BİLİŞSEL STİLLER VE ALTERNATİF ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ARAÇLARININ KULLANIM YETERLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 39 - 55, 12.06.2018

Elif Atabek Yiğit , Fatime Balkan Kıyıcı

Öz

Bu
çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının alternatif ölçme değerlendirme araçları
hakkındaki yeterlik algılarının belirlenmesi ve öğretmen adaylarının bilişsel
stillerinin bu algıları üzerinde bir etkiye sahip olup olmadığının incelenmesi
amaçlanmıştır. Hem öğrenciye hem de öğretmene süreç ile ilgili bilgi vererek
yardımcı olabilen alternatif ölçme ve değerlendirme araçlarının kullanımı
yüksek düzeyde düşünme ve yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine imkan
tanımakta ve anlamlı ve kalıcı öğrenmelerin oluşmasında etkili olmaktadır.
Ancak öğretmenler tarafından çoğu zaman tercih edilmedikleri görülmekte olan bu
araçların kullanımına engel teşkil eden faktörlerden birinin öğretmenlerin
bilişsel stilleri olup olmadığı bu araştırmanın problemini oluşturmaktadır.
Tarama modeline göre yürütülen araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim
yılı güz döneminde bir eğitim fakültesinin fen bilgisi öğretmenliği programında
son sınıfında öğrenimlerine devam etmekte olan 68 fen öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak Saklı Figürler Testi ve
Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Hakkında
Yeterlik Algıları Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilere istatistiksel
analizler uygulanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre; öğretmen adaylarının
çoğunlukla alan-orta bilişsel stile sahip olduğu ve alternatif ölçme ve
değerlendirme araçları hakkında yeterlik algı düzeylerinin de yüksek olduğu
tespit edilmiştir. Aynı zamanda öğretmen adaylarının alternatif ölçme ve
değerlendirme araçları hakkındaki yeterlik algıları ile bilişsel stilleri
arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığı bir başka deyişle öğretmen adaylarının
bilişsel stilleri ne olursa olsun alternatif ölçme değerlendirme araçları
hazırlamada yeterlilik algısı noktasında bir değişiklik olmadığı sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif ölçme değerlendirme araçları, öğretmen adayları, fen eğitimi, bilişsel stil

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN COGNITIVE STRUCTURES AND SUFFICIENCY OF ALTERNATIVE MEASUREMENT AND ASSESSMENT TOOLS USAGE

Öz

In
this study it was aimed to determine science teacher candidates’ perceptions
about their sufficiency on alternative measurement and assessment tools and if
their cognitive styles had an effect on their perceptions. Usage of alternative
measurement and assessment tools which gives both to the students and the
instructors information about the process can provide improvements in higher
thinking skills and creative thinking skills and therefore be effective in
meaningful learning. However teachers did not use them quite often. The main
problem of this research is to find out if teacher’s cognitive style is a
factor affecting this. The study was conducted according to survey method and
there were 68 participants enrolled who were studying science teaching in an
education faculty in 2016-2017 fall semester. Data were collected through
Hidden Figures Test and Pre-Service Science Teachers Competencies on
Alternative Measurement and Assessment Techniques Scale. According to the
findings of this study it can be said that science teacher candidates in this
study mostly have field intermediate cognitive style and high perceptions about
alternative measurement and assessment techniques. At the same time it can be
said that there is no relationship between cognitive styles of science teacher
candidates and their perceptions about competencies to prepare alternative
measurement and assessment tools. In other words pre-service science teachers’
perceptions about competencies to prepare alternative measurement and
assessment tools are high regardless of their cognitive styles.

Anahtar Kelimeler

Alternative measurement and assessment tools, cognitive styles, science teacher candidates

