OSMANLI’NIN POSTA ve TELGRAF NÂZIRI: OSKAN EFENDİ

Yıl 2023, Sayı: 46, 1 - 18, 31.08.2023

Ümran Engür

Öz

Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp ve Balkan Savaşlarında ağır yenilgiler yaşadığı dönemde telgraf hatları da zarara uğramış, posta iletişimi zafiyete uğramıştı. Diğer taraftan, memurların merkez ve taşrada başıboş bir hâlde kalması ve yabancı postaların ülkenin her tarafına yayılmış olması da posta teşkilâtının maddi kayıplar vermesine yol açıyordu. Ayrıca Osmanlı Posta ve Telgraf Kurumu, yeterli donanıma ve yetişmiş elemana sahip olmadığı gibi Avrupa ülkelerinde yaşanan posta iletişimindeki gelişme ve ilerlemelerden oldukça uzak kalmıştı. İşte bu süreçte Osmanlı Posta ve Telgraf nâzırı olarak göreve getirilen Oskan Efendi, Osmanlı Posta ve Telgraf Kurumu’nu modernize etme çabası ve giriştiği reformlar ile ön plâna çıkmıştır. Oskan Efendi’nin gerek dönemin gazete ve dergilerine verdiği röportajlar, yayınlattığı makale ve tebligatlar gerek yaptığı araştırma-inceleme gezileri basın tarafından büyük ilgiyle takip edilmiştir. Dönemin diğer bürokratları tarafından yaptığı yenilikler ve kişiliği ile adından söz ettiren Oskan Efendi, Osmanlı bürokrasi tarihinde farklı bir konum elde etmiştir. Nitekim Oskan Efendi, büyük ölçüde iyileştirmeler yaparak kurumu belli bir seviyeye getirmiş ve Cumhuriyet dönemi PTT kurumunun alt yapısını hazırlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Oskan Efendi, Posta, Telgraf, Osmanlı, Nâzır

Kaynakça

• ARTUK, İ. (2007). Nişan. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, (C.33, ss.154-156), Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yay.
• ATA, B. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Telgrafçılar Nasıl Yetiştirildi?, Prof. Dr. Yahya Akyüz’e Armağan: Türk Eğitim Tarihi Araştırmaları, Eğitim ve Kültür Yazıları, Ankara: Pegem Akademi Yay.
• Babamın Pulları. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Pul Koleksiyonu.
• BEZAZ, Y.G. Haberleşme ve Tarihçesi, Ankara.
• ÇOBAN, H. (2020). Osmanlı Devleti Sivil Bürokrasisinde Suç ve Ceza(1892-1900), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi. Sakarya.
• DADYAN, S. (2011). Osmanlı’nın Gayrimüslim Tarihinden Notlar, İstanbul: Yeditepe Yay.
• DEMİR, T. (2005). Söylev-Demeç ve Çalışmalarıyla Başarılı Bir PTT Nâzırı: Oskan Efendi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 11(4), 63-75.
• ………., (2014). Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Haberleşme Kurumuna Dair Değerlendirmeler, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 13(25-26), 1-25.
• HALAÇOĞLU, Y. (1981). Osmanlı İmparatorluğunda Menzil Teşkilatı Hakkında Bazı Mülâhazalar, Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 2(2), 123-132.
• KARAKIŞLA, Y.S. (2014). Osmanlı Kadın Telefon Memureleri(1913-1923), Ankara: Akıl Fikir Yay.
• KÜÇÜK, C. (1991). Bâbıâli Baskını. Diyanet İslâm Ansiklopedisi, (C.4, ss.389-390), Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yay.
• TURAL, E. (2009). Osmanlı Posta Bürokrasisi,1908-1914, Tarih Araştırmaları Dergisi, 46(28), 205-230.
• YAZICI, N. (2014). Tanzimat Dönemi Osmanlı Haberleşme Kurumu. Osmanlı Ansiklopedisi, (C.3, ss.620-628), Ankara: Yeni Türkiye Yay.
• YURTOĞLU, N. (2015). Haberleşme Sektörünün Önemli Bir Teşekkülü: Milli Mücadele Döneminden 1960 Yılına Türkiye’de Posta, Telgraf ve Telefon Teşkilatı (1920-1960), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 92(31), 47-103.