Mecmûa-i İlâhiyât'ın MESTAP'a Göre Muhteva Tablosu

Year 2020, Issue: 44, 213 - 250, 26.12.2020

Sevgi Limon

https://doi.org/10.21497/sefad.845405

Cited By: 1

Abstract

Birçok araştırmacı ve bilim insanının önemini vurguladığı birer kültür mirası niteliği taşıyan şiir mecmuaları, hâlen bir kısmı bilinmeyen şair ve şiirlerin ortaya çıkarılması ve değerlendirilmesi çalışmalarına katkı sağlaması açısından en önde gelen kaynaklardandır. Süleymaniye Kütüphanesi Mehmed Arif Mehmed Murad bölümü, 48 numaralı Mecmû‘a-i İlâhiyât da bu kaynaklar arasında yer almaktadır. İçine aldığı şairlerin yaşadığı yüzyıllar ve şiirlerin imla özellikleri göz önüne alınarak 16. yüzyıl sonu veya 17. yüzyıl başlarında derlendiği tahmin edilen mecmuada tertip tarihi ve mürettiple ilgili bir bilgiye yer verilmemiştir. 86 varaktan oluşan mecmuada 34 şaire ait 135 şiir bulunmakta ve geneli bir tarikata mensup olan tasavvuf şairlerinin ilahi aşk, pişmanlık, dünya kayıtlarından ayrılmak, mürşide bağlanmak vd. konulardaki ilahilerini barındırmaktadır. Mecmû‘a-i İlâhiyât'ın hem biçim hem içerik bakımından incelendiği ve MESTAP'a göre muhteva tablosunun hazırlandığı bu çalışmanın amacı, mecmua çalışmalarına ve MESTAP'a katkı sağlamaktır.

Keywords

Mecmua, ilahi mecmuası, MESTAP, Mehmed Arif Mehmed Murad

Contents Table of Mecmûa-i İlâhiyât According to MESTAP

Abstract

Poetry collections, which is a cultural heritage that emphasized the importance of many researchers and scientists, are among the leading sources in terms of revealing and evaluating poets and poems, some of which are still unknown. Mecmûa-i İlâhiyât numbered 48 at Süleymaniye Library Mehmed Arif Mehmed Murad department is take place among these sources. İn the collection, which is estimated, by considering the centuries lived by the poets included in the collection and spelling characteristics of poems, to be compiled at the end of the 16th century and at the beginning of the 17th century, there is no information about the compiler and compilation date. The collection, which consists of 86 leaf, contains 135 poems belonging to 34 poets and contains hynms on divine love, regret, leave world ties, connect to murshid etc. topics. The purpose of this study, in which the collection is examined in terms of both form and content and prepared according to MESTAP, is to contribute to collection studies and MESTAP.

