Marksist Feminist Teorinin İncelenmesi

Year 2023, , 117 - 133, 30.12.2023

Emir Efe Egemen

https://doi.org/10.61158/saukad.1325669

Cited By: 1

Abstract

Toplumsal yaşam içerisinde birçok yönden baskı, ayrımcılık ve eşitsizliğe uğrayan kadınlar, cinsel taciz/istismar, fiziksel ve psikolojik şiddet, iş hayatında ayrımcılık (düşük ücret), eğitimde fırsat eşitsizliği, zorla/küçük yaşta evlilik gibi olumsuzluklara maruz kalmaktadır. Evdeki kadın kocası tarafından, işyerindeki kadın ise patronu ve iş arkadaşları tarafından ezilmektedir. Kadınların haklarının korunması amacıyla ortaya çıkan feminizm, kadınların toplumsal, siyasi ve ekonomik boyutta erkeklerle eşitliğini ve cinsiyet temelli eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasını savunmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde çeşitli aşamalar halinde gelişim gösteren feminizm, Marksizm'den de etkilenmiştir. Marksizm'e göre; toplum oluşturan sınıflardan birincisi, üretim araçlarının ve sermayenin sahibi konumundaki burjuva sınıfıdır. Diğer sınıf ise kapitalist toplumda ücretli emeğiyle geçimini sağlayan, yani bir anlamda emeğini ücret karşılığında sanayiye satan ve üretim araçlarına sahip olmayan işçi sınıfı yani proletaryadır. Bu iki sınıf arasında yaşanan bir çatışma vardır. Marksizm'e göre, toplumdaki sınıf (eşitsizliği) ve kapitalist düzen kaldırılmalıdır. Marksizm'de işçi sınıfı ile burjuva sınıfı arasında bir eşitsizlik var iken feminizmde ise kadın ve erkek arasında bir eşitsizlik vardır. Marksist feminizm, Marksizm'in feminizme yansıması niteliğindedir. Marksist teori ve analizlerin feminizmle birleştiği ve yoğrulduğu bir düşünce akımı olan Marksist feminizme göre; kadınların emeğinin sömürülmesi ve onlar üzerindeki erkek egemenliği, kapitalist sistemdeki temel sınıf ilişkileriyle birlikte ele alınmalıdır. Marksist feministlere göre; kadının kurtuluşu ile işçinin kurtuluşu yakından bağlantılıdır. Çünkü kapitalist düzen ve sınıf çatışması devam ettiği sürece, kadının özgürleşmesi mümkün değildir. Yani sınıf ayrımı kaldırılmadıkça, kadın toplum içinde baskı altında kalmaya, ezilmeye, engellenmeye ve sömürülmeye devam edecektir. İşçiler sınıf mücadelesini kazanıp sınıf ayrımına ve kapitalist düzene son verdiğinde, kadınlar da cinsiyet mücadelesini kazanmış olacaktır.

Keywords

Marksizm, Feminizm, Marksist Feminizm, Kadın

Analyzing Marxist Feminist Theory

Abstract

Women who have been subjected to oppression, discrimination, and inequality in many ways in social life are exposed to negativities such as sexual harassment/abuse, physical and psychological violence, discrimination in business life (low wages), inequality of opportunity in education, forced/underage marriage. The woman at home is oppressed by her husband, and the woman at work is oppressed by her boss and colleagues. Feminism, which emerged with the aim of protecting women's rights, advocates the equality of women with men in social, political, and economic dimensions and the elimination of gender-based inequalities. Feminism, which developed in various stages in the historical process, was also influenced by Marxism. According to Marxism, the first of the classes that make up society is the bourgeois class, which is the owner of the means of production and capital. The other class, on the other hand, is the proletariat, which makes a living with wage labor in the capitalist society, in other words, sells its labor to industry for wages and does not own the means of production. There is a conflict between these two classes. According to Marxism, class (inequality) and capitalist order in society should be abolished. While there is an inequality between the working class and the bourgeois class in Marxism, there is an inequality between men and women in feminism. Marxist feminism is the reflection of Marxism to feminism. According to Marxist feminism, which is a current of thought in which Marxist theory and analyzes are combined and mixed with feminism; The exploitation of women's labor and male domination over them must be addressed together with the basic class relations in the capitalist system. According to Marxist feminists, the emancipation of women and the emancipation of the worker are closely linked. Because if the capitalist order and class conflict continue, it is not possible for women to be emancipated. In other words, unless class discrimination is removed, women will continue to be oppressed, oppressed, hindered, and exploited in society. When workers win the class struggle and put an end to class segregation and the capitalist order, women will also win the gender struggle.

