HEDGING ACCOUNTING UNDER THE FINANCIAL REPORTING STANDARDS FOR LARGE AND MEDIUM-SIZED ENTITIES (BOBI FRS) and HEDGING RESERVE

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 4, 1185 - 1204, 30.10.2018

Engin Dinç Oğuz Atasel

Öz

One of the methods used by firms to protect themselves from possible risks in the future is to purchase hedge derivatives. Calculating and tracking the value of hedge derivatives which are the means of risk avoidance, is defined as “hedge accounting”. Hedge accounting was given place in "Financial Reporting Standard for Large and Medium-sized Entities (BOBI FRS)", which was issued at 1st of January, 2018. Losses and gains derived from hedge derivatives in BOBI FRS are recorded in income statement and equity. The purpose of this study is to examine the provisions relating to the hedge accounting under the BOBI FRS and guide the practitioner in the context of example applications. In accordance with this purpose, the losses and gains that should be monitored in income statement and equity which is “Hedge Reserve” in the sample accounting applications are explained and the account proposal for hedge accounting. As a result, it has been determined that the provisions relating to hedge accounting under the BOBI FRS require interpretation and additional clarification.

Anahtar Kelimeler

BOBI FRS, Hedge Accounting, Hedge Reserves, Hedge Instruments

BÜYÜK VE ORTA BOY İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI (BOBİ FRS) KAPSAMINDA RİSKTEN KORUNMA MUHASEBESİ ve KORUNMA YEDEĞİ

Öz

İşletmelerin, gelecekte olası risklere karşı kendilerini korumayabilmenin yollarından biriside riskten korunma aracı olan türev ürün satın almaktır. Riskten korunma aracı olan türev ürünlerin değerinin hesaplanması ve takip edilmesi, “Riskten Korunma Muhasebesi” olarak tanımlanmaktadır. 01.01.2018’den itibaren yürürlüğe giren Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı’nda (BOBİ FRS’de) Riskten Korunma Muhasebesine yer verilmiştir. BOBİ FRS’de riskten korunma aracı olan türev ürünlerden elde edilen kayıp ve kazançlar gelir tablosunda veya özkaynakta izlenmektedir. Bu çalışmanın amacı, BOBİ FRS kapsamında yer alan riskten korunma muhasebesi ile ilgili hükümleri incelemek ve örnek uygulamalar eşliğinde uygulayıcılara yol göstermektir. Bu amaç doğrultusunda örnek muhasebe uygulamalarında hem gelir tablosunda hem de özkaynakta “Korunma Yedeği’nde” izlenmesi gereken kayıp ve kazançlar açıklanarak riskten korunma muhasebesi için hesap önerisinde bulunulmuştur. Sonuç olarak, BOBİ FRS kapsamında riskten korunma muhasebesi ile ilgili hükümlerin yoruma ve ek açıklamalara ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BOBİ FRS, Riskten Korunma Muhasebesi, Korunma Yedeği, Riskten Korunma Aracı Olan Türev Ürünler

Kaynakça

• ADIGÜZEL, H. ve YILMAZ, A. A. (2015). ”Türev Ürünlerin Finansal Riskten Korunma Aracı Olarak Uluslararası Muhasebe Standartları Kapsamında Muhasebeleştirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi-ISMMMO, (131): 11-27.
• AKDOĞAN, N. ve TENKER, N. (2007). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, 12. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• AKGÜN, A. İ. (2007). Vadeli İşlemlere Yönelik Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Türkiye Açısından Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BAŞBİLİCİ, O. (2006). Uluslararası Muhasebe Standartlarına Göre Türev Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• BİRGİLİ, E. vd. (2005). “Futures Sözleşmeleri ve Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (26): 109-119.
• ÇAKIR, H. M. ve SABUNCU, B. (2016). “Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçların Türkiye Muhasebe Standartları Kapsamında Muhasebeleştirilmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 121-137.
• ÇÖMLEKÇİ, İ. ve GÜNGÖR, B. (2012). “Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Muhasebe – Finans Yönetcilerinin Finansal Riskten Korunma Yöntemlerine İlişkin Algıları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33): 49-66.
• DEMİR, V. (2015). TFRS/TMS Kapsamında Finansal Araçlar-Sunum/Muhasebeleştirme ve Ölçme/Açıklamalar, 2. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti, İstanbul.
• DİNÇ, E. ve ATASEL, O. Y. (2016). “Türkiye’deki Muhasebe Anlayışının Gelişim Süreci ve Mevcut Durumun İncelenmesi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, (12): 267- 283.
• DİNÇ, E. ve ATASEL, O. Y. (2018). “Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) Kapsamında Riskten Korunma Muhasebesi”, 17. Uluslararası Katılımlı İşletmecilik Konferansı, İzmir.
• ERSOY, E. (2011). “Türkiye’de ve Dünyada Organize Türev Piyasaların Gelişimi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. (51): 63-80.
• ERSOY, E. ve ÜNLÜ, U. (2016). “Tezgahüstü Türev Piyasa İşlemleri”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 143-162.
• GÜNDÜZ, L. ve TUTAL, M. (1995). Türev Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi: Türkiye Uygulaması Üzerine Bir Öneri, Türkiye Bankalar Birliği, İstanbul.
• HAFTACI, V. ve PEHLİVANLI, D. (2007). “UMS 39 ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13): 139-151.
• KALAFAT, M. (2010). Hedge Muhasebesi ve Finansal Türev Ürünler: Karşılaştırmalı Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• KGK (2014). “TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme Standardı”, http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMS39.pdf (11.11.2016).
• KGK (2017). “TFRS 9 Finansal Araçlar Standardı”, http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/TFRS_9_2017%20Surumu.pdf (30.12.2016).
• KGK (2017). “Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı”, http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/PDF%20linkleri/BOB%C4%B0%20FRS.pdf (15.10.2017).
• KURAR, İ. ve ÇETİN, A. C. (2016). “Türev Araçlarının Risk Yönetim Fonksiyonu: Vadeli İşlem Piyasası Risk Yönetimi Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2): 403-425.
• KURTCEBE, E. (2015). Türev Finansal Araçlar ve Muhasebeleştirilmesi, Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• OKUDAN, F. (2010). Finansal Riskten Korunma Muhasebesinde Etkinliği Ölçülmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (47): 244- 256.
• Örten, R. ve Örten, İ. (2001). Türev Finansal Araçlar ve Muhasebe Uygulamaları, Gazi Kitabevi, Ankara.
• RAMİREZ, J. (2007). Accounting for Derivatives, John Wiley & Sons, Inc.
• SELVİ, Y. (2009). Türev Ürün Sözleşmelerinin Muhasebesi, http://www.riskonomi.com/wp/?p=998 (10.10.2017).
• URL, http://www.borsaistanbul.com (01.10.2017).
• URL, http://www.borsaistanbul.com/duyurular/2014/08/28/viop-ta-vadeli-islem-ve-opsiyon-sozlesmeleri-gunluk-islem-hacmi-ilk-defa-4-milyar-tl-yi-gecerek-tum-zamanlarin-rekorunu-kirdi (15.01.2017).
• TUNCAY, F. E. ve CENGİZ, H. (2016). Faize Dayalı Swap Sözleşmeleri ve Muhasebeleştirilmesi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (16): 1-22.
• YÜKÇÜ, S. ve YÜCEL, T. (1995). Bankacılıkta Türev Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi, Bugünkü Durum ve Yapılması Gerekenler, Türkiye Bankalar Birliği, İzmir.