Doğrudan Hesap Verebilirlik Aracı Olarak Sosyal Hesap Verebilirlik: Nepal ve Türkiye Örnekleri Üzerinden Bir Değerlendirme

Year 2014, Issue: 92, 65 - 91, 01.03.2014

Duygu Demirol

Abstract

Bu çalışmada, kamu yönetiminde hesap verebilirliğin türlerinden biri olarak, özellikle, 1980’li yıllar itibariyle yönetim anlayışında meydana gelen değişimlerin ön plana çıkardığı “sosyal hesap verebilirlik”, Nepal ve Türkiye örnekleri üzerinden incelenmektedir. Çalışmada, örnek2 uygulamalar temelinde, sosyal hesap verebilirlik nedir ve hangi mekanizmalara sahiptir sorularının cevabı aranarak, genel bir çerçeve çizilmesi amaçlanmaktadır. İncelemenin temelinde ise yönetim anlayış ve uygulamalarındaki değişimin, hesap verebilirlik anlayışında yeni boyutlar açtığı varsayımı bulunmaktadır.Demokratik yönetimlerde yöneten-yönetilen ilişkisinin önemli bir dayanağı olarak görülebilecek sosyal hesap verebilirlik kavramı, Dünya Bankası tarafından özellikle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, daha çok yoksul halk gruplarının vatandaş şartı, katılımcı bütçe, vatandaş rapor kartları gibi araçlarla etkin kamu hizmetinden yararlanabilmesi için desteklenmektedir.Tarihsel ve betimsel3 araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanan çalışmada, ilk olarak hesap verebilirlik ve kamu yönetimi arasındaki ilişki ve ardından hesap verebilirliğin kavramsal boyutu ve yönetimde meydana gelen paradigmatik değişim temelinde sosyal hesap verebilirlik incelenmektedir. Çalışma, sonuç bölümünde yapılan genel bir değerlendirme ile sonlandırılmaktadır

Keywords

Hesap verebilirlik, Sosyal hesap verebilirlik, Etkin kamu hizmeti, Nepal, Türkiye

SOCIAL ACCOUNTABILITY AS A MEANS OF DIRECT ACCOUNTABILITY: AN EVALUATION OF NEPAL AND TURKEY CASES

Abstract

In this study, social accountability, which came to the foreground by the changes in management approach especially as of 1980’s, is examined as one of the types of accountability in public administration through the examples of Nepal and Turkey. The aim of the study is to seek answers to the questions of what is social accountability and which mechanism does it have, and draw a general framework on the basis of example implementations. The basis of the study is the assumption that the change in understanding and practice of administration opens new dimensions in the understanding of accountability. Social accountability concept, which can be seen as important basis of govern-managed relationships in democratic administrations, is supported by the World Bank especially in developing and developed countries for rather poor folk groups in order to benefit from the effective public services with tools such as requirement of citizens, participatory budgeting, citizens report cards.Historical and descriptive research methods are used in this study. In this context, first the relationship between accountability and public administration and then conceptual dimension of accountability and social accountability are examined on the basis of paradigmatic change in administration. The study ends with an overall assessment made in the conclusion

