KÜRESEL EKONOMİDE REKABETÇİ KENTLERİN AVANTAJLARI ve İKİLEMLERİ

Yıl 2021, Sayı: 41, 303 - 327, 31.12.2021

Hidayet Gizem Ünlü Ören

Öz

Yığılma ekonomisi kapsamında ortaya çıkan kentlerin rekabetçi gücü merak uyandıran araştırma konularından biridir. Bu çalışmada rekabetçi kentlerin anahtarı olarak statik yığılma ekonomileri kapsamında, uzmanlaşarak rekabeti güçlendiren yerelleşme ekonomileri ve paylaşarak rekabeti güçlendiren kentleşme ekonomileri incelendikten sonra kentleşme ekonomilerinin önemine, avantajlarına ve dezavantajlarına değinilecektir. Ardından yığılma ekonomilerinin nereye gittiği Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkelerinden kent örnekleri ile açıklanacaktır. Çalışmanın devamında yığılma ekonomileri çerçevesinde rekabetçi kentlerin güncel ikilemleri incelenmektedir. Özellikle Kovid-19 pandemisi ile birlikte yığılma ekonomileri ve kentlerin rekabetçi gücü nasıl değişiyor, kentler nasıl bir evrim geçirecek konusu araştırılmaktadır. Çalışma sonucunda dijitalleşmenin hız kazanacağı açık bir olgu olarak görünmektedir. Bu noktada karşımıza yakınlık teorilerinde yeni bir boyut olarak ‘Temassız Yığılma’ çıkmaktadır ve giderek artacağı görülmektedir. Önümüzdeki süreçte kentler rekabet güçlerini korumak için giderek akıllı kentlere dönüşecektir. Kovid-19 pandemisi kentleri akıllı çalışma sistemleri oluşturmaya doğru yönlendirmektedir. Dolayısıyla küresel ekonomideki rekabetçi kentler günümüzdeki şartları değişim için bir fırsata dönüştürüp rekabetçi güçlerini koruyacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yığılma Ekonomileri, Kentleşme Ekonomileri, Rekabetçi Kentler, Temassız Yığılma, Kovid-19 ve Akıllı Kentler, Kovid-19 ve Akıllı Kentler

