BibTex RIS Cite

-

Year 2014, Volume: 7 Issue: 14, 366 - 388, 08.01.2014
https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63822

Abstract

 All  socities  strive  for  transfering  and  keeping  alive  their  cultural  values  which  are  shaped  within  a  certain  geographical,  religious,  political  and  economic  reasons.  In   order   to   make   this   essential   purpose   visible,   these   socities   try   to   turn   their  intellectual   data   residing   in   their   memories   into   a   cultural   phenomenon   by  repeating  this  data  on  clothes  and  accessories.  Thus,  becoming  a  concrete  sign  of  human   memory,   clothing   changes   into   a   discourse   where   cultural   values   are  reflected   and   in   this   way,   these   notions   become   something   beyond   covering   and  ornamentation.   In   this   article,   the   aim   is   to   determine   in   what   ways   cultural  elements   of   Ancient   Civilisations   such   as   Egyptian,   Greek   and   Roman   Civilisations  are   reflected   on   costumes   and   accessories.   At   the   same   time   in   the   article,   the  notion   of   communication   created   in   society   by   garments   and   accessories   which  illuminate   a   certain   period   and   age   and   also,   which   have   cultural   references  equipped  with  symbolical  associations  is  aimed  to  be  explained.  Consequently,  it  is  observed   that   costumes   and   accessories   used   in   Ancient   Age   where   unique  examples  of  art  are  represented  are  fictionalised  in  the  garb  of  traditional  culture  reflex.   The   samples   which   they   are   benefited   from   their   various   elements   of  accessories   and   wears   which   are   used   in   point   at   issue   terms   in   art   locality   are  observed  at  the  present  day.  There  are  the  varios  impacts  from  traditional  culture  to   present   wear   culture   and   that   wears   which   they   are   formed   by   affecting   from  previous  cultures  are  determined.  Some  factors  in  which  social  hierarchy  is  strongly  emphasized,  religious  and  moral  ideologies  are  unmistakeably  monitorized  and  on  which   natural   conditions   play   a   determinative   role   are   determined   as   basic  approaches  forming  formal  and  thematical  dimensions  of  clothes  and  accessories  in  Ancient  Age.  Key  Words:  Ancient  age,  clothing,  culture,  accessory,  allusion,  sign.  1.  GİRİŞ  Ekin  kavramı  toplumsal  yaşamın  zamana  ve  uzama  bağlı  kalarak  ürettiği  bir  sürecin  sonucudur.  Sürecin  sonunda  ortaya  çıkan  değişik  ekinsel  olguları  anımsama,  yineleme   ve/ya   güncelleme,   sonradan   ekinsel   olana   yönelme   ancak   sonraki  dönemlerde  onunla  değişik  biçimlerde  ilişkilendirmeler  yapmakla  olasıdır.  Toplumun  imgelemini   besleyen   ortak   bir   uğraş   alanına   sahip   ekinsel   olguların   simgesel   bir  biçimde   dışavurumu   sonraki   dönemlerde   en   fazla   benimsenen   tutumlardandır.  Toplumsal   yaşamda   bilinçli   ve   öğrenilmiş   davranışların   bir   çeşit   dışavurumu   olan  ekin   kavramının   kapsadığı   simgesellik   boyutu   gönderime   açık   bir   duruma  gelmektedir.    Ekin   kavramına   yönelik   araştırmaların   çoğu   insan   bilim   ve   toplum   bilimin  uğraş   alanına   girmektedir.   Birçok   düşünürün   bu   kavram   hakkındaki   ortak   yargıları  ise   ekinin   insan   etmenini   temel   alması   yönündedir   (Abalı,   2009:41;   Dönmezer,  1978:122’den   akt.;   Kongar,   1994:38;   Haviland,   1993:60’dan   akt.   