İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASI KALKINMA DÖNEMİNDE TÜRKİYE'NIN ÇEKOSLOVAKYA İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ (1945-1950)

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 323 - 362, 31.05.2023

İbrahim Halil Tanık , Elif Parmaksız

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1238140

Öz

Economy is as important as politics in the efforts of states to exist in the international public opinion. Thus, the country's domestic and foreign trade network develops, and development moves accelerate in many ways. The Republic of Turkey, which was established after a long-term war of independence, gave importance to the economy as well as politics in foreign policy and was included in the world trade system. Especially with the establishment of the central bank following the 1929 crisis, it established stronger commercial ties with other countries. In order to recover from the devastating effects of the Second World War, Turkey spent more energy to strengthen these ties. There are positive reflections of Truman doctrine and Marshall aids in this. Czechoslovakia is one of the countries with which Turkey developed commercial relations between 1945 and 1950. With the development of good relations from the Ottoman Empire in the republic period, the signing of a friendship agreement and the contribution of cultural interaction, Turkey made mutual trade with Czechoslovakia in this period. Turkey's commercial relations with Czechoslovakia between 1945-1950 constitute the limitation of this study. In this study, in which quantitative and qualitative research methods were applied; Turkish state archives, statistics institution data, press archives and copyrighted works have been the source. While Turkey mostly exports cereals, raw minerals and sea creatures to Czechoslovakia, it imported heavy industry, processed textile products and agricultural machinery from this country.

Anahtar Kelimeler

Türkiye-Çekoslovakya Ticari İlişkileri, Dış Ticaret, Kliring, Modüs Vivendi.

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

21302

Kaynakça

• Akdan, T. (2020). Soğuk Savaş ve Türkiye’nin Batı’ya Yönelişi, İstanbul: Yordam Kitap.
• Akşin, Ş. (2019). Kısa Türkiye Tarihi, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Armaoğlu F. (2017). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Arslan, R. Efe A. (Ed.) (2020b). “Türk Arşiv Belgelerine Göre Türkiye-Çekoslovakya Ticari Münasebetleri (1923-1940)”, Tarih Araştırmaları II, Ankara: Akademisyen Kitabevi. 151-168.
• Arslan, R. Mutlu Adak (Ed.) (2020a). “Prag Maslahatgüzarı Mehmed Cevad (Açıkalın)’ın Raporu’na Göre Çekoslovakya Siyasi Partileri”, Geçmişten Günümüze Tarih Araştırmaları, Ankara: Gazi Kitabevi. 379-406.
• Black, J. (2003). Dretnot, Tank ve Uçak Modern Çağda Savaş Sanatı 1815-2000, Yavuz Alogan (Çev.), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Boratav, K. (2006). Türkiye’de Devletçilik, Ankara: İmge Kitabevi.
• Deringil, S. (1994). Denge Oyunu İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Ekincikli, M. (2010). Türk Dış Siyaseti (İnönü- Bayar Dönemleri), Ankara: Berikan Yayınları.
• Erdil, T. S. (1993). “Çekoslovakya”, TDV İslam Ansiklopedisi içinde (s. 255-258), İstanbul: TDV Yayınları.
• Evsile, M. (2018). “Cumhuriyet Döneminde Ziraat ve Hayvancılık Alanında Meydana Gelen Gelişmeler (1923-1950)”, Kesit Akdemi Dergisi, 4/14, 1-30.
• Gönlübol, M. vd. (2014). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Haytoğlu, E.(2018). “Türkiye–Çekoslovakya Ticari İlişkilerinde Skoda Silah Fabrikası (1923-1939)”, Asia Minor Studies, Cilt: 6, AGP Özel Sayısı, 75-93.
• Hladík, J. - Ječný, R. (2019). “ The Importance of Arms Expenditure and Arms Production in the Czechoslovak Economy”, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı V/1, 139-164.
• Hobsbawn, E. (1996) Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991 Aşırılıklar Çağı, Yavuz Alogan (Çev.), İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Karaosmanoğlu, Y, K. (1967). Zoraki Diplomat, Ankara: Başnur Matbaası.
• Kip, M. (2016). SSCB'nin Doğu Avrupa (Macaristan ve Çekoslovakya) Müdahaleleri ve Türk Kamuoyu, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
• Kubbealtı Lugatı, “Agreman”, erişim: 2 Kasım 2022, http://www.lugatim.com/s/AGREMAN.
• Quataert, D. - Zürcher, E. J. (2017). Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950, Cahide Ekiz (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mandel, E. (1995). İkinci Dünya Savaşının Anlamı, Bülent Tanatar (Çev.), İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Orsillo, N. P. (2008) Agricultural Intensification in Communist Czechoslovakia and its Impact on the Environment, Master’s Thesis, Masaryk University, Faculty of Social Studies Department of Environmental Studies.
• Öncü, A. S. (2014). “İki Savaş Arası Dönemde Türkiye - Çekoslovakya İlişkilerine Genel Bir Bakış”, Akademik İncelemeler Dergisi, 9/2, 159-181.
• Özen, S. (2008). “Döviz Kuru Rejimleri ve Türkiye’deki Döviz Kuru Yönetimi”, Vergi Raporu Dergisi, Sayı: 107, 58-66.
• Özgöker, U- İba, S.- Çomak, H. (Ed.) (2010). “Uluslararası İlişkiler ve Türkiye’nin Yeni Dış Politikası”, 21. Yüzyılda Çağdaş Türk Dış Politikası ve Diplomasisi içinde (s. 79-102) Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2018). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Şimşir, B. N. (1993). Atatürk ve Yabancı Devlet Başkanları, Ankara: TTK Basımevi.
• Tekeli, İ. - İlkin, S. (2009). Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık. Tezel, Y. S. (2002). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Yurtoğlu, N. (2020). “İnönü Döneminde Türkiye’de Pamuk Üretimi ve Pamuk Politikası (1938-1950)”, Belgi Dergisi, 2/19, 1830-1858.
• Yurtoğlu, N. (2021). “İnönü Döneminde Türkiye’de Tütün Yetiştiriciliği ve Politikası (1938-1950)”, Belgi Dergisi, S: 21, 139-175.
• Zürcher, E. J (2015). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yakut, K. (2013). “II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Sovyetler Birliği’nin Türkiye’ye Yönelik Talepleri ve Türk Basınının Tutumu”, Kebikeç, Sayı: 35, 169-186.