Kurumsal Kimlik Tasarımları ve Kültürel Farklılıklar (IKEA ve Koçtaş Örnekleri)

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 22, 338 - 374, 30.12.2018

Esi Ofli , Arif Ziya Tunç

https://doi.org/10.21602/sduarte.344308

Öz

Öz 

Kültür, bir toplumun kimliğini oluşturur, onu diğer toplumlardan farklı kılar. Bir görsel iletişim yöntemi olan grafik tasarım ürünleri de kültür ile ilgili ipuçları taşır.

Sahip olduğu kültürün özellikleri, grafik tasarım görsellerinde gözlenebilen bir ülke olan İsveç, aynı zamanda kendine özgü bu grafik tasarım anlayışının da etkisiyle dünyaca ünlü markalara ev sahipliği yapmaktadır. Bu projede, yaratıldıkları ülkenin kültürel özelliklerini, grafik tasarım yönünden yansıtabilmeleri bakımından güçlü kurum kimlikleriyle öne çıkan İsveç kökenli uluslararası bir mobilya mağazası olan IKEA ile ev geliştirme perakendeciliği kuruluşu olan Koçtaş markaları ele alınmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden döküman analizi tekniğine yer verilerek, IKEA ve Koçtaş markalarına ait kurumsal kimlik görselleri, temel grafik tasarım prensipleri olan birlik/uyum, denge, hiyerarşi, ölçek/oran, hakimiyet/vurgu, benzerlik ve kontrast ile kültürel farklılıklara bağlı ayırt edici özellikler aracılığıyla çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu markaların kurumsal kimlik tasarımlarında kullanılan grafik tasarım dili, ülke kültürlerini yansıtması bakımından incelenirken; kültürel farklılıkların grafik tasarıma etkisi sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kültürel Farklılıklar, Grafik Tasarım, Kurumsal Kimlik, Marka, Toplum.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Farklılıklar, Grafik Tasarım, Kurumsal Kimlik, Marka, Toplum

