Determination of Proper Gamma Radiation (60Co) Dose to Induce Variation in Safflower

Year 2009, Volume: 4 Issue: 2, 28 - 33, 01.09.2009

Mehmet Demir Kaya Suay Bayramin Fatma Kayaçetin Duran Katar Ali Şenay

Abstract

This study was conducted to determine the effects of gamma rays on emergence and
seedling growth of safflower seeds. Safflower cultivars of Dinçer, Remzibey-05, Shifa and Taek-Uslu
were used as material. Seeds of the varieties were irradiated with doses of 0, 100, 200, 300, 400, 500,
600, 700 and 800 Gy gamma radiation obtained from Cobalt-60 (
60
Co). Emergence rate (%), shoot
length (cm), root length (cm), shoot fresh weight and shoot dry weight (mg/plant) were investigated.
Results revealed that the investigated varieties showed different responses to gamma doses. Effects of
the treatments on Shifa were the least while it was the highest for Dinçer. It can be concluded that
gamma radiation doses should be determined for each cultivar in safflower to get the generation of
new variation sources for breeding programs, but the gamma radiation doses between 200 and 400 Gy
may be used without any changes in viability.

Keywords

Safflower, genotype, gamma ray dose, emergence, seedling growth

Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Varyasyon Oluşturmak Amacıyla Kullanılabilecek Gama (Co60) Dozunun Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma farklı gama ışını dozlarının aspir tohumlarının çıkışı ve fide gelişimi üzerine
etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak Dinçer, Remzibey-05 ve
Shifa çeşitleri ile Taek-Uslu aspir hattı tohumları kullanılmıştır. Farklı gama dozları (0, 100, 200, 300,
400, 500, 600, 700 ve 800 Gy) Cobalt-60 (
60
Co) kaynağı kullanılarak oluşturulmuştur. Araştırmada,
çıkış oranı (%), sürgün uzunluğu (cm), kök uzunluğu (cm), fide yaş ve kuru ağırlığı (g/bitki)
özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, çeşitlerin gama ışını dozlarına farklı tepkiler gösterdiği
belirlenmiştir. İncelenen özellikler bakımından gama ışını dozlarından en az etkilenen çeşit Shifa
olurken, en fazla etkilenen çeşit Dinçer olmuştur. Sonuç olarak, aspirde varyasyon oluşturmak veya
çeşit geliştirmek amacıyla kullanılan gama ışını dozu, kullanılan genotiplere göre değişmekle birlikte,
canlılıkta bir azalma olmadan uygulanabilecek dozların 200 ile 400 Gy arasında olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Aspir, genotip, gama ışını dozu, çıkış, fide gelişimi