Keywords

Marxism, Feminism, Marxist Feminism, Women

References

• Alptekin, D. (2008). Üçüncü dünya ülkelerinde kadın hakları bağlamında feminizm. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20, 21-33.
• Arıkan, E. (2019). feminist düşünce ve feminist hukuk için radikal bir kılavuz: Catharine A. Mackinnon. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(2), 661-684.
• Ataman, M. (2009). Feminizm: Geleneksel uluslararası ilişkiler teorilerine alternatif yaklaşımlar demeti, Alternatif Politika, 1(1), 1-41.
• Berktay, F. (2013). Feminist teoride yeni açılımlar. https://demokratikmodernite.org/feminist-teoride-yeni-acilimlar/.
• Berktay, F. (2015). Feminist teoride beden ve cinselliğin toplumsal inşası. https://www.academia.edu/6394098. Chattopadhyay, P. (2001). Marx on women’s question. economic and political weekly, 36(26), 2455-2457.
• Colley, H. (2021). Emek Gücü. Çev. Funda Hülagü. Marksizm ve feminizm. Mojab, S. 2. Baskı, 278-300. İstanbul: Yordam Kitap.
• Çakır, S. (2016). Kapitalizm ve patriyarkaya karşı: Sosyalist feminizm. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 185-196. Demir, N. H. (2015). Feminist hukuk teorisine genel bakış. Fasikül Hukuk Dergisi, 7(63), 23-24.
• Deryal, E. (2021). Marksist bağlamda ailenin kökeninde kadının rolünün feminist incelemesi. TUİÇ Akademi. https://www.tuicakademi.org/marksist-baglamda-ailenin-kokeninde-kadinin-rolunun-feminist-incelemesi/.
• Dikici, E. (2016), Feminizmin üç ana akımı: Liberal, marxist ve radikal feminizm teorileri. International Journal of Social Science, 43, 523-532.
• Donovan, J. (2021). Feminist teori. Çev. A. Bora, M. Ağduk Gevrek, F. Sayılan. İstanbul: İletişim.
• Engels, F. (2003). Ailenin, özel mülkiyetin ve devletin kökeni. İstanbul: Eriş.
• Erdinç, B. (2021). Materyalist feminizm ve uluslararası ilişkiler. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 10(1), 30-55.
• Erdoğan, D. (2021). Radikal feminizm ve marksist feminizmin orta yolu olarak sosyalist feminizm. https://www.academia.edu/7256191.
• Gardner, C. V. (2006). Historical dictionary of feminist philosophy. Lanham, Maryland: Scarecrow Press.
• Gimenez, M. E. (1975). Marxism and feminism. frontiers: A Journal of Women Studies, 1(1), 61–80.
• Güneş, F. (2017). Feminist kuramda ataerki tartışmaları üzerine eleştirel bir inceleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 245-256.
• Güneş, H. N. (2018). Feminist akımlarda aile. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(3), 142-153.
• Haug, F. (2021). Feminizmdeki Marx. Çev. Funda Hülagü. Marksizm ve Feminizm. Mojab, S. 2. Baskı, 100-130. İstanbul: Yordam Kitap.
• Holmstrom, N. (1984). A marxist theory of women’s nature. Ethics, 94(3), 456-473.
• Hooks, B. (2012). Feminizm herkes içindir: Tutkulu politika. Çev. Aysel Yıldırım, Berna Kurt, Ece Aydın, Şirin Özgün. İstanbul: BGST.
• Kain, P. J. (1992). Modern Feminism and Marx. Studies in Soviet Thought, 44(3), 159-192.
• Kanadoğlu, O. K. (2021). Feminizm ve kadın hakları, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(1), 141-169. Kaplan, A. (2018). Marksist feminizm. https://www.academia.edu/41346308.
• Karakuş Öztürk, H. (2017). Mary Wollstonecraft’ın kadın haklarının gerekçelendirilmesi kitabında Rousseau eleştirisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 471-485.
• Keskin, F. & Ulusan, A. (2016). Kadının toplumsal inşasına yönelik kuramsal yaklaşımlara dair bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (26), 47-68.
• Koca, F. D. (2004). Feminizm. Bursa Barosu Dergisi, 28(75), 128-135.
• Kollontai, A. (1992). Marksizm ve cinsel devrim. Çev. K. Yalım. İstanbul: Tüm Zamanlar.
• Lokaneeta, J. (2001). Alexandra Kollontai and marxist feminism. Economic and Political Weekly, 36(17), 1405-1412.
• MacKinnon, C. A. (1982): Feminism, marxism, method, and the state: An agenda for theory. Signs, 7(3), 515-544.
• MacKinnon, C. A. (2020). Feminist bir devlet kuramına doğru. Çev. T. Yöney ve S. Yücesoy, Metis: İstanbul.
• Mojab, S. (2021). Marksizm ve feminizm. Çev. Funda Hülagü, 2. Baskı, İstanbul: Yordam Kitap.
• Oçak, Z. (2018). İdeoloji kavramına marksist ve post marksist yaklaşımlar: Karl Marks, Antonio Gramsci ve Louis Althusser. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 1(2), 56-74.
• Özdemir, Ö. (2017). İki sistemli kuram olarak sosyalist feminizm. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 395-414.
• Sağlam, M. A. (2020). Feminist Kuram’da kadının politik ekonomisi ve dönüşümü. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (46), 394-412.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Topçu, E. (2019). Marx’ın bir başka açıdan okunması: Marksist feminizm, Hece, 270/271/272(2), 780-803.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2023). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/.
• Wright, E. O. (1993). Explanation and emancipation in marxism and feminism. Sociological Theory, 11(1), 39-54. Zetkin, C. (1978). Lenin’in bütün dünya kadınlarına vasiyetleri. Çev. Atilla Temiz. İstanbul: Sorun.