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Z. (09.01.2021). Ülke Ekonomilerinin Salgın Karnesi: Pandemi Dünyayı Yüzde 4 Küçülttü. Dünya Gazetesi. 04.03.2021 tarihinde, https://www.dunya.com/kose-yazisi/ulke-ekonomilerinin-salgin-karnesi-pandemi-dunyayi-yuzde-4-kuculttu/606375 adresinden erişilmiştir.
• Alen, J. (25.07.2019). Melbourne’s Multi-Modal Plans To Tackle Congestion. Traffic Technology Today (TTI). 02.03.2021 tarihinde, https://www.traffictechnologytoday.com/videos/melbournes-multi-modal-plans-to-tackle-congestion.html adresinden erişilmiştir.
• Başarmak Bahçeci, H. I. ve Öktem, M.K. (2019). Küreselleşme Sürecinde Kentselliğin Dönüşümü: Toplumsal, Teknolojik ve Mekânsal Süreçler Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2 (2), 284-300. doi: https://doi.org/10.33712/mana.597185.
• BBC News Türkçe. (18.01.2021). Çin’de Son 40 Yılın En Zayıf Büyümesi: Yüzde 2,3. 04.03.2021 tarihinde, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55702283 adresinden erişilmiştir.
• Becattini, G. (2002). From Marshall’s to the Italian “Industrial Districts”. A Brief Critical Reconstruction. Alberto Quadrio (Ed.), Complexity and Industrial Clusters: Contribution to Economics içinde (ss. 83-106). New York, NY: Springer.
• Bloomberght. (15.02.2021). Japonya Ekonomisinde Tarihi Daralma. 04.03.2021 tarihinde, https://www.bloomberght.com/japonya-ekonomisinde-tarihi-daralma-2274621 adresinden erişilmiştir.
• Brusco, S. (1986). Small Firms And Industrial Districts: The Experience Of Italy. D. Keeble ve E. Wever (Ed.), New Firms and Regional Development in Europe içinde (ss.184-202). London: Croom Helm.
• Cansen, E. (28.12.2017). Hayat Bilgisi. Sözcü Gazetesi. 03.03.2021 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2017/yazarlar/ege-cansen/hayat-bilgisi-2149896/ adresinden erişilmiştir.
• Cumhuriyet Gazetesi. (17.03.2021). ABD Ekonomisi 2020’de yüzde 3,5 Daraldı. 04.03.2021 tarihinde, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/abd-ekonomisi-2020de-yuzde-35-daraldi-1809720 adresinden erişilmiştir.
• Deutsche Welle. (14.01.2021). Alman Ekonomisi Korono Yılında Yüzde 5 Daraldı. 04.03.2021 tarihinde, https://www.dw.com/tr/alman-ekonomisi-korona-y%C4%B1l%C4%B1nda-y%C3%BCzde-5-darald%C4%B1/a-56220949 adresinden erişilmiştir.
• Dinler, Z. (2014). Bölgesel İktisat. 10. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Eceral Özelçi, T. Bölgesel Yerel Ekonomik Kalkınma Kuramlarının Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimleri. Ekonomik Yaklaşım, 16 (55), 89-106.
• Eğilmez, M. (02.02.2021). 2021 Yılında Dünya Ve Türkiye Ekonomisi. Kendime Yazılar. 04.03.2021 tarihinde, https://www.mahfiegilmez.com/2021/02/2021-ylnda-dunya-ve-turkiye-ekonomisi.html adresinden erişilmiştir.
• Euronews (a). (29.01.2021). Fransa Ekonomisi Salgın Yüzünden Geçen Yıl 2. Dünya Savaşı Sonrası En Büyük Daralmayı Yaşadı. 04.03.2021 tarihinde, https://tr.euronews.com/2021/01/29/frans-z-ekonomisi-salg-n-yuzunden-gecen-y-l-2-dunya-savas-sonras-en-buyuk-daralmay-yasad adresinden erişilmiştir.
• Euronews (b). (12.02.2021). İngiltere Ekonomisi Pandemi Nedeniyle 2020’de Yüzde 9,9 Küçüldü. 04.03.2021 tarihinde, https://tr.euronews.com/2021/02/12/ingiltere-ekonomisi-pandemi-nedeniyle-2020-de-yuzde-9-9-kuculdu adresinden erişilmiştir.
• Feser, E.J. ve Sweeney, S. H. (2000). A test for the Coincident Economic and Spatial Clustering of Business Enterprises. Journal of Geographical System, 2, 349-73. Finans Gündem. (11.06.2013). Dünyanın En Rekabetçi Şehirleri. 09.10.2020 tarihinde, https://www.finansgundem.com/foto-galeri/dunyanin-en-rekabetci-sehirleri-galeri/384715/1 adresinden erişilmiştir.
• Gazete SU. (10.10.2019). Dünya Rekabet Forumu Küresel Rekabet Raporu 2019’u Açıkladı. Sabancı Üniversitesi. 05.03.2021 tarihinde, https://gazetesu.sabanciuniv.edu/toplum-ve-bilim/dunya-rekabet-forumu-kuresel-rekabet-raporu-2019u-acikladi#:~:text=2019%20d%C3%B6nemi%20K%C3%BCresel%20Rekabet%C3%A7ilik%20Endeksi,(52%2C9%20puan). adresinden erişilmiştir.
• Illy, A., Hornych, C., Schwartz, M., ve Rosenfeld, M. T. W. (2009). Urban Growth in Germany – The Impact of Localization and Urbanization Economies. IWH Discussion Papers, No. 19/2009.
• İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi. (02.01.2020). İller Arası Rekabet Endeksi 2018-2019. 06.10.2020 tarihinde, http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=iller-arasi-rekabet-endeksi-2018-2019-raporu-aciklandi.pdf adresinden erişilmiştir.