Keywords

Collection, hymn collection, MESTAP, Mehmed Arif Mehmed Murad

References

• Abdulmahmûd b. N. D. (2019). Ravzu'l me‘ânî ve mecâlisü'l-’üns ve't-tehânî. Beyrut, Lübnan: Books-Publisher.
• Akay, M. (1996). İbrâhim Gülşenî'nin divanı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
• Ayan, H. (1990). Nesîmî divanı. Ankara: Akçağ Yay.
• Aydemir, Y. (2007). Metin neşrinde mecmûaların rolü ve karşılaşılan problemler. Turkish Studies, 2/3, 122-137. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.118.
• Aydemir, Y. (2013). Mecmualara sorulması gereken sorular. Turkish Studies, 8/1, 51-64. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4633.
• Azamat, N. (2000). İbrâhim Gülşenî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 21, s. 301-304). İstanbul: Divantaş.
• Bağçeci, M. & Deniz, R. (2019). Şeyh İbrahim Tennûrî ve Gülşen-i Niyâz. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay.
• Baltacı, C. (2011). Tasavvuf lügatı. İstanbul: Gelenek Yay.
• Bilgin, A. A. (2007). Nesîmî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 33, s. 5-6). İstanbul: TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Boz, E. (2013). Yûsuf Hakîkî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 44, s. 137-155). İstanbul: TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Boz, E. (2017). Hakîkî divanı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194363/hakiki-divani.html. Erişim tarihi: 15.03.2020.
• Çakır, M. & Koncu, H. (2012). Şairleri yetiştiren bir kaynak olarak mecmûa. E. N. İşli (Ed.), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, mecmûa: Osmanlı edebiyatının kırkambarı içinde (s. 117-134). İstanbul: Turkuaz Yay.
• Çavuşoğlu, M. & Tanyeri, M. A. (1981). Hayretî divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• Çelebi, A. H. (2015). Eşrefoğlu divanı. Ankara: Hece Yay.
• Ekinci, R. (2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî. Vefâyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay.
• Ergun, S. N. (1936). Âşık Paşa. Türk şairleri, (C. 1, s. 129-144). İstanbul: Bozkurt Matbaası.
• Erünsal, İ. E. (2006). Murad Molla Kütüphanesi. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 31, s. 188). İstanbul: TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Gölpınarlı, A. (1932). Kaygusuz Vizeli Alâaddin. İstanbul: Remzi Kitaphanesi.
• Gölpınarlı, A. (1936). Âşık Paşa'nın şiirleri. Türkiyat Mecmuası, 5, s. 87-100. Erişim adresi: https://b-ok.asia/book/3510960/1d3362. Erişim tarihi: 24.02.2020
• Gürbüz, M. (2012). Şiir mecmuaları üzerine bir tasnif denemesi. E. N. İşli (Ed.), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, mecmûa: Osmanlı edebiyatının kırkambarı içinde (s. 97-113). İstanbul: Turkuaz Yayınları.
• İsen, M. (1990). Usûlî divanı. Ankara: Akçağ Yay.
• Karaman, N. N. (2002). Cemâlî divanı. İstanbul: Kitabevi.
• Kaya, B. A. (2012). Usûlî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 1, s. 213-214). İstanbul: TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Kılıç, A. (2012). Şiir mecmualarının tasnifine dair. E. N. İşli (Ed.), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, mecmûa: Osmanlı edebiyatının kırkambarı içinde (s. 75-96). İstanbul: Turkuaz Yay.
• Köksal, M. F. (2012). Metin neşrinin ana esasları. Türklük Bilimi Araştırmalar Dergisi, 31, 179-209. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16972/177348. Erişim Tarihi: 15.03.2020.
• Köksal, M. F. (2012a). Şiir mecmûalarının önemi ve mecmûaların sistematik tasnifi projesi (MESTAP). E. N. İşli (Ed.), Eski Türk edebiyatı çalışmaları VII, mecmûa: Osmanlı edebiyatının kırkambarı içinde (s. 409-431). İstanbul: Turkuaz Yay.
• Köksal, M. F. (2017). Dinî-tasavvufî Türk musikîsi araştırmalarında ihmal edilen bir yazma türü: ilâhî mecmuaları ve mühim bir ilâhi mecmuası. Ş. Özdemir & A. Gün (Ed.), Geçmişten Günümüze Uluslararası Dinî Mûsikî Sempozyumu içinde (s. 331-336). Ankara: Kibatek.
• Kurnaz, C. (1998). Hayâlî Bey. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 17, s. 5-7). İstanbul: Divantaş.
• Levend, A. S. (1984). Türk edebiyatı tarihi (C. 1). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdil, H. (2014). 19. yüzyıl İstanbulu'nun ilim merkezlerinden Murad Molla Tekkesi ve Kütüphanesi. F. M. Emecen & A. Akyıldız & E. S. Gürkan (Ed.), Uluslararası Osmanlı İstanbulu sempozyumu II içinde (s. 609-636). İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Yay.
• Pekolcay, A. N. & Uçman, A. (1995). Eşrefoğlu Rûmî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi (C. 11, s. 480-482). İstanbul: Divantaş.
• Tatcı, M. (1998). Hayretî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, C. 17. İstanbul: Divantaş.
• Tatcı, M. (2008). Yûnus Emre divanı II. İstanbul: H Yay.
• Tayşi, M. S. (1993). Cemâl-i Halvetî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, C. 7. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları İşletmesi.
• Uzun, M. (2000). İbrâhim Tennûrî. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, C. 21. İstanbul: Divantaş.
• Uzun, M. (2003). Mecmûa. Türkiye diyanet vakfı İslâm ansiklopedisi (C. 28, 265-268). Ankara: TDV Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi.
• Uzun, M.(1981). İlâhî. Türk dili ve edebiyatı ansiklopedisi devirler/ isimler/ eserler/ terimler, C. 4. İstanbul: Dergah Yay.
• Yavuz, K. & Yavuz, O. (2016). Muhibbî divanı. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.