MLADEN STILINOVIC VE PARA

Yıl 2024, Sayı: 50, 118 - 131, 31.05.2024

Veli Aras Yalçınkaya

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1379329

Öz

Hırvat avangardının öncülerinden Mladen Stilinovic’in kültürel ve politik kodlarla oynadığı, otoritenin söylem ve simgelerini gerçek bağlamından sökerek yeniden kurguladığı dil temelli sanat pratiği Yugoslavya’nın politik ve ideolojik gerçekliğinde şekillenmektedir. Eskimiş siyasi sloganlar, sonsuz özgürlük ve sonsuz ilerleme vaatleri altında başarısızlığa uğramış bir özyönetim modelinin sonuçlarını ölüm, acı, iş, kırmızı, gıda ve para temalarıyla ilişkilendiren sanatçının parayla ilgili ilk çalışmaları, 1970’lerde uluslararası ekonomide yaşanan büyük dönüşümle birlikte paranın sanat olduğu, parayla ve piyasayla alay eden işlerle dolu bir dönemin üründür. Yugoslavya’da pazar ekonomisinin ve özyönetim modelinin olumsuz sonuçlarıyla birlikte okuduğumuz bu dönemi çoğu zaman duygusal, kimi zaman absürtlüğün eşiğinde, trajik, alaycı ve ironik bir üslupla sorgulayan sanatçı, parayla oluşturduğu çalışmalar ile artık var olmayan bir devletin, Yugoslavya’nın kapitalizme eklemlenme süreci ve sonuçlarına tanıklık etmemizi sağlamaktadır. Kaybolan bir tarihin izinin sürüldüğü bu makalede, Mladen Stilinovic’in parayla kurduğu ilişkinin ve parayı kullanım biçiminin Yugoslavya gerçekliğinde araştırılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yugoslavya, Ilımlı Modernizm, Avangard, Dil, Para, Mladen Stilinovic

Kaynakça

• Beuys, Joseph. (2010). What Is Money?: A Discussion with J. Philipp Von Bethmann, H. Binswanger, W. Ehrlicher, and R. Willert. United Kingdom: Clairview Books.
• Branislavj, Jakovljevic. (2016). Alienation Effects Performance and Self-Management in Yugoslavia, 1945-91. Ann Arbor: The University of Michigan.
• Denegri, Jesa. (2003). Impossıble Hıstorıes-Historical Avant-gardes, Neo-avant-gardes and Post-avant-gardes in Yugoslavia 1918-1991, D. Djuric M. Suvakovic. (Ed.). Inside or Outside Socialist Modernism s.170-209 Cambridge: the MIT Press.
• Elsasser, Jürgen. (2008). Cihat Avrupa’ya Nasıl Ulaştı (E. Ertem, Çev.). İstanbul: Nesnel Yayınları.
• Guilbaut, Serge. (2016). Sanat ve Siyaset, A. Artun (Ed.). Avangard’ın Amerika’daki Yeni Serüvenleri: Greenberg, Pollock ve Troçkizm’den Yaşam Merkezi’nin Yeni Liberalizmine, s.231-254. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Haiven, Max. (2015) Art and Money: Three Aesthetic Strategies in an Age of Financialisation, Finance and Soci-ety, s.38-60 Published online by Cambridge University Press
• Hobsbawm, Eric. (1996). Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı (Y. Alagon, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Kreft, Lev. (2016). Sanat ve Siyaset, A. Artun (Ed.). 20.Yüzyılda Sanat ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Laanements, Mari. (2008). Money Room. M. Laanements, S. Grammel. (Ed.). Mladen Stilinovic, On Money and Zeros, s.67,130. Berlin: Revolver Publishing
• Lotz, Chiristian. (2016) Reflections on Joseph Beuys’s Das Kapital Raum 1970-1977. S. Ladkin, R. Mckay, E. Bojesen. (Ed.). Against Value in the Arts and Education, s. 204, 416. London; New York: Rowman & Littlefield Internatıonal
• Massumi, Brian. (2012). Çıkarın Ötesinde Sanat. Cogito, (70-71), 418-436. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Meyer, Michaela. (2010). What Is Money?: A Discussion with J. Philipp Von Bethmann, H. Binswanger, W. Ehrlic-her, and R. Willert. Foreword, United Kingdom: Clairview Books
• Ranciere, Jacques. (2016). Sanat ve Siyaset, A. Artun (Ed.). Estetiğin Siyaseti. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Simicic, Darko. (2003). Impossıble Hıstorıes-Historical Avant-gardes, Neo-avant-gardes and Post-avant-gardes in Yugoslavia 1918-1991, D. Djuric, M. Suvakovic. (Ed.). From Zenit to Mental Space Impossıble Hıstorıes-Historical Avant-gardes, s.294, 331. Cambridge: The MIT Press.
• Stilinovic, M., Stipancic, B. (2008). I God/ Money We Trust, İnterview. M. Laanements, S. Grammel. (Ed.). Money Room: Mladen Stilinovic, On Money and Zeros, s.105,130. Berlin: Revolver Publishing.
• Warhol, Andy. (1975). The Philosophy of Andy Warhol: From A to B and Back Again. New York: Harcourt Brace Jovanovich
• Artun, Artun. (2020). Sosyalist Realizmden Online Realizme, e-skop, Erişim: 25.04.2024 https://bit.ly/4byAD0m
• Artun, Artun. (2015). Sanat-Para Simbiyozu. e-skop, Erişim: 24.04.2024 https://bit.ly/3wA6a3f
• El-Kasımi, Sultan Suud. (2017). CIA Komünizmle Savaşmak İçin Arap Sanatını Nasıl Destekledi (D. Yılmaz, Çev.). e-skop. Erişim: 25.04.2023, https://bit.ly/44JpZ4B
• Berardi, Franco. (2016). Küresel İç Savaş: Neoliberal Düzenin Ölüm Ekonomisi (D. Yılmaz, Çev.). e-skop. Eri-şim:20.01.2023, https://bit.ly/3UHpdkj
• Grzinic, Marina. (1997). The Retro-Avant Garde Movement In The Ex-Yugoslav Teritorry Or Mapping Post-Socialism. Erişim: 13.05.2023 https://bit.ly/3QLKEiG
• Stilinovic, Mladen. (1993). Praise Of Laziness. Erişim: 25. 04. 2024, https://bit.ly/3wHnfrW
• Stilinovic, M., Stipancic, B. (2005). Living means never having to attend court. Erişim: 10.02.2023, https://bit.ly/3Uz79Zu
• Warhol, A., O’Brien, G. (1977). Andy Warhol on Junk Food, Coca-Cola, Drugs, Painting, and God, interview, Erişim: 20.04.2024, https://bit.ly/3UFxapV