Marshall   v.d.,  2004:59;  Güvenç  2002:14-­‐15).    Ekin,   insanın   toplumda   yaşayarak   yaparak   öğrendiği   ve   aktarıp   öğrettiği  özdeksel  ve  tinsel  olan  her  şeydir.  Ekini  insanların  doğal  ya  da  öğrenilmiş  tutumları,  davranışları,   yaklaşımları   ve   bunların   ardında   yatan,   soyut   değerleri,   inançları,  algıları  oluşturur.  Toplumsal  olarak  kazanılmış  gelenekler,  görenekler,  töreler,  inanç  değerleri,   hukuk   ve   yönetim   kurumları,   sanat,   dil   ve   haberleşme   süreçleri   ekini  belirten  öğelerdir.    Hemen   her   dönemde   tarihsel,   toplumsal,   siyasal,   ekonomik   koşullardan  derinlemesine  etkilenen  ve  üretildiği  dönemin  izlerini  yansıtan  giysilerden  özdeksel  bir   ekin   ürünü   olarak   söz   etmek   mümkündür.     Bilindiği   gibi   her   dönem   ve   ekinde  oluşan   değerlerin   giysilere   yansıma   biçemleri   o   ekinin   çerçevesinde   gelişmiş   ve  şekillenmiştir.   Ekinsel   bir   anlam   yaratma   biçemiyle   oluşturulan   giysiler,   toplumun  imge   evreninden   beslenir,   bireyin   ya   da   topluluğun   bir   dizi   imgeler   yaratarak  bilinçaltının  dışlaştırıldığı  bilinçli  seçim  işlemine  göndermeler  yapar.    Giysiler  bir  tür  sessiz  dil  gibidir;  giyildiği  toplumun  sınıf  düzenini  açığa  vuran  ve   toplumun   genel   yapısı   hakkında   bilgi   sunan   bir   iletişim   biçimidir.   Böylece  giysilerin   (ve   modanın)     ekinsel   bir   görüngü   niteliği   kazanarak,   iletişimsel   gücü   ve  toplum   üzerindeki   etkisi   ortaya   çıkar.   Giysiler   toplumun   inançlarını,   değerlerini,  fikirlerini   ve   deneyimlerini   oluşturan   varlıklar   ve   uygulamalar   olarak   nitelendirilir,  ekinle   özdeşleştirilirler   (Barnard,   1996:36;   Marshall   v.d.,   2004:59;   Tortora   ve  Eubank,  2006:3).    Giysi   ve   donatıları   bir   gösterge   olarak   simgesel   işlevleri   olan   birimler   gibi  algılamak  gerekir.  Giysi  ve  donatıların  toplum  içerisinde  yarattığı  etki  ve  anlam  yine  toplum   tarafından   oluşturulan   ekinsel   çevre   ile   şekillenir.   Ekinsel   göndermeler  açısından  giysi  ve  donatıları,  uzamsal,  zamansal  ve  yere  bağlı  ayrımlanan,  bütünlüğü  olan   bir   dizge,   öğeleri   birbirine   bağımlı   ve   birbirine   etkileyen   bir   yapı   olarak   ele  almak  gerekir.      Giysilere  yüklenen  bu  değişik  işlevlerin  yapısalcıların  her  şeyi  dile  indirgeme  tutumlarıyla   benzerlik   oluşturduğu   ifade   edilebilir.   Bilindiği   gibi,   yapısalcılığı  benimseyen   her   kuramcı,   her   şeyin   bir   göstergeler   dizgesi   olduğunu   temel   bir  varsayım   olarak   kabul   eder.   Bu   düşünceden   yola   çıkarak   giysilerin   (ve   onu  tamamlayan,  bir  yan  öğe  olarak  anlamının  belirlenmesine  katkı  sağlayan  donatının)  kendilerine  özgü  bir  dil  biçimi  olduğunu  söylemek  mümkündür.      Bu   bakış   açısıyla   günümüz   yapısalcı   dilbilimi   benimseyenlerin   anlatımına  uygun   olarak   söylersek,   giysi   dilinin   oluşumuna   katkı   sağlayan   her   türden  göstergenin   (renk,   biçim,   gerecin   niteliği,   gibi)   anlamının   öncelikle   biçime   göre4  üretildiği   söylenebilir.   Dolayısıyla   giysiler   zamansal   ve   uzamsal   farklılıklara   göre  kendilerine   özgü   bir   söylem   biçimi   oluşturur.   Bunun   yanında   tarihsel,   toplumsal,  siyasal,   törel   değişik   öğeler   aracılığıyla   belli   bir   bireyin   ya   da   toplumun   belleğini  4  Yapısal  dilbilim  bunu  dilin  gösteren  düzlemi  olarak  adlandırmaktadır.  

Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler

Year 2014, Volume: 7 Issue: 14, 366 - 388, 08.01.2014
https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63822

Abstract

Öz
Her toplum coğrafi, dini, siyasi, ekonomik nedenlerden kaynaklanan birtakım kültürel değerlerini aktarma ve yaşatma uğraşı içerisine girmiştir. Buradaki temel çabayı görünür hale getirmek için belleğinde bulunan düşünsel verilerleri giysi ve aksesuarlarında yineleyerek onlara kültürel bir görüngü niteliği kazandırmayı amaçlamıştır. Böylece insan belleğinin somut bir göstergesi halini alan giysi ve aksesuarlar örtünme ve süslenmenin ötesinde kültürel değerlerin yansıtıldığı bir söylem biçimine dönüştürülmüştür. Bu makalede Antik Çağ medeniyetlerinden olan Mısır, Yunan ve Roma uygarlıklarına yönelik kültürel öğelerin giysi ve aksesuarlara hangi biçimlerde yansıtıldığı saptanmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda makalede belirli bir döneme ve medeniyete ışık tutan giysi ve aksesuarların kültürel göndermelerinin simgesel bir çağrışımla donatılarak toplumda yarattığı iletişim olgusu açıklanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak sanat alanında eşsiz örneklerin sunulduğu Antik dönemde kullanılan giysi ve aksesuarların geleneksel kültürün bir yansısı biçiminde kurgulandığı görülmüştür. Toplumsal hiyerarşinin etkin bir biçimde vurgulandığı, doğa koşullarının belirleyici bir rol üstlendiği, dini ve ahlaki birtakım ideolojilerin mutlak biçimde görüntülendiği birtakım faktörler Antik Çağ giysi ve aksesuarlarının biçimsel ve izleksel boyutlarını oluşturan temel yaklaşımlar olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Antik Çağ, Giysi, Kültür, Aksesuarlar, Gönderme, Gösterge.

CULTURAL ALLUSIONS IN CLOTHING AND ACCESSORIES OF ANCIENT AGE

Abstract
All socities strive for transfering and keeping alive their cultural values which are shaped within a certain geographical, religious, political and economic reasons. In order to make this essential purpose visible, these socities try to turn their intellectual data residing in their memories into a cultural phenomenon by repeating this data on clothes and accessories. Thus, becoming a concrete sign of human memory, clothing changes into a discourse where cultural values are reflected and in this way, these notions become something beyond covering and ornamentation. In this article, the aim is to determine in what ways cultural elements of Ancient Civilisations such as Egyptian, Greek and Roman Civilisations are reflected on costumes and accessories. At the same time in the article, the notion of communication created in society by garments and accessories which illuminate a certain period and age and also, which have cultural references equipped with symbolical associations is aimed to be explained. Consequently, it is observed that costumes and accessories used in Ancient Age where unique examples of art are represented are fictionalised in the garb of traditional culture reflex. Some factors in which social hierarchy is strongly emphasized, religious and moral ideologies are unmistakeably monitorized and on which natural conditions play a determinative role are determined as basic approaches forming formal and thematical dimensions of clothes and accessories in Ancient Age.
Key Words: Ancient Age, Clothing, Culture, Accessory, Reference, Sign.

There are 0 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Makaleler
Authors

Arzu Evecen

Filiz Ölmez This is me

Publication Date January 8, 2014
Submission Date October 16, 2014
Published in Issue Year 2014 Volume: 7 Issue: 14

Cite

APA Evecen, A., & Ölmez, F. (2014). Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler. Art-E Sanat Dergisi, 7(14), 366-388. https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63822
AMA Evecen A, Ölmez F. Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler. Art-e. January 2014;7(14):366-388. doi:10.21602/sgsfsd.63822
Chicago Evecen, Arzu, and Filiz Ölmez. “Antik Çağ Giysi Ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler”. Art-E Sanat Dergisi 7, no. 14 (January 2014): 366-88. https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63822.
EndNote Evecen A, Ölmez F (January 1, 2014) Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler. Art-e Sanat Dergisi 7 14 366–388.
IEEE A. Evecen and F. Ölmez, “Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler”, Art-e, vol. 7, no. 14, pp. 366–388, 2014, doi: 10.21602/sgsfsd.63822.
ISNAD Evecen, Arzu - Ölmez, Filiz. “Antik Çağ Giysi Ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler”. Art-e Sanat Dergisi 7/14 (January 2014), 366-388. https://doi.org/10.21602/sgsfsd.63822.
JAMA Evecen A, Ölmez F. Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler. Art-e. 2014;7:366–388.
MLA Evecen, Arzu and Filiz Ölmez. “Antik Çağ Giysi Ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler”. Art-E Sanat Dergisi, vol. 7, no. 14, 2014, pp. 366-88, doi:10.21602/sgsfsd.63822.
Vancouver Evecen A, Ölmez F. Antik Çağ Giysi ve Donatılarında Ekinsel Göndermeler. Art-e. 2014;7(14):366-88.
Art-e 12/1/2011 yılından sonraki sayıları tam metin olarak, 12/1/2008 yılından sonraki sayıları ise indeks olarak EBSCO'da Art Source isimli veri tabanında yer almaktadır.