Çocuk Felsefesinin İlkokul Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme, Yaratıcı Yazma Becerileri ve Yaratıcı Yazmaya Yönelik Görüşleri Üzerindeki Etkisi

Year 2025, Issue: 53, 151 - 174, 20.06.2025

Emine Balcı , Kamile Adıgüzel

https://doi.org/10.21497/sefad.1453217

Abstract

Çocuklar için felsefe çocukların; bir haber, günlük hayattan bir olay, resim ya da öyküden yola çıkarak iyi, doğru, ahlak, güzel, adalet gibi kavramların bir yürütücü rehberliğinde tartışılmasıdır. Bu çalışmada, ilkokul 4. sınıf Türkçe dersinde felsefi hikâyelerle yapılan felsefe çalışmalarının öğrencilerin yaratıcı düşünme, yazma becerileri ve yaratıcı yazmaya yönelik görüşleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma, ön test-son test tek gruplu yarı deneysel bir çalışmadır. Araştırma grubunu, Antalya ilinin Alanya ilçesinde bulunan ilkokul 4. sınıf (16) öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma nicel ve nitel verilerin birbirini desteklediği karma yöntemle gerçekleştirilmiştir. Çalışma haftada üç saat olacak şekilde sekiz hafta devam etmiştir. Çalışma boyunca felsefe etkinlikleri araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Çalışmanın nicel verileri öğrencilere çalışma öncesinde ve sonrasında uygulanan başarı testi ile elde edilirken nitel veriler çalışma öncesi ve sonrasında uygulanan yarı yapılandırılmış görüşmeler ve araştırmacı günlükleri ile elde edilmiştir. Çalışma kapsamında nicel veriler SPSS istatistik paket programı kullanılarak analiz edilirken nitel veriler ise içerik analizi tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ilkokullarla yapılan felsefe çalışmalarından elde edilen son test ve ön test puanları arasındaki fark anlamlı çıkmıştır. Bu sonuçlara göre çalışma çocuklarla yapılan felsefe çalışmalarının öğrencilerin yaratıcı yazma becerilerine olan katkısını göstermiştir. Çocuklarda yaratıcı yazma becerisini geliştirmek isteyen öğretmenlere bu çalışma ışık tutacaktır.

Keywords

Yaratıcı yazma , çocuk felsefesi , eğitim , tartışma sorgulama , hayal gücü

The Effect of Philosophy Studies with Fourth Graders on Students' Attitudes and Skills to Creative Writing

Abstract

In this study, the effect of philosophy studies with philosophical stories in primary school 4th grade Turkish lesson on students' creative thinking, writing skills and their views on creative writing was examined. The research is a pretest-posttest single-group quasi-experimental study. The research group consists of primary school 4th grade (16) students in Alanya district of Antalya province. The research was carried out with a mixed method, in which quantitative and qualitative data supported each other. The study continued for eight weeks, three hours a week. Philosophy activities were carried out by the researcher throughout the study. While the quantitative data of the study were obtained with the achievement test applied to the students before and after the study, the qualitative data were obtained with the semi-structured interviews and researcher diaries applied before and after the study. Within the scope of the study, quantitative data were analyzed using the SPSS statistical package program, while qualitative data were analyzed using the content analysis technique. According to the results, the difference between the post-test and pre-test scores obtained from the philosophy studies conducted with primary schools was significant. The study showed the contribution of philosophy studies with children to students' creative writing skills.

Keywords

eative writing , children , education , discussion , questioning , imagination

References

• Akyol, H. (2014). Türkçe Öğretim Yöntemleri (7. Baskı). Ankara: PegemA.
• Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(160).
• Aydın, B. (2020). Yaratıcı düşünmenin yaratıcı yazmaya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baki,Y. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Baki,Y. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesinde dijital öykülerin etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 964-995.
• Boyacı, N. P., Karadağ, F., ve Gülenç, K. (2018). Çocuklar için felsefe/çocuklarla felsefe: felsefi metotlar, uygulamalar ve amaçlar. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (31), 145-173.
• Bozkurt, B. Ü. (2016). Türkiye’de okuma eğitiminin karnesi: PISA ölçeğinden çıkarımlar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, K. Ş., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Akkocaoğlu Çayır, N. ve Akkoyunlu, B. (2016). Çocuklar için felsefe eğitimi üzerine nitel bir araştırma. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(2), 97-133.
• Çelik, H., Baykal, N. B., & Memur, H. N. K. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 379-406.
• Demir, T. (2012). Türkçe eğitiminde yaratıcı yazma becerisini geliştirme ve küçürek öykü. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 343-357.
• Demir, T. (2013). İlköğretim sisteminin yaratıcı yazma becerileri ile yazma özyeterlik algısı ilişkisi üzerine bir çalışma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2 (1), 84-114.
• Demirbaş, A. (2005). Biyoloji öğretiminde yaratıcı yazma uygulamaları (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Durukan, E., ve Satılmış, S. (2021). 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve yaratıcı yazma becerileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 53-70.
• Kırmızı, F. S. (2009). Türkçe dersinde yaratıcı drama yöntemine dayalı yaratıcı yazma çalışmalarının yazmaya yönelik tutuma etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 51-68.
• Kırmızı, F. S. (2011). Yaratıcı yazma ürünlerinin bazı ölçütler açısından değerlendirilmesine ilişkin nitel bir çalışma. Dil Dergisi, (151), 22-35.
• Kızıltan, Ö. & Dombaycı, M. A. (2020). Çocuk ve felsefe ilişkisi açısından dört katlı düşünme modeli. Dört Öge, (17), 1-24.
• Memiş, A., Sever, E., ve Bozkurt, M. (2016). Yaratıcı yazma ve yaratıcı drama yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine ve yardımseverlik tutumlarına etkisi. Turkish Studies (Elektronik), 11(3), 1685-1702.
• Öğüt, F. (2019). Felsefi düşünmenin önemi ve çocuklar için felsefe (Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye). http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden elde edilmiştir. (Tez No. 595272)
• Taşdelen, V. (2014). Felsefenin gülümseyen yüzü: Çocuklarla felsefe. Türk Dili, 14(4), 562-568.
• Tekin, H. H., ve Tekin, H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul University Journal of Sociology, 3(13), 101-116.
• Tunç, A. İ. (2017). Çocuklarla felsefe. Çocuk ve Medeniyet, 2(4), 71-90.
• Turanlı, Ö. H. (2000). Parametrik ve Parametrik olmayan testler (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 24(24), 543-559.
• UNESCO (2007). Philosophy a scholl of freedom teaching philosophy and learning to philosophize, teaching philosophy and learning to philosophi ze: Status and prospects. http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001541/154173e.pdf adresinden erişildi.
• Uygun, A. ve Çetin, D. (2020). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki yazma kazanımlarının yaratıcı yazma becerisine uygunluğu. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 14-23.
• Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 95-105.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Wartenberg, T. E. (2009). Big ideas for little kids: Teaching philosophy through children`s literature. Lanham: The Rowman & Littlefield Publishing Group.