Türkiye’de Toplu İş Sözleşmeleri ve Grevlerin İşsizliğe Etkisi: Ekonometrik Bir Yaklaşım

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 2, 70 - 87, 01.10.2015

Osman Peker , Mehmet Bölükbaş , İsmet Göçer

Öz

Ülkelerin
en önemli ekonomik sorunları arasında işsizlik ilk sırada yer alır. Genellikle,
enflasyon ve faiz oranlarının yüksek olması, dış ticaret açıkları, yatırımların
yetersizliği ve benzeri nedenlere bağlı olarak belirlenen işsizlik, daha çok
ücret artışlarıyla sonuçlanan toplu iş sözleşmeleri ve grevlerden de olumsuz
bir şekilde etkilenir. Özellikle, ekonomik konjonktürün bozulduğu dönemlerde bu
etki daha fazla görülür.    

Bu
kapsamda, Türkiye’de toplu iş sözleşmeleri ve grevlerin işsizliğe etkisi, Vektör
Otoregresiv (VAR) yöntemi yardımıyla incelenmiştir. 2000 sonrası dönemin ele
alındığı çalışmanın bulgularına göre, işsizlik, hem toplu iş sözleşmelerinden
hem de bu sürecin etkisiyle ortaya çıkan grevlerden etkilenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İşsizlik, toplu iş sözleşmeleri, grevler, Türkiye

Kaynakça

• Aidt, Toke ve Zafiris Tzannatos (2002), “Unions and Collective Bargaining, Economic Effects in a Global Environment”, Directions in Development, World Bank, Washington.
• Aktakas, Başak Gül (2013), “Post Keynezyen İktisat: Ücret Belirlenimi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Prof.Dr. Mehmet Fatih Cin.
• Charezma, Wojciech ve Derek. F. Deadman (1993), New Directions in Econometric Practice USA: Edward Elgar.
• Çetintaş, Hakan; Şenkal, Abdülkadir ve Halit Başel (2008), “Unionization, Unemployment and Economic Growth; Case of Turkey”, Serbian Journal of Management, 3(2), 157-170.
• Davidson, Russell ve James G. Mackinnon (1993), “Estimation and Inference in Econometrics”, London: Oxford University Press.
• Demircioğlu, Murat ve Tankut Centel (2009), İş Hukuku, Bireysel İş Hukuku Toplu İş Hukuku, (Gözden geçirilmiş onüçüncü baskı), Beta Basım, İstanbul.
• Dickey, David A. ve Wayne A. Fuller (1979), “Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74: 427-431.
• Ebell, Monique ve Christian Haefke (2004), “The Missing Link: Product Market Regulation, Collective Bargaining and the European Unemployment Puzzle”, 2004 Meeting Papers, Society for Economic Dynamics.
• Enders, Walter (1995), Applied Econometric Time Series, New York: John Wiley and Sons Inc.
• Greene, William H. (1993), “Econometric Analysis”, 2nd edition Englewood Cliffs, New Jersey Prentice Hall.
• Gujarati, Damodar N. (1995), “Basic Econometrics”, (3 Baskı), McGraw-Hill,
• Johansen, Soren (1995), “Likelihood Based Inference in Cointegrating Vector Autoregressive Models”, NewYork: Oxford University Press.
• Kayacan, Yalçın (2004), “Grevlerin Ekonomik Etkileri: 1963-2000 Türkiye Örneği”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Rahmi Yamak.
• Lütkepohl, Helmut (1991), “Introduction to Multiple Time Series Analysis”, Springer-Verlag, Berlin.
• Nickell, Stephen ve Richard Layard (1999), “Labor Market Institutions and Economic Performance”, Handbook of Labor Economics, 1, 3, 46, 3029-3084, Elsevier.
• OECD (1997), Economic Performance and the Structure of Collective Bargaining, Employment Outlook, Paris, http://www.oecd.org/els/emp/2080431.pdf (22.03.2013).
• Peker, Osman ve Mehmet Bölükbaş (2012), “An Empirical Analysis of the Factors Determine Unemployment in Turkey”, Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 26, 3-4, 33-43, Erzurum.
• Pencavel, John (1999), “The Role of Labor Unions in Fostering Economic Development” World Bank Policy Research Working Paper, 1469, 1-27.
• Pesaran, Hashem M. ve Yongcheol Shin (1998), “Generalized Impulse Response Analysis in Linear Multivariate Models”, Economics Letters, 58, 17-29, Cambridge, UK.
• Phillips, Peter C. B. ve Pierre Perron (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75 (2): 336-346.
• Seyfettinoğlu, Ümit K.; Mert, Mehmet, ve Damla Duman Ayoğlu (2009), “Türkiye’de Grevler ve İşsizlik”, I. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, 22-23 Ekim, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Sims, Christopher A. (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, 48, 1-49.
• Şahin, Hasan (2002), “Poisson Regresyon Uygulaması: Türkiye’deki Grevlerin Belirleyicileri 1964-1998”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5, 173-180.
• TCMB (2013), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html (18.03.2013).
• TCMB (2015), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html (03.07.2015).
• Traxler, Franz ve Bernd Brandl (2009), “The Economic Effects of Collective Bargaining Coverage: A Cross-National Analysis”, Global Union Research Network (GURN), International Labor Organization, Geneva.
• TUİK (2013), İstatistiki Göstergeler, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istgosterge (15.03.2013).
• TUİK (2015), İstatistiki Göstergeler, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istgosterge (03.07.2015).
• Vedder, Richard ve Lowell Gallaway (2002), “The Economic Effects of Labor Unions Revisited”, Journal of Labor Research, 23(1), 105-130.