Kaynakça

• Al-Naeme, F.F.A. (1991). The Influence of Various Learning Styles on Practical Problem-Solving in Chemistry in Schottish Secondary Schools. Yayınlanmamış Doktora tezi, University of Glasgow, Scotland.
• Alamolhodaei, H. (1996). A Study in Higher Education Calculus and Students’ Learning Styles. Yayınlanmamış Doktora tezi, University of Glasgow, Scotland.
• Arslan, A.S., Avcı, N. & İyibil, Ü. (2008). Fizik öğretmen adaylarının alternatif ölçme değerlendirme yöntemlerini algılama düzeyleri. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 115-128.
• Ateş, S. & Çataloğlu, E. (2007). The effects of students' cognitive styles on conceptual understandings and problem‐solving skills in introductory mechanics, Research in Science & Technological Education, 25(2), 167-178.
• Bahar, M. & Hansell, M.H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educational Psychology, 20(3), 349-364.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Durmus, S. & Bıçak, B. (2012). Geleneksel-Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Öğretmen El Kitabı. PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Baki, A., & Birgin, O. (2004). Yeni ölçme ve değerlendirme aracı olarak bilgisayar destekli bireysel gelişim dosyası uygulamasından yansımalar: Bir özel durum çalışması. The Turkish Online Journal Of Educational Technology, 3(3), 79-99.
• Birgin, O. & Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi, 20.
• Çakan, M.(2005). Bilişsel stiller ile yabancı dil başarısı arasındaki ilişki: 8. sınıf Fransızca örneği. İlköğretim Online, 4(1), 53-61.
• Çalışkan, İ. (2009). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımlarını Kullanma Becerileri ile Fen ve Teknoloji Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Bu Yaklaşımlarla İlgili Görüşleri Hakkında Durum Belirleme Çalışması: Ankara İli ve Hacettepe Üniversitesi Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çoruhlu, T.Ş., Nas, S.E. & Çepni, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin alternatif ölçme değerlendirme tekniklerini kullanmada karşılaştıkları problemler: Trabzon örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 122-141.
• Daniel, L. G. & King, D. (1998). A knowledge and use of testing and measurement literacy of elementary and secondary teachers. Journal of Educational Research, 91 (6), 331-344.
• Danili, E. & Reid, N. (2006). Cognitive factors that can potentially affect pupils’ test performance. Chemistry Education Research and Practice, 7(2), 64-83.
• Duban, N & Küçükyılmaz, E.A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme yöntem ve tekniklerinin uygulama okullarında kullanımına ilişkin görüşleri, İlköğretim Online, 7(3), 769-784.
• Egodawatte, G. (2010). A Rubric to self-assess and peer-assess mathematical problem solving tasks of college students. Acta Didactica Napocensia, 3(1), 75-88.
• Frank, M. & Barzilai, A. (2004). Integrating alternative assessment in a project-based learning course for pre-service science and technology teachers. Assessment & Evaluation in Higher Education, 29(1), 41-61.
• Göçer, A. & Çavuş, S. (2016). Türkçe eğitiminde alternatif/tamamlayıcı değerlendirme aracı olarak tanılayıcı dallanmış ağaç ve yapılandırılmış grid kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30.
• Güven, B. (2003). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Alan Bağımlılık-Alan Bağımsızlık Bilişsel Stil Boyutlarına Uygun Olarak Hazırlanan Öğretim Etkinliklerinin Akademik Başarı ve Tutumlar Üzerindeki Etkisi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Karacam, S. ve Ateş, S. (2010). Ölçme tekniğinin farklı bilişsel stillerdeki öğrencilerin hareket konusundaki kavramsal bilgi düzeylerine etkisi. Abant Izzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 21-30.
• Köklükaya, A.N. (2010). Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri ile İlgili Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yeterliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Köklükaya, A.N., Sevinç, V. & Balkan Kıyıcı., F. (2010). Öğretmen adaylarının alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri hakkında yeterlilik algıları ölçeği: Ölçek geliştirme ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1448-1453.
• Kuran, K. & Kanatli, F. (2009). Alternatif ölçme değerlendirme teknikleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 209-234.
• Kurnaz, M.A (2014). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmenin gerekçesi ve öğrenme değişiminin belirlenmesi hakkındaki kavramsal anlamlandırmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 14(5), 1977-1995.
• MEB (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara.
• MEB (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• Novak, J.D. (2002). Meaningful learning: the essential factor for conceptual change in limited or inappropriate propositional hierarchies leading to empowerment of learners. Science Education, 86(4), 548–571.
• Öztürk, Y.A. & Şahin, Ç. (2014). Alternatif ölçme değerlendirme yöntemlerinin akademik başarı, kalıcılık, öz yeterlilik algısı ve tutum üzerine etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 1022-1046.
• Parmaksız, R.Ş. & Yanpar, T. (2006). Alternatif değerlendirme yaklaşımlarının sosyal bilgiler öğretiminde kullanılabilirliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 159-172.
• Pratkanis, A.R., Breckler, S.J. & Greenwald, A. (2014). Attitude structure and function, Psychology Press, New York, USA.
• Riding R.J. & Cheema I. (1991). Cognitive styles: an overview and integration, Educational Psychology, 11, 193-215.
• Roberts, A. S. (2004). The Relationship Between Cognitive Style and A Student’s Performance in Architectural Design Education, Yayimlanmamis Doktora Tezi, Cardiff University, UK.
• Serin, G. (2015). Alternative assessment practices of a classroom teacher: Alignment with reform-based science curriculum. EURASIA Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 11 (2), 277-297.
• Smith, C.,B. (2003). Alternative Forms Of Assessment. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED482404.pdf. adresinden 22.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Tanrıöğen, A. (ed). (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Wilson, E.L. (1999). A Study of the Cognitive Styles and Learning Preferences of Fire Service Officers, Yayimlanmamis Doktora Tezi, University of Birmingham, Ingiltere.
• Witkin, H.A., Moore, C.A., Goodenough, D.R. & Cox, P.W. (1977). Field-dependent and field-independent cognitive styles and their educational implications. Review of Educational Research, 47(1), 1-64.
• Witkin,H.A. & Goodenough D.R. (1981). Cognitive Styles: Essence and Origins, International University Press, New York.