Sinemanın Sonu-Ölümü ya da Yeniden Doğuşu Üzerine Bir Değerlendirme

Year 2025, Issue: 19, 77 - 92, 26.06.2025

Hale Satıcı , Murat Satıcı

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1505996

Abstract

Sinema, kendinden önceki sanat formlarına kıyasla çok genç olmasına karşın bu formlar içerisinde belki de en popüleri ve çok sayıda izleyiciye ulaşmayı başarabileni olmuştur. Bununla birlikte üzerinde daha fazla tartışılan ve ölümü veya sonu ilan edilen ender sanat formları arasındaki yerini de almıştır. Felsefe tarihinden gelen sanatın sonu-ölümü tartışmaları başta edebiyat ve geleneksel anlatı gibi yazınsal formları, fotoğraf makinasının icadıyla birlikte de görsel sanatları odağına almakla birlikte hareketli resimler ve sesle bir hikaye anlatmayı mümkün kılan sinema hem kendinden önceki sanat formlarının sonunun habercisi olmakla itham edilmiş hem de gelişen her yeni teknolojiyle bir sanat olarak kendi sonunun-ölümünün ilanıyla yüzleşmiştir. Bu bakımdan çalışmada, yaşamsal fonksiyonların yitirilmesi, sona ermesi olan ölüm ve şu ana kadar var olan ama artık olmayan anlamına gelen son kavramları ile ilişkilendirilen sinemanın sonu-ölümü araştırma konusu edilmektedir. Çalışmada tarihsel süreçte sıkça iddia edildiği gibi sinema için bir sondan-ölümden söz etmek mümkünse bunun ne zaman gerçekleştiği, sinema ölmüş-sona ermiş ise bugün sinema olarak bahsedilen şeyin ne olduğu sorgulanmaktadır. Bu açıdan çalışmada ilk olarak sanatın sonu-ölümü üzerine süregelen felsefi devamında ise sinemanın sonu-ölümü merkezli tartışmalara odağa alınarak son-ölüm ilanından kastedilenin ne olduğu ortaya çıkarılacaktır.

Keywords

sanatın sonu-ölümü , sinemanın sonu-ölümü , yeni teknoloji , sanat felsefesi

References

• Arnheim, R. (2002). Sanat Olarak Sinema (R. Ünal, Çev.). Öteki.
• Bazin, A. (2011). Sinema Nedir? (İ. Şener, Çev.). Doruk.
• Bergan, R. (2008). Görsel Rehber Film (Z. Berik ve S. Erdoğan, Çev.). İnkılap.
• Bergan, R. (2007, August 20). “Is cinema dead?”. The Guardian, https://www.theguardian.com/film/filmblog/2007/aug/20/comparedtothefirsthalf .
• Bumin, T. (2005). Hegel-Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi. YKY.
• Coonan, C. (2007, October 9). “Peter Greenaway says cinema is dead”. Variety. https://variety.com/2007/film/markets-festivals/peter-greenaway-says-cinema-is-dead-1117973711/
• Danto, A. (2014). Sanatın Sonundan Sonra (Z. Demirsü, Çev.). Ayrıntı.
• Dixon, W., W. (2001). “Twenty-five Reasons Why It’s All Over”. J. Lewis (Ed.), The End of Cinema as we know it (pp. 356-366). New York University Press.
• Gaudreault, A. ve Marion, P. (2015). The End of Cinema? A Medium in Crisis in the Digital Age. (T. Barnard, Trans.). Columbia University Press.
• Harris, M. (2011, February 10). “The Day the Movies Died”. GQ. https://www.gq.com/story/the-day-the-movies-died-mark-harris .
• Hegel, G. W. F. (1994), Estetik. Cilt I (T. Altuğ ve H. Hünler, Çev.). Payel.
• Hegel, G. W. F. (2010). Tarih Felsefesi. İdea.
• Kuspit, D. (2010). Sanatın Sonu (Y. Tezgiden, Çev.). Metis.
• Lewis, J. (2001). “The End of Cinema As We Know It and I Feel …: An Introduction to a Book on Nineties American Film”. J. Lewis (Ed.), The End of Cinema as we know it (pp. 1-8). New York University Press.
• Lyttelton, O. (2012, October 2). “Sound The Death Knell (Again): A Brief History Of The Death Of Cinema”. IndieWire. https://www.indiewire.com/features/general/sound-the-death-knell-again-a-brief-history-of-the-death-of-cinema-105354/ .
• MacKenzie, S. (2014). Film Manifestos and Global Cinema Cultures: A Critical Anthology. University of California Press.
• Noakes, T. (2017, Mar 3). “Peter Greenaway”. Medium. https://medium.com/tim-noakes/peter-greenaway-80240e8d7f7f .
• Sorguç, G. (2016). Sanatın Sonu Mu? Çağdaş Sanatta Özerklik Kaybı ve Eleştirellik Problemi Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış doktora tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Stam, R. (2014). Sinema Teorisine Giriş (S. Salma ve Ç. Asatekin, Çev.). Ayrıntı.
• Şiray M. (2019). “G. W. F. Hegel’in Estetik Üzerine Dersleri ve Sanatın Sonuna İlişkin Tezler”. Kilikya Felsefe Dergisi, sayı 2, s: 79-89.
• Thomson, D. (2012, September, 14). “American Movies are Not Dead: They are Dying”. The New Republic. https://newrepublic.com/article/107218/not-dead-just-dying
• Vertov, D. (2014). “We: Variant Of A Manifesto”. S. MacKenzie (Ed.), Film Manifestos and Global Cinema Cultures: A Critical Anthology (pp. 23-26). University of California Press.