WITTGENSTEIN VE STRAUSS’TA MÜZİK METAFORUNUN KULLANIMI: FELSEFİ PROJENİN PARÇASI MI, BASİT BİR ALLEGORİ Mİ ?

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 200 - 241, 31.05.2022

Emir Ülger

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1106844

Cited By: 1

Öz

Wittgenstein ve Strauss, 20.yy.’ın önde gelen iki düşünürüdür. Bu düşünürler, felsefi sistemlerini geliştirirken, yapısal olarak birbirlerine çok benzememelerine rağmen, düşüncelerini geliştirme ve örnekleme noktasında pek çok noktada müzikten hareket etmiş, müzikle ilgili temel kavram, kuram, teknik ve uygulamalar üzerinde bilinçli olarak durmuşlardır. Her iki düşünürün çok önemli bir müzik eğitiminden geçtiğini ve kültür, sanat duyarlılıklarının gelişmiş olduğunu görürüz.
. Yapısal antropolojinin önde gelen isimlerinden birisi olan Strauss, öznenin dışlandığı, yapısal sistemin işleyişi ve ikili karşıtlar sistemi içinde yerli-yaban (ilkel) düşünceden ve kültürel göstergelerden hareketle, modern düşünce, kültür ve uygarlığı anlama ve açıklamaya çalışmış ve bunu yaparken de Wittgenstein gibi, “dil-düşünce ve mantık” üzerinden hareket etmişti. Düşünsel ve felsefi sistem bakımından yapısal olarak birbirinden çok farklı olan bu iki “filozof-antropolog” “dil, mantık ve dünya” noktasında belirgin bir şekilde ortak bir referans noktası olan “dil ve düşünceden” hareket etmişlerdi.
Bu incelemede Wittgenstein ve Strauss’un “dil, düşünce ve mantık” bağlamında “müzik, müzikal dil, armoni ve müzikal düşünce” anolojileri, her iki düşünürün kendi düşünsel iklimi içinde ele alınacaktır. Yapısal olarak birbirine çok benzemeyen bu iki düşünürün sistemleri, düşünme yapıları ve mantıksal ön kabulleri doğal olarak farklılık göstermektedir. Fakat bu iki düşünür “dil, düşünme, mantık ve müzik” bağlamında belirgin bir şekilde benzer ön kabullerden hareket ettiği görülür. Her ikisinin kafasında müzik, çok özellikli bir yere sahiptir. Müzikal bir fikir, sanatsal bir gösterge, soyutlama mantığı, analitik dil analizi, müzikal düşünceler, notalar, beste formları, armonik kurallar, beste teknikleri ve formları, şarkı söyleme teknikler, dil-düşünce, anlam oluşturucu süreçlerin genelinin mantık, düşünce ve müzik üzerinden yürütüldüğünü görürüz. Felsefi sistemleri farklı bir amaçla oluşan fakat benzer bir şekilde düşüncelerin “dil ve müzik” alanına bilinçli olarak çevrildiği bu düşünürler, müziğin kuramsal ve uygulamalı örneklerinden ve bunun arka planında var olan mantıksal yapının içeriğinden hareketle bir amaca ulaşma çabasındadırlar. Bu amaçla, bu incelemede Wittgenstein ve Strauss’un genel felsefi sistemleri içinde, müzik üzerine olan düşüncelerini ve bu tavrın temel amacını anlamaya ve açıklamaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Wittgenstein, Strauss, Mantık, Müzik, Antropoloji

The Use of Musical Metaphor in Wittgenstein and Strauss: Part of a Philosophical Project or a Simple Allegory?

