Tımar sistemi, Osmanlı Devleti’nde toprak rejiminin esasını teşkil etmekle birlikte devletin siyasî, askerî ekonomik ve içtimaî yapısı üzerinde oldukça önemli bir role sahip olmuştur. Fethedilen yerler üzerindeki hâkimiyet, uygulama sahası oldukça geniş olan bu sistem sayesinde tesis edilmiştir. Bu sistemin en önemli hususlardan biri de şüphesiz tımar sisteminin bel kemiğini oluşturan tımar sahiplerinin tımarlarını mahlûl (boş) kılan sebepler ve tımar almaya layık olan yeni sipahilere boş olan tımarların intikali meselesidir. Fevt, feragat ve sefere gitmeme gibi nedenler bir tımarın intikaline sebep teşkil eden başlıca hususlardır. Osmanlı yönetimi sipahinin vefatı halinde tımarını oğullarına veya kardeşine ya da kan bağı olmayan başka bir sipahiye bazı şartlar dâhilinde tevcih etmektedir. Sipahinin kendi isteğiyle veya başka bir nedenden dolayı tımarından feragat etmesi, hizmetini ihmal ederek sefere katılmaması ya da firar etmesi durumunda boşalan tımarlar çoğunlukla çeşitli seferlerde ve muharebelerde gösterdikleri hizmet ve yararlılıkları mukabelesinde yeni sipahilere intikal etmektedir.
Osmanlı Devleti’nde tımar sisteminin işleyişini ve tarihsel gelişimini tahrir kayıtlarını içeren Mufassal ve İcmâl Defterleri ile tevcih tezkire kayıtlarının kronolojik olarak tutulduğu tımar Ruznamçe Defterleri sayesinde takip edebilmekteyiz. Bu makalede Sivas sancağında bir tımarın intikaline yol açan sebepler 36, 239, 392 ve 645 numaralı Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri ve 1066 numaralı Yoklama Defteri esas alınarak incelenmiş, defterlerin sağladığı verilere dayanarak bazı tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın amacı Osmanlı tımar sistemi hakkında yapılan çalışmalara katkı sağlamaktır.
Although the tımar system was the basis of the territorial regime in the Ottoman Empire, it had a very important role on the political, military, economic and social structure of the state. Dominance over the conquered places was established thanks to this system, the application area of which is quite wide. One of the most important aspects of this system is undoubtedly the reasons that make the fiefs of the tımar owners, which form the backbone of the tımar system, empty and the issue of transfer of the empty fiefs to the new cavalries who are worthy of receiving fief. Reasons such as death, waiver and not going to the expedition are the main considerations that cause transfer of the empty fiefs. In case of the death of a cavalry, the Ottoman administration places his fief on his sons or brother, or on another cavalry who is not related to blood, under certain conditions. If the cavalry renounces his fief of his own free will or for some other reason, does not participate in the expedition by neglecting his service, or escaping from the expedition, the vacated fiefs are mostly transferred to new cavalries in response to their service and usefulness in various expeditions and battles.
We can follow the operation and historical development of the tımar system in the Ottoman Empire thanks to the Detailed and Summary Registers containing land writing records and the Daily Fiefs Registers, where the appointment records are kept chronologically. In this article, the reasons leading to the transfer of a fief in the sanjak of Sivas were examined based on the Tımar and Zeamet Daily Registers No. 36, 239, 392 and 645 and the Checking-out Register No. 1066, and some determinations and evaluations were made based on the data provided by the registers. The aim of the study is to contribute to the studies on the Ottoman tımar system.
Ottoman Empire Cavalry Sivas Sanjak Small fief Medium-sized fief Daybook Checking-out Register.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER |
Authors | |
Early Pub Date | March 20, 2022 |
Publication Date | March 20, 2022 |
Submission Date | January 31, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Volume: 6 Issue: 1 |