GEÇ DÖNEM RUS AHŞAP PANELLİ İKONALARDA YAPIM TEKNİĞİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 33, 277 - 295, 01.06.2024

Hande Kılıç

https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1085982

Öz

Yunanca εíκo (eiko) kelimesinden gelen ikona; suret, resim, tasvir, benzemek anlamlarında kullanılır. Doğu Ortodoks ve Katolik mezhebinde kutsal kişi ve olayları resim ile anlatma sanatıdır. Hristiyanlığın imparator Büyük Konstantin tarafından resmi devlet dini olarak kabulünden sonra ikona, dinin halka öğretilmesi ve yaygınlaşması için ibadet amaçlı üretilmiştir. Ruslar ise X.yüzyılda Hıristiyanlığı kabul etmiş ve Bizans etkisi ile ikona yapmaya başlamıştır. XIX. yüzyıl sonrasında ikonaları çizgisel formlarının kendine has özellikleri, malzeme seçimi, atölyeleri, geleneksel teknikleri ile ikonaların ülkesi olarak adlandırılmıştır. İlahi kişi ve olayların resmedildiği ikona önceleri kilisede görevli kişilerce belli kurallara göre yapılmaktaydı. İkona çiziminde Kutsal Ruh’u hissetmek için sanatçılar, birtakım manevi hazırlıklar yaparlar. Seçilen ahşap, resmedilecek sahne, bu sahnede yer alacak kişilerin çizim detayları kullanılacak renkler hepsi belirli kurallar çerçevesinde uygulanır ve bu kuralların dışına çıkılmazdı. İkona yapımında sert, iyi kurutulmuş ve dayanıklı olan ağaç seçilirdi. Ağaç üzerine birkaç kat tutkal sürülür ve zımparalanır. Ahşabın rutubetten etkilenmemesi için tahtanın üzerine keten bir bez yapıştırılarak yüzey tutkal ve alçı (tebeşir tozu) ile kaplanır. Bu şekilde ahşap, resim yapmaya hazır hale getirilir. Hazırlanan ahşap levha üzerine, madeni bir kalemle ya da ince bir fırçayla resmin ana hatları çizilir, geleneksel boyama yöntemine göre; yumurta sarısı, sirke, doğal toz renklerle karıştırılarak boyama işlemine geçilir. Renklerin canlı görünmesi için üzerine koruyucu bir vernik sürülür. Zaman içerisinde verniğin kararması, çizilmesi gibi durumlar yaşanır ise çeşitli kimyasallar ile geri alınarak yenisi uygulanır. Bu çalışmada savaş ve işgaller nedeni ile günümüze çok az sayıda ulaşan geç dönem Rus ahşap panelli geleneksel ikonalarda kullanılan yapım teknikleri, malzeme ve kullanım özellikleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İkona, Geç Dönem Rus Ahşap İkonaları, Ahşap Panelli İkona, İkona Yapım Tekniği

Teşekkür

Emeğiniz için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Beaver, V. and Espinola, B. (1992). Russian Icons Spiritual and Material Aspects. JAIC,31 (1), 17- 22.
• Ersoy, R. (2019). İlk Çağlardan Günümüze Tempera Resim Tekniği. Internationl Journal of Art, Culture & Communication, 2(1), 100-109.
• Grabar, I. (1993). Simgelerin Restorasyonu. Moskova: Naumova.
• Doğan, F. (2013). Batı Anlayışı Doğrultusunda Türk Resmi, Restorasyon ve Gerekliliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Loberafo, M. (2003). La tecnica esecutiva di base delle Icone Antiche. Atti del I Congresso IGIIC, Torino, giugno 2003.