Sanat Felsefesi Üzerine. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Aristoteles (1983). Poetika (çev. İ. Tunalı) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baykan, F. (2000). Nietzsche’nin Felsefesi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Bal, M. (2015). “Nietzsche Dünyayı Neden Bir Sanat Yapıtı Olarak Değerlendirir?”, Özne Felsefe Dergisi, 11 (21), 247-258.
• Berkowitz, P. (2003). Bir Ahlak Karşıtının Etiği (çev. E. Demirel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bull, M. (2013). Anti-Nietzsche (çev. M. B. Tokdemir). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Can, N. (2004). “Nietzsche Düşüncesinde Otogenetik Estetizasyon”, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 33, 195-204.
• Cevizci, A. (2010). Felsefeye Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Collingwood, R. G. (2011). Kısaca Sanat Felsefesi (çev. T. Kabadayı). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Çevikbaş, S. (2011). “Nietzsche ve Nihilizm Tarihsel Bir Yazgı Olarak Nihilizm: Avrupa Nihilizminin Tarihi, Kökeni ve Egemen Olma Aşamaları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 69-82.
• Çüçen, A. K. (1999). Felsefeye Giriş. Bursa: Asa Kitabevi.
• Deleuze, G. (2010). Nietzsche ve Felsefe (çev. F. Taylan). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Dok, B. (2003). Nietzsche’nin Nihilizmi. Ankara: Seba Yayınları.
• Erenözlü, S. S. (2020). “Mitostan Logosa Tragedyanın Nietzscheci Ölümü”, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 30, 419-435.
• Esenyel, A. (2019). “Bir Sanat Eseri Olarak Yaşamın Anlamı”, Felsefe Arkivi, sayı: 50, 65-77.
• Geiger, M. (2019). Estetik Anlayış (çev. T. Mengüşoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Gökalp, N. (2014). İnsan Felsefesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü. H. (2003). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Işık, S. (2020). “Mitosa Karşı Logos ya da Dionysos’a Karşı Sokrates: Tragedyanın Doğuşu’nda Felsefe ve Sanat Karşıtlığı”, Temaşa Felsefe Dergisi, sayı: 12, 31-50.
• Jackson, R. (2010). Nietzsche ve İslam (çev. T. Koç). Ankara: Sitare Yayınları.
• Kahveci, K. (2003). “Nietzsche Felsefesinde Hakikatin Estetize Edilmesi”, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (4), 33-41.
• Latacz, J. (2006). Antik Yunan Tragedyaları (çev. Y. Onay). İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.
• Nietzsche, F. (2003). Şen Bilim (çev. L. Özşar). Bursa: Asa Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2010a). Güç İstenci (çev. N. Epçeli). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010b). Böyle Buyurdu Zerdüşt (çev. M. Batmankaya). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010c). Richard Wagner Bayreuth’ta (çev. M. O. Toklu). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010d). Wagner Olayı, Nietzsche Wagner’e Karşı (çev. M. O. Toklu). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010e). İyinin ve Kötünün Ötesinde (çev. A. İnam). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010f). İnsanca, Pek İnsanca. (çev. C. Atila). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011a). Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu (çev. İ. Z. Eyuboğlu). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011b). Putların Alacakaranlığı (çev. İ. Z. Eyuboğlu). İstanbul: Say Yayınları.
• Önal, V. (2007). Estetik. İstanbul: Artshop Yayıncılık.
• Örnek, S. A. (2012). Nietzsche’de Yaşama Sorunu. İstanbul: Belge Yayınları.
• Savater, F. (2008). Nietzsche’nin İdeası (çev. S. Nilüfer). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sealey, R. (1976). A History of Greek City States. California: University of California Press.
• Tanner, M. (2007). Nietzsche–Düşüncenin Ustaları (çev. Ç. Türkyılmaz). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Timuçin, A. (2009). Sorularla Estetik Elkitabı. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Timuçin, A. (2013). Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Türkyılmaz, Ç. (2016). Bunalım Çağı Kierkegaard-Marx-Nietzsche. Ankara: Bibliotech Yayınları.
• Young, J. (2015). Nietzsche (çev. B. O. Doğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zudeick, P. (2014). Şipşak Nietzsche (çev. R. Minareci). İstanbul: Doğan Yayıncılık