17. İstanbul Bienali Kapsamında Sergi Mekânlarının Enstalasyon Aracılığı ile Başkalaşımı

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 808 - 826, 08.01.2024

Mustafa Kırca , Aslıhan Kaya , Nilay Özsavaş Uluçay

https://doi.org/10.21602/sduarte.1275063

Öz

Çağdaş sanat ve özellikle enstalasyon ile hem sanatçı için hem de izleyici için mekânın tanımları değişmiş ve mekân yeni bir rol üstlenmiştir. Bu çalışmada enstalasyon aracılığıyla başkalaşan sergi mekânlarının araştırılması ve bienaller üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamdan yola çıkılarak çalışma kapsamında 17. İstanbul Bienali sergi mekânları incelenmiş, sanat, tasarım ve mimarinin arasındaki ilişki ve sergi mekânlarının etkileşimi nitel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Enstalasyonun mekânın etkin kullanımında ve eser ile ilişkisinde yeni bir yaklaşım sergileyerek mekâna özgü yeni eğilimler gösterdiği çalışmalar örneklenmiştir. Sonuç olarak 17. İstanbul Bienali’nde farklı mekânlar izleyene sanat aracılığı ile sunulmuş, hem mekânların fiziksel özellikleri ve nitelikleri ön plana çıkaran hem de mekânda yeni bir deneyime imkân tanıyan sanatçılara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

17. İstanbul Bienali, Sergi Mekânları, Enstalasyon

THE TRANSFORMATION OF EXHIBITION VENUES THROUGH INSTALLATION WITHIN THE SCOPE OF THE 17TH ISTANBUL BIENNIAL

Öz

With contemporary art and especially installation, the definitions of space for the artist and the audience have changed, and space has assumed a new role. This study aims to investigate the exhibition venues transformed through the installation and evaluate them through biennials. Based on this context, the 17th Istanbul Biennial exhibition venues were examined within the scope of the study, and the relationship between art, design, and architecture and the interaction of exhibition venues were evaluated with the qualitative analysis method. The works in which the installation shows new trends specific to the place by displaying a new approach in the effective use of the space and its relationship with the artwork are exemplified. As a result, in the 17th Istanbul Biennial, different venues were presented to the audience through art and artists who highlighted the physical characteristics and qualities of the spaces and enabled a new experience.