Keywords

Accountability, Social accountability, Effective public service, Nepal, Turkey

References

• Ackerman, John M. (2005), Social Development Papers Participation and Civic Engagement Social Accountability in the Public Sector a Conceptual Discussion, The World Bank Publication.
• Aucoin, P., Heintzman, R. (2000), “The Dialectics of Accountability for Performance in Public Management Reform”, International Review of Administrative Science, s. 45’ten aktaran Asım Balcı (2003), “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik Anlayışı”, Ed: Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk, Bayram
• Coşkun, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, 1.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 115-133.
• Akyel, Recai, Köse, H. Ömer (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 82, Sayı: 466, Mart, s. 9-23.
• Al, Hamza (2002), Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi, 1.Basım, Bilimadamı Yayınları, Ankara.
• Al, Hamza (2007), “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve Türk Kamu Yönetiminde Yeni Denetim Yaklaşımları”, Ed: Bilal Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen, Kamu Yönetimi Yazıları, 1.Basım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s. 1-23.
• Balcı, Asım (2003), “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik Anlayışı”, Ed: Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk, Bayram Coşkun, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 115-133.
• Biricikoğlu, Hale, Gülener, Serdar (2008), “Hesap Verebilirlik Anlayışındaki Değişim ve Türk Kamu Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 80, Sayı: 459, s. 203-223.
• Biricikoğlu, Hale (2011), Yerel Yönetimlerde Hesap Verebilirlik (Marmara Bölgesi Örneği), Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Eken, Musa (2005), Yönetimde Şeffaflık”, 1. Baskı, Sakarya Kitabevi.
• Eren, Veysel (2006), “Kamu Yönetiminde Denetim Anlayışındaki Gelişmeler”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi, Yıl: 12, Cilt: 7, Sayı: 25, Ocak, s. 255-267.
• Eryılmaz, Bilal (2012), Kamu Yönetimi, 5. Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Eryılmaz, Bilal, Biricikoğlu, Hale (2011), “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik”, İş Ahlakı Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 7, s. 19-45.
• Genç, F. Neval (2010), “Yeni Kamu Hizmeti Yaklaşımı”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 82, S: 466, Mart, s. 145-159.
• Gül, Serdar Kenan (2008), “Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik”, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10 (4), s. 71-94.
• Karabeyli, Levent, Coşkun, Arife (2010), “Sayıştay Denetimi Bağlamında Hesap Verme Sorumluluğu”, Dış Denetim Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Temmuz-Ağustos-Eylül, s. 81-93.
• Karamazakcadik, Ali (2007), “Sayıştayda Değişim Yönetimi”, Sayıştay Dergisi, S: 65, Nisan-Haziran, s. 43-51.
• Kesim, Erdoğan (2005), “Bir Etik Davranış İlkesi Olarak Hesap Verebilirlik (Hesap Verme Sorumluluğu)”, Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildirileri, Sakarya.
• Kettle, D.F. (2000), The Global Public Management Revolution: A Report on the Transformation of Governance, Washington’dan aktaran Süleyman Sözen, Teori Ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara 2005, s.63-69.
• Khadka, Kedar, Chiranjibi Bhattari (2012), Source Book for 21 Social Accountability Tools, World Bank, Kathmandu, Nepal, Şubat.
• Köse, H. Ömer (2007), “Dünyada ve Türkiye’de Yüksek Denetim”, T.C. Sayıştay 145. Kuruluş Yıl Dönümü Yayınları, 2. Basım, Ankara.
• Kumar, A., Singh, T., Bisht, B. S., Singh, A.P., Sharma, S. S., Aiyar, Y., Posani, S. B., Patnaik, S. A. (2009), Social Accountability Mechanism a Generic Framework, Study Conducted by National Institute of Administration Research, Lal Bahadur Shastri National Academy of Administration, www.worldbank.org. (Erişim Tarihi: 07.05.2014).
• Malena, Carmen, Forster, R., Singh, J. (2004), Social Accountability: An Introduction to the Concept and Emerging Practice, Social Development Papers, Paticipation and Civic Engagement, Paper No: 76, Aralık.
• Malena, Carmen, Mcneil, Mary (2010), Demanding Good Governance: Lessons from Social Accountability Initiatives in Africa, http://wwwwds.worldbank.org/ external/default/WDS ContentServer/IW3P/IB/2010/07/06/000334955_201 00706051828/Rendered/PDF/555460PUB0Dema1EPI1978968101PUBLIC1. pdf, (Erişim Tarihi:25.09.2013).
• Mulgan, Richard (2000), “Accountability: An Ever-Expanding Concept?”, Public Administration, 78 (3), pp. 555-573.
• OECD/SIGMA PAPER, No:27, European Principles for Public Administration (Avrupa Kamu Yönetimi İlkeleri Sigma Raporları: No 27), Çev., Pelin Kuzey, http://www. oecd.org/dataoecd /23/1/39560850.pdf, (Erişim Tarihi: 12.09.2013).