Öz

Kaynakça

• Aberbach D.A.(1988). “The İdeas of Rıchard Wagner, Ana Examination and Analysis of his Aesthetic, Political, Economic, Social and Religious Thoughts”,USA, University Press of America.
• Adorno, T.W. (1998). Aesthetic Theory (Transleted by Robert H. Kantor). USA. Minnesota University Press.
• Alamı, H. M. (2015). “The Origins of Visual Culture in the Islamic World, Aesthetics Art, and
• Architecture in Early Islam”.UK. New Paperback Edition Published.
• Aristoteles (2007). Poetika (çev. İsmail Tunalı) İstanbul. Remzi Kitabevi.
• Balandier G. (2007). “Siyasal Antropoloji” (çev. Devrim Çetinkasap) İstanbul. İş Bankası Yayınları.
• Baysal Ozan, (2014). “Erken Dönem Pythagorasçılarda Harmonia Düşüncesi ve Müzik Kuramı”, İstanbul. Müzikte Kuram, Sayı:10 (Güz): 54-73
• Bernstein J.M. (1997). “Aesthetics Alienation from Kant to Derrrida and Adrono”,UK. Blackwell.
• Barthes R.(1993). “Göstergebilimsel Serüven” (Çev. Mehmet Rıfat-Sema Rıfat). İstanbul. YKY.
• Brand J.,& Hailey C.(1997). Constructive Dissonance, Arnold Schoneberg and the Transformations of Twientith-Century Culture, 1997, Usa, (Edited) University of California Press. Burke S.,(1988). “The Death and Return of the Author”, UK. Edinburg University Press.
• Cashmore, E.& Hhris R.(1999). “Dictionary of Culturel Theorist.” London. Arnold Publishers.
• Cross, Ian (2008). “Music as a Communicative Medium” The Prehistory of Language R.Botha,C.Knight(Eds).UK. Oxford University Press.
• Culler Jonathan,(2002). “Structure Poetics”, London. Routledge.
• Donald Merlin (1991). “Origins of the Modern Mind” UK. Cambridge: Harward University Press.
• Cryan D. & Shatil S. & Mayblin B.(2010). “Mantık” (çev. Nurettin Elhüsyni) İstanbul. YKY.
• D’errico, Francesco, (2003) Archaeological Evidence for the Emergence of Language, Symbolism, and Music—An Alternative Multidisciplinary, Perspective: Journal of World Prehistory, Vol. 17, No. 1,UK. March.
• Dale Reubart,(1985) Anxiety and Musical Performance, USA., Da Capo Press.
• Dowling , Jay, Aron Barbey, Laura Adams (1999) “Melodic and Rhytmic Contour in Perception and Memory” http//decisionneurosciencelab.org
• Derrida J.(1976). Of Grammatology (Translated by Hayatri C. Spivak) Baltimore and London. The John Hopkins Universirty Press.
• Derrida J.(1992). “Acts of Literature” (ed. Derek Attrıdge) London, Routledge.
• Dekens O. (2015) Yapısalcılık (Çev. Atakan Altınörs) İstanbul, Bilge Yayınevi.
• Freud S. (2012). “Totem ve Tabu” (çev. Kamuran Şipal) Ankara. Say Yayınları.
• Godwin J.(1990). “The Harmony of The Spheres”,USA. Inner Tradition International Ltd.
• Jackendoff, Ray.-Fred Lerdahl, F.(2004). ”The Capacity for Music:What is it, and What’s Special About it?”: UK. Cognition. Version of July 1.
• Jackendoff, Ray.(1993). “Patterns in the Mind.” UK. Harvester Wheatsheaf.
• Iverson, John R., Aniruddh D. Patel ve Kengo Ohgushi (2004) Perception of Non-Linguistic Rhytmic. Stimuli by American and Japanese Listeners. Ktoto. Proceedings of the International Congress of Acoustics.
• Lerdahl, Fred & Ray Jackendoff (1983). “A Generative Theory of Tonal Music.” Cambridge. MIT.
• Mehdi A.S. (2008). İslam Kültüründe Müzik. (Edit: E. İhsanoğlu) s.-819-834 İslam Kültürü ve Bilgi, Cilt 5, Anakara. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Nietzsche F.(1995). “The Birth of Tragedy, London. (Translated by Clifton P.Fadiman) Dover.
• Nietzsche F. (2002). “Güç İstenci” (çev. Sedat Umran) İstanbul. Birey Yayınları.
• Osmand-Smith D.(1985).“Plating on Words. A Guide to Luciano Berio’s Sinfonia”, RMA Monographs I., London, Royal Müzical Association.
• Ozan Baysal, “Erken Dönem Pythagorasçılarda Harmonia Düşüncesi ve Müzik Kuramı”, Müzikte Kuram, Sayı:10 (Güz 2014) (54-73 içinde 55-56) İstanbul.
• Platon (2005). “Devlet” (Çev. Sebahaddin Eyyüboğlu - M. Ali Cimcöz). 9. Baskı, İstanbul. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Patel A. (2006). “Musical Rhythm, Linguistic, Rhythm and Human Evolution, Music Perception”, 24, (1) 99-104., USA. University of California Press.
• Ponty, M.P.(2012). “Phenomenolgy of Perception” New York. Routledge.
• Ruth H. A. (2013). “The influence of Whistle Register Phonation Exercices in Conditioning the Second Passaggio of Female Singing Voice.” USA., University of Iowa.
• Ross D.,(2002) “Aristoteles” (Çev.Ahmet Arslan) İstanbul. Kabalcı Yayınevi.
• Say A. (2012) Müzik Sözlüğü, İstanbul, Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Sacks O. (2018) Müzikofili (Çev. Begüm Kovulmaz). İstanbul., YKY. 4.Baskı.
• Seashore E. C.(1967). “Psychology of Music”, USA. Dover Publications.
• Strauss, C. L. (2012). “Yapısal Antropoloji” (çev. Adnan Kahiloğulları) Ankara. İmge Yayınları.
• Strauss C.L. (2013). “Mit ve Anlam” (çev. Gökhan Y.Demir)İstanbul. İtaki Yayınları.
• Strauss C.L. (1983). “Yaban Düşünce” (çev. Tahsin Yücel) Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Strauss C.L.(2018). “Uzaktan Yakından” (çev. Haldun Bayrı) İstanbul. Metis Yayınları.
• Strauss C.L. (2016). “Hüzünlü Dönenceler” (çev. Ömer Bozkurt). İstanbul. Cogito.
• Strauss C.L. (2013). “Hepimizi Yamyamız” (çev. Haldun Bayrı) İstanbul. Metis Yayınları.
• Strauss C.L (2007). “Irk, Tarih, Kültür” (çev. Haldun Bayrı) İstanbul. Metis Yayınları.
• Soykan Ö.N. (2000) Felsefe ve Dil, Witgenstein Üzerine Bir Araştırma” İstanbul. Kabalcı Yayınları.
• Schullian D. M. & Max S. (1948) (Edited) Music and Medicine, New York, Henry Scuman Press..
• Wagner R.(1994) Pilgrimage to Beethoven, (Tranleted by, W.A.Ellis) Lincoln and London. University of Nebraska Press.
• Wittgenstein L. (2009). “Kesinlik Üstüne & Kültür ve Değer.” (çev.Doğan Şahiner) İstanbul. Metis.
• Wittgenstein L.(1986). “Philosophical Invesitigations.” (Translated by G.E.M. Anscombe) UK. Basil Black Well.
• Wittgenstein L.(2011). “Tractatus”, (çev. Oruç Aruoba) İstanbul. Metis.
• Worringer W. (1985). “Soyutlama ve Özdeşleyim” (Çev. İsmail Tunalı). Remzi Kitabevi