Covid-19 Bağlamında İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşverenin Koruma ve Gözetme Yükümlülüğü Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2 - Cilt 13, Sayı 2, 301 - 319, 28.12.2023

Atanur Karaahmetoğlu

https://doi.org/10.32331/sgd.1409538

Öz

Çalışanlar, sanayileşme ve teknolojide yaşanan
gelişmelerle birlikte iş ve işyeri kaynaklı birçok tehlikeyle
karşı karşıya kalmıştır. Çalışma alanlarında görülen iş
ve işyeri kaynaklı bu etkenler çalışan sağlığına zarar
vermektedir. Özellikle Covid-19 Pandemisi çalışan
sağlığına büyük zarar vermiş, hatta bu süreçte hayatını
kaybeden çalışanlar da olmuştur. İş sağlığı ve güvenliği
kurallarının uygulanması ile çalışanların risklere karşı
korunması mümkün hale gelmektedir. Burada en temel
vazife ise işverene düşmektedir. Zira 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu genel olarak iş sağlığı ve güvenliği
açısından işverene sorumluluk yüklemiştir. Buna göre
işveren, çalışanların sağlığını korumak ve iş güvenliğini
sağlamak açısından azami dikkat ve özen göstermek üzere
yükümlü tutulmuştur. Bu düzenlemeler aynı zamanda
işverenin koruma ve gözetme yükümlülüklerinin de bir
gereğidir. Bu çalışmada Covid-19 bağlamında 6331 sayılı
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında işverenin
koruma ve gözetme yükümlülüklerinin neler olduğu
ve bu yükümlülüklerini ne şekilde yerine getireceği
konusu üzerine bir inceleme yapılmıştır. Bu şekilde
işverenin koruma ve gözetme yükümlülükleri kapsamında
Covid-19 salgını karşısında çalışanlara nasıl bir koruma
sağlayabileceği sorusuna yanıt aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemisi, işveren, iş sağlığı ve güvenliği, çalışan, koruma ve gözetme yükümlülüğü

An Evaluation of the Employer’s Obligation to Protect and Oversee Occupational Health and Safety in the Context of Covid-19

Öz

Employees have faced many woek and woekplace hazards
with industrialization and technological advances. These
factors caused by work and workplace seen in the work areas
cause harm to employee health. Especially the Covid-19
Pandemic caused great damage to the health of the employees,
and there were even employees who lost their lives in this
process. With the application of occupational health and
safety rules, protection of employees against risks becomes
possible. Here, the most basic task falls to the employer. As
a matter of fact, the Occupational Health and Safety Law
no. 6331 generally imposes responsibility on the employer
in terms of occupational health and safety. Accordingly, the
employer is obliged to pay maximum attention and care in
terms of protecting the health of the employees and ensuring
the work safety. These regulations are also a requirement of
the employer’s protection and supervision obligations. In
this study, an examination has been made on the employer’s
protection and surveillance obligations within the scope of the
Occupational Health and Safety Law No. 6331 in the context
of Covid-19 and how it will fulfill these obligations. In this
way, an answer has been sought to the question of what kind of
protection can be provided to employees against the Covid-19
epidemic within the scope of the employer’s protection and
survaillance obligations.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pancemic, employer, occupational health and safety, employee, protection surveillance obligation

