SANATSAL İMGENİN DİJİTAL VERİ AKIŞINA KARŞI ETKİSİNİN İMGE TEORİSİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 50, 247 - 262, 31.05.2024

Servet Pişken , Emre Feyzoğlu

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1410934

Öz

Duyumsama süreci, imge teorisini oluşturan temel unsurlardan biridir. Makalede, gündelik dijital verilerle algının kontrol edilmesine karşı, sanatsal imgenin oluşturduğu yaratıcı etkinliğin rolü incelenmektedir. İnsanın yaşamsal faaliyetlerinin kaynağında olan görünüşlerin anlamlandırılması, araştırmanın ölçütünü oluşturmaktadır. Makale, duyumsamadan dolayı meydana gelen görünüş ve gerçeklik ayrımını Platon’un mağara benzetmesi ve günümüz dijital dünya verileri bağlamında inceleme amacındadır. Bu bağlam, sanatsal ve felsefi bakış açısı ile yorumlanmaktadır. Doğal bir görünüşün gerçekliğiyle çelişebilen sanatsal imgenin, nöroplastisite alanında aynı sonuçları ortaya çıkarıp çıkarmadığı değerlendirilmektedir. Bu incelemede, nöroplastisite kapsamında sanatsal imgenin, insana aktarılan aşırı dijital verilerin olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik bir filtrasyon sağlayarak nasıl yardımcı olabileceğine değinilmiştir. Makalede, uluslararası araştırma ve yayın etiği standartlarına uyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İmge Teorisi, Yanılsama, Platonun Mağara Metaforu, Sanatsal İmge, Dijital Veri.

Kaynakça

• Andersen, Nathan. (2019). Gölge Felsefe Platon’un Mağarası ve Sinema. (N. Kurunç, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınla-rı.
• Batur, Rıfat. (2020). Diyalektik Bağlamda Mekamorfi ve Anatomi. Yayınlanmamış sanatta yeterlik tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baudrillard, Jean. (2011). Sanat Komplosu. (E. Gen, I. Ergüden, Çev.). (ISBN: 9789750508004). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benjamin, Walter. (2009). “Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı.” Ali Artun (Ed.), Sanat Siyaset, s. 91-129. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bozkurt, Nejat. (1995). Sanat ve Estetik Kuramları. (2. Baskı), İstanbul. Sarmal Yayınevi.
• Cevizci, Ahmet. (2000). Paradigma Felsefe Sözlüğü. (4. Baskı), İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Draaısma, Douwe. (2007). Bellek Metaforları. (K. Gürol, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Erkuş, Adnan. (1994). Psikolojik Terimler Sözlüğü. (ISBN: 9755530789), Ankara. Doruk Yayınları.
• Grzymkowskı, Erıc. (2015). Sanat 101 Leonardo Da Vıncı’den Andy Warhol’a Sanat Hakkında Bilmemiz Gereken Herşey. (1. Baskı). (Düz. Orhan, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Han, Byung-Chul. (2020). Paylatif Toplum Günümüzde Acı. (1. Baskı). (H. Barışcan, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Hançerlioğlu, Orhan. (1989). Felsefe Sözlüğü. (7. Baskı). İstanbul. Remzi Kitabevi Yayınları.
• Heidegger, Martin. (2009). “Sanat Yapıtının Kökeni”. (ISBN: 9789756361108). Mehmet Yılmaz (Haz.). Sanatın Fel-sefesi, Felsefenin Sanatı. (N. Özüaydın, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Kartal, Halit. (2023). Yeni Medya Çağında Fotoğraf Esetiğinin Değişimi. İstanbul. Çizgi Kitabevi.
• Macey, David. (2009). “Jacques Lacan” Chris Murray (Haz.). Yirminci
• Yüzyılda Sanatı Okuyanlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Meisel, Martin. (2019). Edebiyatta, Sanatta, Bilimde Kaos İmgelemi. (M. Moralı, Çev.). 1. Baskı İstanbul: Koç Üni-versitesi Yayınları.
• Pişken, Servet. (2019). Yansıma Kavramı Üzerinden İmgenin Oluşumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Raporu. Ha-cettepe Üniversitesi, Ankara.
• Platon, (2012). “Yedinci Kitap.” Devlet. (22. Baskı). (S. Eyüboğlu, M. A. Cimcöz, Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür Ya-yınları.
• Sena, Cemil. (1974). Filozoflar Ansiklopedisi. İstanbul. Yükselen Matbaacılık.
• Yazıcı, Mustafa Levent. (2018). Sanat Eyleminde Özne\Bellek ve Nesne\Mekân İlişkisi. Yayınlanmamış yüksek li-sans raporu. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, Cemal. (2004). Çağdaş Felsefe Sözlüğü. İstanbul. Doruk Yayıncılık.
• Bozkurt, Aras. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğre-tim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi. Cilt 7 / Sayı 2, s. 2. Erişim: 20.05.2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auad/issue/62130/911584
• Charlotte Moorman, Erişim: 11.05.2024. https://www.eflux.com/announcements/102601/a-feast-of-astonishments-charlotte-moorman-and-the-avant-garde-1960s-1980s/
• Francis Picabia, Erişim: 25.03.2023. https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/8581
• Joseph Kosuth, (1970), Erişim: 23.05.2024. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=g5dllBxxNulz9_3xb_f0cA&no=q753QQcrUB8KXM27J1fshw
• Man Ray, Erişim: 12.05.2024. https://www.moma.org/collection/works/81212
• Nam June Paik. Erişim: 12.05. 2024. https://publicdelivery.org/nam-june-paik-tv-buddha/
• Özocak, Osman. Gölgeli, Asuman. Gündüz Başçıl, Seda. (2019). Egzersiz ve Nöroplastisite. Cilt 9 sayı 1. Düzce Üni-versitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi \Derleme. s. 32. Erişim: 03.04.2023. https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzcesbed/issue/42911/446500
• Piero Manzoni, Erişim tarihi: 19.03.2023. https://m.artabsolument.com/fr/default/exhibition/detail/3072/Biennale-Socle-du-Monde.html
• Raoul Hausmann, Erişim: 10.04.2023. https://emptyeasel.com/2007/10/04/the-dada-art-movement-or-anti-art-movement-if-you-prefer/
• Sağ, Mehmet. (2023). Sanat Terapisinin Psikolojik Boyutları ve Alımlamalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 62, s. 162-171. Erişim: 22.05.2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyusbed/issue/82452/1386522
• Samsun, Meysem. (2021). Düşünce Olarak Sanat Ya Da Kavramsal Sanatın Anlam Sorunu. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. Sayı 50, s. 64-74. Erişim: 23.05.2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kdeniz/issue/61277/903049
• Sungur, Suat. (2011). Bilinçaltı Reklamcılık ve Toplumsal Etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Sayı 29. s. 169-182. Erişim: 22.05.2024 https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifd/issue/22860/244099#article_cite
• Turhan, Begümhan. Özbay, Yaşar. (2016). Erken Çocukluk Eğitimi ve Nöroplastisite. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, cilt 1 sayı 2. s. 57-58. Erişim: 03.04.2023. http://ijeces.hku.edu.tr/tr/pub/issue/22946/355300
• Türkgeldi, S. Kıvanç. (2015). Hareket-İmge ve Zaman-İmge Kavramları Doğrultusunda “21 Gram”a Bir Bakış. Akde-niz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 24, s. 114-131. Erişim: 20.05.2024. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akil/issue/30970/437433
• Walter de Maria, Erişim tarihi: 23.03.2023 https://news.artnet.com/art-world/is-walter-de-marias-the-lightning-field-still-a-protected-work-64395