Komik Tekrar: Türkiye’de 2000 Sonrası Üretilen Komedi Filmlerinde Nostaljik Taşra Semptomu

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 472 - 490, 09.10.2021

Fatih Değirmen , Serpil Kırel

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.869200

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2000 sonrası üretilen ve vizyonda başarı kazanan komedi filmlerindeki taşra görünümlerini Vizontele (Yılmaz Erdoğan, Ömer Faruk Sorak, 2001), Vizontele Tuuba (Yılmaz Erdoğan, 2004), Hükümet Kadın 1-2 (Sermiyan Midyat, 2013), Dedemin İnsanları (Çağan Irmak, 2011) ve Düğün Dernek (Selçuk Aydemir, 2013) filmleri üzerinden nostaljik bir semptom olarak tartışmaktır. Askeri darbe, mübadele ve Kıbrıs Harekatı gibi bir tarihsel olayın gölgesinde ya da cenaze, düğün türünden toplumsal olayların fonunda, erkek karakterin trajik dış sesiyle başlayan bu filmler, birden grotesk pastişlerle tarihsel deneyimi bastıran bir yapıya dönüşür. Bu komedilerde semptom, komik tekrarın bastırma faaliyetinde açığa çıkar ve tarihsel olayın trajik tekrarı, bastırma mekanizması için komedinin hizmetine sunulmuş bir aparattan ibarettir.

Bu çalışmada sosyolojik yaklaşımla merkez-çevre, muhafazakarlık-sekülerlik gibi kimlik inşa süreçlerinin ikili yapısına eklemlenen bir taşradan ziyade felsefi bir yaklaşımla tekrarın yenilik doğuran doğasına ilişkin potansiyellikleri barındıran bir taşra tartışması hedeflenmektedir. Bu nedenle temel odağımız, Marx, Kierkegaard, Nietzsche, Deleuze, Lacan, Zizek, Boym ve Zupancic gibi düşünürlerden hareketle, prospective (ileriye dönük) nostalji, fark ve tekrar, semptom gibi kavramlar olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Komedi, Tekrar, Nostalji, Semptom, Taşra