• Jacobs, J. (1969). The Economy of Cities. London: Penguin Books.
• Jaegersberg, G. ve Ure J. (2017). Renewable Energy Clusters: Recurring Barriers to Cluster Development in Eleven Countries, New York, NY: Springer.
• Karaalp, H. S. (2008). Türkiye’de Sektörel Yığılmalar Ve Bölgeler Arası Yakınsamaya Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/1176.
• Karaalp, H. S. ve Erdal, F. (2012). Sanayileşmenin Bölgesel Yığılması ve Komşu İllerin Büyümesi Gelir Farklılıklarını Artırır mı? Türkiye için Bir Beta Yakınsama Analizi. Ege Akademik Bakış, 12 (4), 475-486.
• Kentsel Strateji. (2020). Yenilikçi Kent Yaklaşımları. 02.03.2021 tarihinde, https://kentselstrateji.com/wp-content/uploads/yenilik%C3%A7i_kent_yakla%C5%9F%C4%B1mlar%C4%B1.pdf adresinden erişilmiştir.
• Kıymalığolu, Ü. ve Ayoğlu, D. (2007). Türk İmalat Sanayiinde İllere Göre Yerelleşme ve Kentleşme Ekonomilerinin Belirlenmesi. Bilig, 43, 169-192.
• Krugman, P. (1991). Increasing Returns and Economic Geography. Journal of Political Economy, 99 (3), 483-499.
• Küçüker, C. (2012). Endüstriyel Kümelenme Yaklaşımları: Bir Değerlendirme. Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2012/13.
• Mitra, A. (1999). Agglomeration Economies As Manifested in Technical Efficiency at The Firm Level. Journal of Urban Economics, 45(3), 490-500.
• Monseny, J.J., Marín‐López, R., ve Viladecans‐Marsal, E. (2014). The Determinants of Localization and Urbanization Economies: Evidence From The Location of New Firms In Spain. Journal of Regional Sciences, 54 (2), 313-337.
• Moulaert, F. ve Seika, F. (2003). Territorial Innovation Models: A Critical Survey. Regional Studies, 37, 289-302.
• Müderrisoğlu, B. ve Gezici Korten F. (2015). Mevcut Yığılmaların Kümelenmeye Dönüşümünde İlişkilerin Mekansal Dağılımı ve Yakınlık Olgusu, Planlama, 25 (2), 107–121.
• Numanoğlu, E. ve Güçer, Evren. (2018). In Terms of Local People, The Cittaslow Movement Perception: The Case of Perşembe. Journal Of Multidisciplinary Academic Tourism, 3 (2), 11-22. ISSN: 2645-9078.
• OECD. (2006). Competitive Cities In the Global Economy. Territorial Reviews. ISBN-92-64- 027092-X.
• Özpençe İdikut, A. ve Karayılmazlar, E. (2018). Kümelenmenin Pozitif Dışsallıklara Etkisi: Denizli Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 45-62. ISSN1308-2922 EISSN2147-6985.
• Öztaş Çörek, Ç. (30.03.2020). Kentlerin Akıllanmasına Pandemi Etkisi. WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler Akşam Gazetesi Açık Görüş Eki. 05.03.2021 tarihinde, https://wrisehirler.org/haberler/kentlerin-%E2%80%9Cak%C4%B1llanmas%C4%B1%E2%80%9Dna-pandemi-etkisi, adresinden erişilmiştir.
• Parr, J. B. (2002). Agglomeration Economies: Ambiguities And Confusions. Environment And Planning A, 34 (4), 717-731.
• Seyidoğlu, H. (2006). İktisat Biliminin Temelleri. (21. Baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Statista. (01.07.2020). 01.12.2020 tarihinde, https://www.statista.com/statistics/270860/urbanization-by-continent/ adresinden erişilmiştir.
• Storper, M. ve Venables, A.J. (2005). Buzz: Face-to-Face Contact and the Urban Economy. S. Breschi ve F. Malerba (Ed.), Clusters, Networks and Innovation içinde (ss.319-343). New York, NY: Oxford Universtiy Press.
• Sullıvan, A. (2003). Urban Economics (4. Baskı). New York, NY: Irwin/McGraw-Hill.
• Şentürk, S. ve Kök, R. (2014). Endüstriyel Yığılma Ekonomileri Gümülcine-İskeçeDedeağaç Organize Sanayi Bölgeleri Örneği. International Conference on Eurasian Economies. http://avekon.org/papers/912.pdf adresinden erişilmiştir.
• Turan, Türkan. (2008). İktisadi Büyüme Teorisine Giriş. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu (URAK). (2018). İllerarası Rekabetçilik Endeksi Raporu. İstanbul.
• Ünay, S. (03.07.2020). Pandemi Sonrası Dünya ve Türkiye Ekonomisinin Geleceği. AA Analiz. 19.10.2020 tarihinde, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/pandemi-sonrasi-dunya-ve-ekonominin-gelecegi/1898368 adresinden erişilmiştir.
• Ünsal, E. (2016). İktisadi Büyüme (2. Baskı). Ankara: BB101 Yayınları.
• TRT Haber. (29.01.2021). İspanya Ekonomisi Yüzde 11 Daraldı. 04.03.2021 tarihinde, https://www.trthaber.com/haber/dunya/ispanya-ekonomisi-yuzde-11-daraldi-551919.html adresinden erişilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019). Çevresel Göstergeler Kentsel Kırsal Nüfus Oranı. 20.03.2021 tarihinde https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/kentsel---kirsal-nufus-orani-i-85670, adresinden erişilmiştir.