Kaynakça

• Kaynakça
• Artut, K. (2004). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Becer, E. (2005). İletişim ve Grafik Tasarım. Ankara: Dost.
• Bilgen, H. (1985). Grafik Tasarım’da Yaratıcılık ve Fonksiyonları. 1. Uluslararası Sempozyum, Türkiye’de Sanatın Bugünü ve Yarını, (1). 39-48.
• Boydaş, N. (1996). Sanat Kültürü Yansıtır. Sayı: 131. Milli Eğitim.
• Britton C. ve İsveç Enstitüsü (2006). İsveç ve İsveçliler, Çeviri: Kaan Altınok. Türkiye baskısı: Aral Ajans.
• Dündar, F. N. (2013). Görsel Kimliğin Kurum İmajına Etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 91-101
• Eagleton, T. (2004). Kuramdan Sonra, Çev. Uygar Abacı. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Earley, C. ve Mosakowski, E. (2004). Cultural Intelligence. In: Harvard Business Review. Vol: 10. Harvard: Harvard Business Publishing. (http://hbr.org/2004/10/cultural-intelligence/ar/1. 2004.)
• Hancock, G. (2000). Skills in Graphic Products. Oxford: Heinemann Educational Publishers.
• Hofstede, G. (1980). Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values. Beverly Hills CA: Sage Publications.
• House, R. J., Hanges, P. J., Javidan, M., Dorfman, P. W., & Gupta, V. (2004). Leadership, Culture, and Organizations: The GLOBE Study of 62 Societies. Sage Publications.
• Güvenç, B. (2010). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Kristoffersson, S. (2014). Design by IKEA. London: Bloomsbury Academic.
• Özbaran, S. (1992). Tarih ve Tarih Öğretimi. İstanbul: Cem.
• Poynor, R. (1999). İlk Önce Öncelikler (First Things First). Dedi ki, Sayı: 2, GMK yayınları.
• Serttaş Ertike, Aybike (2010). Reklam (Temel Kavramlar, Teknik Bilgiler, Örnekler). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Schwartz, S. (1994). Beyond individualism-collectivism: New cultural dimensions of values. Sage Publications.
• Smith, P.B., ve Dugan, S., and Trompenaars, F. (1996). National culture and the values of organizational employees: A dimensional analysis across 43 nations. Journal of Cross- Cultural Psychology, 27, 231-264.
• Sparke, P. (2004). An introduction to Design and Culture: 1900 to the Present. Edition 2. Routledge: London.
• Trompenaars, F., ve Hampden-Turner, C. (1997). Riding the Waves of Culture. Nicholas. Brealey Publishing, London.
• Uçar, T. F. (2004). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Wong, W. (1993). Principles of Form and Design. New York: John Wiley & Sons.
• İnternet Kaynakları
• Avcı, A. (2013). Toplumsal Eleştiri Söylemi Olarak Mizah ve Gülmece. Birikim Dergisi. Sayı: 166. http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/3891/toplumsal-elestiri-soylemi-olarak-mizah-ve-gulmece#.Wd-MMNMjHdQ, Erişim tarihi: 04.09.2017. Anatolia Sanat (2012). Güzel Sanatlar Fakülteleri Listesi, http://www.anatoliasanat.com/tag-15-Guzel_sanatlar_fakultesi_olan_tum_universiteler_listesi.html, Erişim tarihi 01.10.2017.
• Brand Directory (2016). The most valuable Swedish brands of 2016, http://brandirectory.com/league_tables/table/sweden-2016, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Brand Finance (2017). Türkiye’nin En Değerli Markalarının Yıllık Raporu 2017. http://brandfinance.com/images/upload/turkey_100_2017_unlocked.pdf, Erişim tarihi: 08.08.2017.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). Türkiye’de Dini Hayat Araştırması Raporu.http://www2.diyanet.gov.tr/…salanlari/dinihayat.pdf, Erişim tarihi: 29.09.2017.
• ESA - Economic & Social Affairs, (2017). World Population Prospects, 2017, https://esa.un.org/unpd/wpp/Publications/Files/WPP2017_KeyFindings.pdf, Erişim tarihi: 01.05.2017.
• Fortune Turkey (2017). Fortune 500 Türkiye 2017 listesi. http://www.fortuneturkey.com/Fortune500/2017, Erişim tarihi: 09.08.2017.
• Fullbright Türkiye (2017). Türk Eğitim Sistemi. http://fulbright.org.tr/turkiye-hakkinda/turk-egitim-sistemi/, Erişim tarihi: 08.09.2017.
• Galata Business Angels. Kuzeyin en iddialı teknoloji girişimcisi: İsveç, http://blog.galatabusinessangels.com/kuzeyin-yildizi-isvec/, 2017, Erişim tarihi: 03.09.2017.