Kaynakça

• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (2018). Sıkça Sorulan Sorular. Ankara: Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Akpınar, T. (2015). İş Sağlığı ve İş Güvenliği İşçi İşveren Rehberi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Akpınar, T. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. Ankara: Ekin Kitapevi.
• Akpınar, T. ve Çakmakkaya, B. Y. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından İşverenin Risk Değerlendirme Yükümlülüğü. Çalışma ve Toplum. 40. 273-304.
• Alpagut, G. (2014). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Genel Esasları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 2. 31-45.
• Alpagut, G. (2014). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Genel Esasları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 72(2). 31-45.
• Alper, Y. ve Kılkış, İ. (2021). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Bursa: Dora Yayıncılık. Alpsoy, L. (2021). İş Kazası ve Meslek Hastalıkları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Andaç, F. (2022). Türk İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Uygulaması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (2017). Risk Değerlendirme Raporu. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Arıcı, K. (2015). Türk Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Arslan Durmuş, S. (2020). Covid-19’un İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi. İstanbul Hukuk Mecmuası. 78(2). 363-393.
• Ateş, Z. G. (2020). Covid-19’un İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Alması Gereken Önlemlere Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Covid-19 Hukuk Özel Sayısı. 161-179.
• Aydın, U., Gökçek Karaca, N., Canbey Özgüler, V. ve Karaca, E. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesindeki Rolü. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası. 4. 24-45.
• Aydınlı, İ. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Baloğlu, C. (2015). Avrupa Birliği’nde İş Sağlığı ve Güvenliği Politikaları. Kamu İş. 14(2). 97-104.
• Baloğlu, C. (2015). İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri ve Ayrımcılığın İş İlişkilerine Etkisi. TBB Dergisi. 118. 297-322.
• Baybora, D. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış. Baybora D. (Ed.). İş Sağlığı ve Güvenliği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Baycık, G. (2013). Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Haklarında Yeni Düzenlemeler. Ankara Barosu Dergisi. 3. 104-171.
• Baycık, G., Türkşen, Ö. ve Dinç, İ. C. (2021). COVID-19 Salgınında Alınması Gereken İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri. Sosyal Güvenlik Dergisi. (11)1. 17-32.
• Bıyıkcı, E. T. (2010). İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanmasında İş Güvenliği Uzmanlığı. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Bolat, Y. Z. (2015). Kamu Kurumlarında Acil Durum Planı Hazırlama Rehberi ve İlgili Sektörde Acil Durum Bilincini Arttırmaya Yönelik Uygulama. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi. Adana: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (2016). İşyerleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Çalışma Rehberi. Ankara: ÇSGB.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (2017). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı Araştırma Raporu. Ankara: ÇSGB.
• Demircioğlu, M., Korkmaz, D. ve Kaplan, H. A. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Ekmekçi, Ö., Akpulat, A. K. ve Akdeniz, A. L. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Esen, B. (2020). Koronavirüs’e (Covid-19) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Gereğince İşyerlerinde Alınması Gereken Tedbirler. E-Yaklaşım Dergisi. 339.
• Eyrenci, Ö., Taşkent S. ve Ulucan D. (2020). Bireysel İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Güzel, A., Okur A. R. ve Caniklioğlu N. (2021). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık. [https:// eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=celex%3A31989L0391]. (Erişim: 18 Mayıs 2021).
• [https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66393/covid-19-salgin-yonetimi-ve-calisma-rehberi.html]. (Erişim: 14 Aralık 2022).
• [https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir.html#:~:text=Yei%20Koronavir%C3%BCs%20H astal%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20(COVID%2D19,2020’de%20tan%C4%B1mlanan%20bir%20 vir%C3%BCst %C3%BCr.]. (Erişim: 13 Aralık 2022).
• [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=celex%3A31989L0391]. (Erişim: 18 Mayıs 2021).
• [https://intes.org.tr/toplanti/covid-19-telekonferanslari-8-salgin-hastalik-doneminde-is-kazasi-ve-meslekhastaligi/]. (Erişim: 18 Ekim 2023).
• [https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C161]. (Erişim: 25 Mayıs 2021).
• [https://www.ttb.org.tr/kollar/covid19/yazdir.php?Tablo=tbl_haber&Guid=9223e88e-726a-11ea-b12dd839943d748d#:~: text=Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fan%C4%B1nda%20 Covid%2D19%20tan%C4%B1s%C4%B1,hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20bildirimi%20 yap%C4%B1lmas%C4% B1%20gerekti%C4%9Fini%20belirtti.]. (Erişim: 13 Aralık 2022).