Anahtar Kelimeler

17th İstanbul Biennial, Exhibition Venues, Installation

Kaynakça

• Kaynakça Akbulut, D. (2018). “Dijital Çağda Sanatın ve Sanatçının Konumu”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 8, Sayı 17, s.117-123. https://doi.org/10.16950/iujad.449731.
• Aksoy, H. (2019). “İstanbul’da Kamusal Sanat Çalışmaları”, İdil Dergisi, Cilt 8, Sayı 54, s.189-198. https://doi.org/10.7816/idil-08-54-10.
• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Azman, A. (2012). “Oryantalistlerin İstanbul’undan Bienalin İstanbul’una”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Sayı 1, s.183 - 207.
• Başar, M. R. (2015). “Yeni Sanatçı, Yeni İzleyici, Yeni Sanat Teknolojileri ve Çağdaş Sanat Eğitimi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, s.103-106. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydinsanat/issue/31794/348608 .
• Berman, M. (1988). All That is Solid Melts into Air. The Experience of Modernity. ABD: Penguin Books.
• Beyoğlu, A. (2017). “Sanat Eğitiminde Mekân Kavramının Teknolojik Gelişmelerle Sanatçıların Yapıtlarındaki Başkalaşımı”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 41, s.47-59. http://dx.doi.org/10.9779/PUJE780.
• Beyoğlu, A. (2019). “Sanatta Mekân Kurgusu Bağlamında Joseph Beuys Yapıtları”, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Sayı 21, s. 33 - 41.
• Birsen, Ö. (2011). “Türkiye Radyoculuğunda Alternatif Yayıncılık Arayışları: Açık Radyo Örneği”, Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s. 20 - 30.
• Coates, M., Brooker, G. & Stone, S. (2017). Görsel İç Mimarlık Sözlüğü, çev. Neslihan Şık, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Coşkun Onan, B. (2017). “Postmodern Sanatta Nesne ve Mekân Bağlamı: İki Türk Kadın Sanatçı”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı 38, s. 37 - 50.
• Çolak, B. (2011). “Tarihsel Süreç İçerisinde Müzelerle Birlikte Değişen Sergileme Mekanları; New York Modern Sanat Müzesi (Moma) ve Frankfurt Modern Sanat Müzesi (MMK) Örneği”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Sayı 30, s. 37 - 45.
• Ertok Atmaca, A. (2011). “Modern Sanat Ve Bilgisayar Destekli Sanat Çalışmaları (Dijital Art)”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 37, s.293-302. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6151/82627.
• Gombrich, E. H. J. (1995). Sanatın Öyküsü, çev. Ömer Erduran, Erol Erduran, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Görenek, G. (2020). “Modern Sanat”, Journal of Modernism and Postmodernism Studies, Cilt 1, Sayı 2, s.10-22. https://doi.org/10.47333/modernizm.2020265881.
• Güler Akyüz, D., Manav, B. (2020). “Mekân Algısı ve İşitsel Konfor Üzerine Bir Araştırma”, IDA: International Design and Art Journal, Cilt 2, Sayı 1, s. 17 - 30.
• Işıksal Mercan, A. (2015). “Değişen Sergi Modellerinden Bir Kesit”, Sanat Yazıları, Sayı 33, s.289-308.
• Kaya Okan, B. (2012). “Türkiye’de Geleneksel Sanatın Dönüşümü ve İstanbul Bienalleri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1, Sayı 33, s. 23 - 36.
• Kılıçarslan, R. Ö. (2016). “Ortak Eleştirel Düşünüm Alanı: 14. İstanbul Bienali”, Yedi Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi, Sayı 15, s. 145 - 154.
• Lynton, N. (2015). Modern Sanatın Öyküsü, çev. Sadi Öziş, Cevat Çapan, İstanbul: Remzi Kitapevi. O’Doherty, B. (2010). Beyaz Küpün İçinde “Galeri Mekânının İdeolojisi”, çev. Ahu Antmen, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Okur, A., Bozdoğan, N. (2017). “Türk Sanat Ortamı ve İstanbul Bienalleri”, İdil Dergisi, Cilt 6 Sayı 39, s.3305-3319. https://doi.org/10.7816/idil-06-39-19 .
• Oliveira, N., Oxley, N., Petry, M., Archer, M. (1994). Installation Art. Washington: Smithsonian Institution Press.
• Oral, B. (2018). “İstanbul’da Gerçekleştirilen Çağdaş Sergiler Üzerinden Sanatçı, Yapıt, Mekân ve İzleyici İlişkisine Yönelik Değerlendirmeler”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s.991-1018. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.460330.
• Özayten, N. (1997). “Yerleştirme”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, 3. Cilt, s. 1939 - 1940.
• Özpınar, C. (2011). “Birey, Kent ve Kamusal Mekân Bağlamında İstanbul Bienali”, Kült-Kültürel İncelemeler, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Sayı II-III, s. 263 - 283.
• Özsavaş Uluçay, N. (2019). “Mekânın Ögesi Olarak Çağdaş Sanat”, Sobider Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 38, s. 132 - 138.
• Öztürk, S. (2011). Video ve Enstalasyon Sanatında Mekân Çözümlemeleri ve İzleyici İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Reiss, J. H. (1999). From Margin to Center: The Spaces of Installation Art. London: The MIT Press. Stallabrass, J. (2013). Sanat A.Ş Çağdaş Sanat ve Bienaller, çev. Esin Soğancılar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenel Özayten, İ. (2017). Günümüz Mekânsal Algılar Bağlamında Sanatçı Atölyeleri ve Daniel Buren'in Sergileme Pratikleri, İdil Dergisi, Cilt 6, Sayı 39, s.3235-3244 https://doi.org/10.7816/idil-06-39-14.
• Tansuğ, S. (1988). Sanatın Görsel Dili, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tanyeli, U. (1997). “Mekân”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, 2. Cilt, s. 1193 - 1195.
• Tilki, H. (2018). “Duvarın Yıkılışı ve Arazi Sanatı”, Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, s.308 - 324.
• Toluyağ, D. (2020). “Sanat Pratiğinde Enstalasyon, Mekan ve Nesne”, Akademik Sanat, Cilt 5, Sayı 11, s. 101 - 114.
• Yıldırım, C. (2000). Bilim Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yücel, G., Ciritci, İ. (2020). “Uluslararası İstanbul Bienali (1987-2019) Sergi Mekânları”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 10, Sayı 21, s.86-100. https://doi.org/10.16950/iujad.722296
• İnternet Kaynakları http 1: İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV). (2022, 17 Eylül). “17. İstanbul Bienali başladı”, İKSV Bienal. https://bienal.iksv.org/tr/haberler/17-istanbul-bienali-bugun-kapilarini-aciyor, Erişim tarihi: 17.09.2022.
• http 2: Cooking Sections. (t.y.). “info”, Cooking Sections. http://www.cooking-sections.com/info, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• http 3: İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV). (t.y.). “Carlos Casas”, İKSV Bienal. https://bienal.iksv.org/tr/17b-sanatcilar/carlos-casas, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• http 4: İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV). (t.y.). “Disobedience Archive [Ders Bitti] – Marco Scotini & Can Altay”, İKSV Bienal. https://bienal.iksv.org/en/17b-artists/disobedience-archive-ders-bitti, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• http 5: Disobedience Archive. (t.y.). “About”, Disobedience Archive. http://www.disobediencearchive.org/about.htm, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• http 6: Açık Radyo. (2022, 18 Eylül). “Kâinatın Tüm Seslerine, Renklerine ve Titreşimlerine Açık Radyo Bienal’de!”, Açık Radyo, https://acikradyo.com.tr/editorden/kainatin-tum-seslerine-renklerine-ve-titresimlerine-acik-radyo-bienalde, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Tarek Atoui, “Whispering Playground”, 2022, 17. İstanbul Bienali, Küçük Mustafa Paşa Hamamı, İstanbul. https://bienal.iksv.org/tr/17b-sanatcilar/tarek-atoui, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Görsel 2. Cooking Sections, “Çamuralem”, 2022, 17. İstanbul Bienali, Büyükdere35, İstanbul. https://bienal.iksv.org/tr/17b-sanatcilar/cooking-sections, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Görsel 3. Carlos Casas, “Kiklop”, 2022, 17. İstanbul Bienali, Metro İstanbul Yaklaşım Tüneli, İstanbul. https://bienal.iksv.org/tr/17b-sanatcilar/carlos-casas, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Görsel 4. Marco Scotini & Can Altay, “Disobedience Archive”, 2022, 17. İstanbul Bienali, Özel Merkez Rum Lisesi, İstanbul. https://bienal.iksv.org/en/17b-artists/disobedience-archive-ders-bitti, Erişim tarihi: 20.11.2022.
• Görsel 5. Açık Radyo, “Açık Radyo Konuşuyor”, 2022, 17. İstanbul Bienali, Barın Han, İstanbul. https://bienal.iksv.org/tr/17-kamusal-program-ogrenme-programlari/acik-radyo-panelleri, Erişim tarihi: 20.11.2022.