• Hofstede Insights. Country Comparison, Sweden-Turkey. https://www.hofstede-insights.com/country-comparison/sweden,turkey/, Erişim tarihi: 01.08.2017.
• Hohenadel K. (2014). Sweden Has Its Own Font. Should the U.S.?, http://www.slate.com/blogs/the_eye/2014/10/28 sweden_s_national_font_swedish_sans_should_countries_have_their_own_dedicated.htm, Erişim tarihi: 16.07.2017.
• IDSGN - A Design Blog (2009). IKEA says goodbye to Futura. http://idsgn.org/posts/ikea-says-goodbye-to-futura/, Erişim tarihi: 19.09.2017.
• IKEA (2017). IKEA Mobilya ve Ev Dekorasyonu Internet Sitesi, https://www.ikea.com.tr/, Erişim tarihi: 01.09.2017.
• IKEA (2017). Store Locations. http://www.ikea.com/ms/en_CN/about_ikea/facts_and_figures/store_openings.html, Erişim tarihi: 08.07.2017.
• Koç Holding. Dünden Bugüne Koçtaş. https://www.koc.com.tr/tr-tr/koc-gundem/bunlari-biliyor-musunuz, Erişim tarihi: 13.06.2017.
• Koçtaş (2017). Koçtaş Yapı Marketleri Ticaret A. Ş. Internet Sitesi, https://www.koctas.com.tr/, Erişim tarihi: 10.09.2017.
• Konda (2006). Toplumsal Yapı Araştırması 2006. (Pdf belgesine erişim adresi: http://konda.com.tr/wp-content/uploads/2017/02/2006_09_KONDA_Toplumsal_Yapi.pdf), Erişim tarihi: 12.06.2017.
• SIPRI - Stockholm International Peace Research Institute (2016). TIV of Arms Exports from the Top 50 Largest Exporters, http://armstrade.sipri.org/armstrade/html/export_toplist.php, Erişim tarihi: 18.09.2017.
• T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2017). Türk Kültür Tarihi, http://www.kultur.gov.tr/TR,96254/kultur.html, Erişim tarihi: 10.08.2017.
• UNESCO (2013) Institute for Statistics: Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above). The Data Worldbank, https://data.worldbank.org/indicator/SE.ADT.LITR.ZS?locations=TR, Erişim tarihi: 01.05.2017.
• Vatan Gazetesi (2007). http://www.gazetevatan.com/logosunu-yenileyen-koctas-3-ayda-4-magaza-acacak-137871-ekonomi/, Erişim tarihi: 03.07.2017.
• Wikipedia. İsveç, https://tr.wikipedia.org/wiki/isvec. Erişim tarihi: 19.08.2017.
• Görsel Kaynaklar
• Görsel 1. Hofstede G. İsveç ve Türkiye’nin Kültürel Boyutlar Ölçeği. https://www.hofstede-insights.com/country-comparison/sweden,turkey/, Erişim tarihi: 01.08.2017.
• Görsel 2. Coca Cola (2016). Taste Feeling. Fotoğraflar: Guy Aroch & Nacho Ricci. https://www.pinterest.com/pin/561542647269398492/, Erşim tarihi: 21.09.2017.
• Görsel 3. Coca Cola (2010). Doğudan Batıya. https://www.youtube.com/watch?v=jPLLMIjnGeI, Erişim tarihi: 21.09.2017.
• Görsel 4. Sweden Sans (2015). https://en.wikipedia.org/wiki/Sweden_Sans, Erişim tarihi: 19.09.2017.
• Görsel 5. The Stockholm Exhibition (1930). Afiş Tasarımı. http://thisisnotmylifeforever.tumblr.com/post/73296523729, Erişim tarihi: 19.09.2017.
• Görsel 6. Mehdi Saeedi (2016). Tipografik Afiş Tasarımı. https://www.tdc.org/event/mehdi-saeedi-calligraphic-transformation/, Erişim tarihi: 19.09.2017.
• Görsel 7. IKEA (1983). Logo. http://www.ikea.com/gb/en/this-is-ikea/the-ikea-concept/, Erişim tarihi: 10.05.2017.
• Görsel 8. Koçtaş (2007). Logo. https://www.koctas.com.tr/kurumsal/kurumsal-kimlik/, Erişim tarihi: 07.06.2017.
• Görsel 9. IKEA (2010). Sarı Torba. Bornova-İzmir Mağazası. Kişisel Arşiv.
• Görsel 10. IKEA (2010). Kalem ve kılavuz standı. İzmir (Bornova), IKEA. Kişisel Arşiv.
• Görsel 11. IKEA (2010). Kalem, klavuz ve mezura. İzmir (Bornova), IKEA. Kişisel Arşiv.
• Görsel 12. IKEA (2010). Yönlendirme levhaları. İzmir (Bornova), IKEA. Kişisel Arşiv.
• Görsel 13. IKEA (2017). Ürün fiyat bilgi posteri. http://www.wuqiang.co/wp-content/uploads/2017/06/Decorate-Of-Cow-Rug-Ikea-For-Target-Rugs-Turkish-Rugs.jpg, Erişim tarihi: 29.09.2017.
• Görsel 14. IKEA (2010). Ürün fiyat etiketi. Bornova-İzmir Mağazası. Kişisel Arşiv.
• Görsel 15. IKEA. Billboard. https://propsandmakeup.com/wp-content/uploads/2013/08/IKEA-Billboard-Effektiv-Cabinet-Sepulveda-and-110-hwy-Santa-Monica-LA-1024x683.jpg, Erişim tarihi: 30.09.2017.