• [https://www.who.int/hdp/en/]. (Erişim: 17 Nisan 2021).
• [https://www.who.int/occupational_health/activities/occupational_work_diseases/en/]. (Erişim: 17 Nisan 2021).
• [https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019?adgroupsurvey={adgroupsurvey}& gclid=EAIaIQobChMIsI2C4ZfH_AIV 8Y9oCR1fdg-sEAAYAiAAEgJCoDBwE]. (Erişim: 14 Aralık 2022).
• ILO (2020). COVID-19 Ortamında ve Sonrasında Uzaktan Çalışma: Uygulama Kılavuzu. Cenevre: Uluslararası Çalışma Ofisi.
• ILO WHO (2021). COVID-19: Sağlık Çalışanları İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Geçici Rehber. [https://www. ilo. org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---iloankara/documents/publication/ wcms_779 088.pdf]. (Erişim: 14 Aralık 2022).
• İnciroğlu, L. (2019). 500 Soruda İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (2021). Yeni Koronavirüs Salgını ile Mücadele Kapsamında İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları. [https://www.csgb.gov.tr/media/ 68258/ covidsss26022021.pdf] (Erişim: 14 Aralık 2022).
• Karadeniz, O. (2012). Dünya’da ve Türkiye’de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği. Çalışma ve Toplum. 34. 15-73.
• Karadurdu, B. (2017). İşverenin Koruma ve Gözetme Borcu. Özel Hukuk Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Karakaş, İ. (2015). İşçi Açısından İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları. İş Sağlığı ve Güvenliği Ders Notları (2014). Ankara: Gurup Matbaacılık.
• Karakaş, O. M. (2015). İşverenin Sağlık Personeli Çalıştırma Yükümlülüğü. Özel Hukuk Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Kılkış, İ. (2012). İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğü Üzerine Bir İnceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi. 3(1). 23-47.
• Kılkış, İ. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Yeni Dönem: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK). İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 15(1). 17-41.
• Kökten, M. ve Avınç, O. (2014). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda İşveren Yükümlülükleri ve Tekstil Sektörü Açısından Bir Bakış. Tekstil ve Mühendis Dergisi. 21(93). 33-47.
• OSHA (2020). Covid-19 İçin İşyeri Hazırlama Rehberi. U.S. Departmant of Labor Occupational Safety and Health Administration. 27-29.
• Özbek, Ö. H. (2009). İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerine Uymamanın Sonuçları. Özel Hukuk Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• OccupationalInjuries. [https://www.ilo.org/ilostat-files/Documents/ description_INJ_EN.pdf]. (Erişim: 04 Mayıs 2021).
• Özdemir, E. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Dersleri. Ankara: Seçkin Kitapçılık. Özdemir, C. S. (2018). İş Mevzuatı Rehberi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Öztürk, G. S. (2015). İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Selek, H. S. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Temel Konular. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Senyen Kaplan, E. T. (2003). İşverenin Koruma ve Gözetme Borcunun Kapsamı. Kamu İş. 7(2). 2-15.
• Songur, L. ve Songur, G. (2018). Ekonomik Büyümede İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önemi ve Sosyal Tarafların Sorumlulukları. Akademik Bakış Dergisi. 68. 43-55.
• Sümer, H. H. (2020). İş Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sümer, H. H. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Temir, A. (2021). İş Sağlığı ve İş Güvenliği. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• Tiftik, M. ve Adıgüzel, A. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Göre Genel Hizmet Sözleşmelerinde İşverenin İşçiyi Koruma Borcu. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi. 1. 319-366.
• Türkiye’nin Makinecileri (2020). Salgının İş Yaşamına ve Hukukuna Etkileri Raporu. Makine İhracatçıları Birliği.
• Uluslararası Çalışma Örgütü (2016). Türkiye Kömür Madenciliği Sektöründe Sözleşmesel Düzenlemeler: Gerçekleşme Biçimleri, Boyutları, Nedenleri, Yasal Nedenleri ve İSG Üzerindeki Etkisi. Ankara: ILO Türkiye Ofisi.
• Yamakoğlu, E. (2016). İşverenin İşyeri Hekimi İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Yükümlülüğü. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. ve Yılmaz, M. (2021). İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. (2009). Avrupa Birliği ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği: Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarının Etkinlik Düzeyinin Ölçülmesi. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Yılmaz, F. (2013). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Önleyici Yaklaşım ve İşverenin Yükümlülükleri. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 24(6) / 25(1-2). 44-66.
• Yılmaz, M. (2013). Kamu Kurumlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Uygulanması. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi. 1(2). 39-51.