• Osborne, S.P., Mclaughlin, K. (1992), Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit is Transforming the Public Sector, Reading: AddisonWesley s. 19-20’den aktaran Süleyman Sözen, Teori Ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara 2005, s. 63-69.
• Palabıyık, Hamit (2012), “Yönetimden Yönetişime: Yönetişim, Kentsel Yönetişim ve Uygulamaları ile Yönetişimde Ölçülebilirlik Üzerine Açıklamalar”, Yerel ve Kentsel Politikalar, Ed: M. Akif Çukurçayır, Ayşe Tekel, 2. Baskı, Çizgi Kitabevi.
• Parr, Sakiko F., Richard Ponzio (2002), Governance: Past, Present, Future Setting the Governance Agenda for the Millennium Declaration, Backgraund Paper for the Human Development Report 202: Deeping Democracy in a Fragmented World, s. 2’den aktaran Hamit Palabıyık, Yönetimden Yönetişime: Yönetişim, Kentsel Yönetişim ve Uygulamaları ile Yönetişimde Ölçülebilirlik Üzerine Açıklamalar, Yerel ve Kentsel Politikalar, Ed: M. Akif Çukurçayır, Ayşe Tekel, Çizgi Kitabevi, 2. Baskı, 2012.
• Ringold, Dena, Holla, A., Koziol, M., Srinivasan, S. (2011), Citizens and Delirvery: Assessing the Use of Social Accountability Approaches in the Human Development Sectors, The World Bank, Washington DC.
• Romzek, Barbara S. (2000), Accountability of Congressional Staff, Journal of Public Administration Research and Theory, 10, (2), s. 415’ten aktaran Ahmet Taner, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Arayışları Ve Hesap Verme Sorumluluğuna Etkileri, Sayıştay Dergisi, Sayı: 85, Nisan-Haziran, s. 32.
• Samsun, Nihal “Hesap Verebilirlik ve İyi Yönetişim”, www.deu.edu.tr, (Erişim Tarihi: 22.09.2013).
• Saran, Ulvi (2004), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, 1. Baskı, Atlas Yayıncılık, Ankara.
• Singh, Shekhar (2012), Social Accountability and Social Audits, www.worldbank.org, (Erişim Tarihi: 16.09.2013).
• Social Development Department, “From Shouting to Counting: Introducing the Concept of Social Accountability”, The World Bank, http://siteresources. worldbank.org/INTCOUENVANA/41309031188317819261/20515329/ Social%20Accountability.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2013).
• Sözen, Süleyman (2005), Teori ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
• Şengül, Ramazan (2008), Bilişim Çağında Şeffaf Yönetim, 1. Basım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Yüksel, Fatih (2004), “Kamu Yönetiminde Yeni Eğilimler Perspektifinde Türk Kamu Yönetiminde Reform İhtiyacı ve Kamu Yönetimi Reformu Yasa Tasarısı”, Kamu Yönetimi, Ed: Abdullah Yılmaz, Mustafa Ökmen, Gazi Kitabevi, s. 1-21.
• Tamang, S. And Malena, C., The Political Economy of Social Accountability in Nepal, http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/ WDSP/IB/2014/01/24/000333037_20140124162214/Rendered/PDF/840720 WP0REPLA0Box0same0box0PUBLIC0.pdf, (Erişim Tarihi: 06.05.2014).
• Tortop, Nuri, Eyüp G. İsbir, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman, M. Akif Özer (2010), Yönetim Bilimi, 8. Baskı, Nobel Yayın, Ankara.
• The World Bank (a), “What is Social Accountability?” http://siteresources.worldbank. org/ INTMONGOLIA/Resources/What_is_social_accountability.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2013).
• The World Bank (b), “Social Accountability Leads to Buses in Nepal”, http://blogs. worldbank.org// endpovertyinsouthasia/social-accountability-leads-busesnepal, (Erişim Tarihi: 07.05.2014).
• The World Bank 2004 Report (2003), www.worldbank.org, (Erişim Tarihi: 13.09.2013).
• The World Bank (2009), “Scaling-Up Social Accountability in World Bank Operations”, http://site resources.worldbank.org/EXTSOCIALDEVELOPMENT/ Resources/244362-1193949504055/Scalingup.pdf, (Erişim Tarihi: 16.09.2013).
• The World Bank (2011), Supporting Social Accountability in the Middle East and North Africa: Lessons Learned from Past Political and Economic Transations, Kasım, http://siteresources.worldbank.org/INTMENA/Resources/Supporting_ Social_Accountability_MENA_ENG.pdf, (Erişim Tarihi: 02.08.2013).
• The World Bank (2013), “Strengthening Social Accountability in Europe and Central Asia”, http://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/03/19/ strengthening-social-accountability-in-europe-and-central-asia,(Erişim Tarihi:07.05.2014).
• tr.wikipedia.org, (Erişim Tarihi: 05.05.2014).
• 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, RG: 24 Aralık 2005, 25326.
• 5393 sayılı Belediye Kanunu, RG:13 Temmuz 2005,25874.
• 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, RG:4 Mart 2005, 25745.
• 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, RG: 9 Ekim 2003, 25269.