• Görsel 16. Koçtaş (2017). Ürün fiyat posterleri. İzmir (Çiğli), Koçtaş. Kişisel Arşiv. Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 17. Koçtaş (2017). Personel Giysisi. https://www.youtube.com/watch?v=F_Kfhj8o7JA&t=20s, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 18. Koçtaş (2016). Personel Giysisi. https://www.youtube.com/watch?v=7TIsCfY1Ums, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 19. Koçtaş (2012). Personel Giysisi. https://www.youtube.com/watch?v=ijKMpV3YFjc&index=12&list=PL3llWaCjLxFgcUsSC-MIWKPcOw2Hjh4_4, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 20. IKEA (2016). Personel Giysisi. https://www.retail-week.com/pictures/1180xany/8/5/5/3042855_Ikea-Birmingham-staff-celebrate.jpg, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 21. IKEA (2011). Personel Giysisi. https://www.camilladavidsson.com/wp-content/uploads/2011/11/Ikea-opening-web_005.jpg, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 22. IKEA (2017). Personel Giysisi. http://static2.businessinsider.com/image/589a345d3149a1b6008b5cf3-480/ikea-employees-happy-clapping.jpg, Erişim tarihi: 01.10.2017.
• Görsel 23. IKEA (2017). IKEA Kart (Aile). http://www.ikea.com/gb/en/ikea-family/, Erişim tarihi: 23.07.2017.
• Görsel 24. Koçtaş (2017). Koçtaş Kart. https://www.koctas.com.tr/koctasta-neler-var/paro-uye-isyeri/, Erişim tarihi: 22.06.2017.
• Görsel 25. IKEA (1956). Katalog. Bjarnestam, E. IKEA Design & Identity. Italy: TITEL Books.
• Görsel 26. IKEA (1985). Katalog. IKEA Design & Identity (2013). Italy: TITEL Books.
• Görsel 27. IKEA (2001). Katalog. IKEA Design & Identity (2013). Italy: TITEL Books.
• Görsel 28. IKEA (2002). Katalog. IKEA Design & Identity (2013). Italy: TITEL Books.
• Görsel 29. IKEA (2003). Katalog. IKEA Design & Identity (2013). Italy: TITEL Books.
• Görsel 30. IKEA (2004). Katalog. IKEA Design & Identity (2013). Italy: TITEL Books.
• Görsel 31. IKEA (2017). Katalog. Kişisel Arşiv.
• Görsel 32. IKEA (2018). Katalog. https://info.ikea-usa.com/Catalog/, Erişim tarihi: 29.09.2017.
• Görsel 33. Koçtaş (2016). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 34. Koçtaş (2016). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 35. Koçtaş (2015). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 36. Koçtaş (2013). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 37. Koçtaş (2012). Aylık Ürün Kataloğu. https://issuu.com/kataloguindirimler.com/docs/koctas_katalogu-1-31aralik2012/24, Erişim tarihi: 21.08.2017.
• Görsel 38. Koçtaş (2013). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 39. Koçtaş. t.y. Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 40. Koçtaş (2016). Aylık Ürün Kataloğu. Kişisel Arşiv.
• Görsel 41. IKEA (2005). Basılı Reklam. https://files2.coloribus.com/files/adsarchive/part_703/7033205/file/retail-stores-allen-keys-zzz-small-14426.jpg, Erişim tarihi: 23.09.2017.
• Görsel 42. IKEA (2010). Basılı Reklam. http://s3images.coroflot.com/user_files/individual_files/original_308024_8TJVTxX764WOiu6iv7KeTadnB.jpg, Erişim tarihi: 23.09.2017.
• Görsel 43. IKEA (2012). Basılı Reklam. http://creativecriminals.com/pictures/hq/2912/ikealightbulb1.jpg, Erişim tarihi: 23.09.2017.
• Görsel 44. Koçtaş (2017). Reklam Filmi. Sıcak Havalara Karşı Çözümler. https://www.youtube.com/watch?v=EewLBGwclMs, Erişim tarihi: 17.09.2017.
• Görsel 45. Koçtaş (2017). Reklam Filmi. Her Mutfağın İhtiyacına Uygun Çözümler. https://www.youtube.com/watch?v=xv0e6RUA2L4, Erişim tarihi: 17.09.2017.
• Görsel 46. Koçtaş (2017). Reklam. Gel Gel Gel Koçtaşa Gel. https://www.koctas.com.tr/assets/images/peri_mailing.jpg, Erişim tarihi: 18.09.2017.
• Görsel 47. Koçtaş (2014). Reklam. Mobil Uygulamamızı İndirdiniz mi?. https://www.koctas.com.tr/assets/images/Mobil_Mailing_Paro.jpg, Erişim tarihi: 18.09.2017.
• Görsel 48. Koçtaş (2013). Reklam. Bahçenin Kralı. https://image.isu.pub/130406085402-104ac5efe9c746f981924de6b506b9b6/jpg/page_1.jpg, Erişim tarihi: 18.09.2017.