Kaynakça

• Akpınar, N. (Yapımcı), & Erdoğan, Y.- Sorak, Ö.F. (Yönetmen). (2000). Vizontele [Sinema Filmi]. Türkiye:BKM.
• Akpınar, N. (Yapımcı), & Erdoğan, Y. (Yönetmen). (2004). Vizontele Tuuba [Sinema Filmi]. Türkiye:BKM.
• Akpınar, N. (Yapımcı), & Midyat, S. (Yönetmen). (2013). Hükümet Kadın [Sinema Filmi]. Türkiye:BKM.
• Akpınar, N. (Yapımcı), & Midyat, S. (Yönetmen). (2013). Hükümet Kadın 2 [Sinema Filmi]. Türkiye:BKM.
• Akpınar, N. (Yapımcı), & Aydemir, S. (Yönetmen). (2013). Düğün Dernek [Sinema Filmi]. Türkiye:BKM.
• Oğuz, M.- Çatay, K. (Yapımcı), & Irmak, Ç. (Yönetmen). (2011). Dedemin İnsanları [Sinema Filmi]. Türkiye: Ay Yapım.
• Alkan, A.T. (2018). Memleketin Taşra Hali. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.76). İstanbul: İletişim.
• Aristophanes (2018). Kuşlar, S. Eyüboğlu, A. Erhat (Çev.). Eşekarıları, Kadınlar Savaşı ve Diğer Oyunlar içinde, İstanbul: İş Bankası Kültür.
• Barbarosoğlu, F. (2018). Taşranın ve büyük kentin endam aynası: Köy. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.246-257). İstanbul: İletişim.
• Başkaya, F. (2009). Paradigmanın İflası. Ankara: Maki.
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim Toplumu. H. Deliceçaylı, F. Keskin (Çev.). İstanbul:Ayrıntı.
• Berger, J. (1998). Domuz Toprak. T. Belge (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Birkan, T. (2018). Taşraya bahar hiç gelmez mi?. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.298-317). İstanbul: İletişim.
• Bora, T ve B. Onaran. (2006). Nostalji ve Muhafazakarlık. Tanıl Bora, Murat Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 5: Muhafazakarlık içinde (s.236). İstanbul: İletişim.
• Bora, T. (2018). Taşralaşan ve taşrasını kaybeden Türkiye. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.44). İstanbul: İletişim.
• Bora, T. (2010). Taşralaşmamak ve Taşrayı Yitirmemek. Z. Tül Akbal Süalp, Aslı Güneş (Ed.), Taşrada Var Bir Zaman içinde (s.167). İstanbul: Çitlembik.
• Boym, S. (2017). The Off-Modern, New York:Bloomsbury Publishing.
• Boym, S. (1995). Common Places Mythologies of Everyday Life in Russia, London: Harvard University.
• Çiğdem, A. (2018). Taşra karalaması: KÜÇÜK BİR SOSYOLOJİK DENEME. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.102-104). İstanbul: İletişim.
• Deleuze, G. (2017). Fark ve Tekrar. B. Yalım, E. Koyuncu (Çev.). İstanbul: Norgunk.
• Dijk, T.V. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. N. Ateş (Çev.). Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (Haz.), Söylem ve İdeoloji içinde (s.13-113). İstanbul: Su.
• Duyvendak, J.W. (2011). The Politics of Home, Hampshire: Macmillan Publishers.
• Euripides (2012). Bakkhalar. Güngör Dilmen (Çev.). İstanbul: Mitos Boyut.
• Foucault, M. (2013). Kelimeler ve Şeyler. M. A. Kılıçbay (Çev.). Ankara: İmge.
• Güneş, A. (2010). Yuvarlak Masa: “Taşra”yı Tartışırken. Z. Tül Akbal Süalp, Aslı Güneş (Ed.), Taşrada Var Bir Zaman içinde (s.57). İstanbul: Çitlembik.
• Gürbilek, N. (1995). Yer Değiştiren Gölge, İstanbul: Metis.
• Hall, S. (Ed.) (2017). Temsil, Kültürel Temsil ve Anlamlandırma Uygulamaları. İ.Dündar (Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Jameson, F. (2013). Dil Hapishanesi, M.H. Doğan (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Kırel, S. (2018). Kültürel Çalışmalar ve Sinema, İstanbul: İthaki.
• Kierkegaard, S. (2014). Tekerrür. Zeynep Talay (Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Küçükömer, İ. (2007). Bütün Eserleri 2, İstanbul: Bağlam.
• Lacan, J. (2001). Ecrits. A. Sheridan (Trans.). London: Roudledge.
• Lacan, J. (2017). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. N.Erdem (Çev.). İstanbul: Metis.
• Mardin, Ş. (2009). Türkiye’de Toplum ve Siyaset, Makaleler 1, İstanbul: İletişim.
• Marx, K. (2007). Louis Bonaparte’ın 18 Brumaire’i. S. Belli (Çev.). Ankara: Sol.
• Meltzer, G.S. (2006). Euripides and the Poetics of Nostalgia, New York: Cambridge Universty Press.
• Nietzsche, F. (2006). Thus Spoke Zarathustra A Book for All and None. A. D. Caro (Trans.). New York: Cambridge University Press.
• Pekdemir, M. (2018). Taşranın ‘taşı toprağı altın’da ne vardır?. Tanıl Bora (Ed.), Taşraya Bakmak içinde (s.96-97). İstanbul: İletişim.
• Ricoeur, P. (2010). Başkası Olarak Kendisi. H. Hünler (Çev.). Ankara: Doğu Batı.
• Saussure, F.D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri, B. Vardar (Çev.). İstanbul: Multilingual.
• Sofokles (2009). Aias ve Elektra.F. Akderin (Çev.), İstanbul: Mitos Boyut.
• Sofokles (2010). Oidipus Kolonos’ta ve Trakhisli Kadınlar. F. Akderin (Çev.). İstanbul: Mitos Boyut.
• Sofokles (2016). Antigone. A. Selen (Çev.). İstanbul: Mitos Boyut.
• Sofokles (2017). Kral Oidipus. G. Dilmen (Çev.). İstanbul: Mitos Boyut.
• Zizek, S. (2011). Kırılgan Temas. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Zupancic, A. (2011). Komedi: Sonsuzun Fiziği. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.