Toplumcu Gerçekçi Edebiyat: Kemal Tahir Romanlarından Toplumu Okumak

Year 2021, Volume 7, Issue 15, 135 - 164, 20.11.2021

Öznur YILMAZ ALTUN

https://doi.org/10.25306/skad.1002044

Abstract

Edebiyat, gerçekçi olsun ya da olmasın, toplumsal bir faaliyettir. Edebiyat, toplumun içinden doğar ve bizatihi toplumun içinde yaşar. Edebiyatın varoluş koşullarının kendisi sosyolojik bir ilginin odağıyken, bir olgu olarak edebiyat da aynı şekilde bu ilginin bir başka odağıdır. Bu çalışmada edebiyatın, sosyo-kültürel rolü üzerinden değil, aksine toplumsal ilişkilerin doğrudan bir yansıması olarak değerlendirilebileceği üzerinde durulmuştur. Bir edebiyat türü olarak roman ele alınırken, bir edebi akım olan toplumcu gerçekçiliğin sosyolojik olarak önemli bir veri kaynağı olduğu vurgulanmıştır. Toplumcu gerçekçi edebiyatın ortaya çıkışı ve Türkiye serüveni izlenirken, Türkiye’deki en önemli temsilcilerinden olan Kemal Tahir merkezinde incelenmiştir. Kemal Tahir romanlarından Devlet Ana, Esir Şehrin İnsanları ve Yorgun Savaşçı bu çalışmada ele alınacak eserlerdir

Keywords

Toplumcu gerçekçilik, Kemal Tahir, edebiyat sosyolojisi.

Abstract

References

• Alver A. (2014), Türk Edebiyatında 1940’lı Yıllarda Yazılan Bazı Toplumcu Gerçekçi Romanların Emek-Sermaye Bağlamında Analizi, Sdü Fen Edebiyat Fakültesi Sciences Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2014, Sayı: 33, Ss.129-152.
• Ayas, G. (2010), “Kemal Tahir Ve Dostoyevski Üzerine Düşünceler”, Ed. K. Kayalı İçinde Bir Kemal Tahir Kitabı: Türkiye’nin Ruhunu Aramak. İstanbul: İthaki.
• Dino, A. (1998), Realizme Dair Notlar, Haz. S. N. İleri, Yeni Edebiyat, Sosyalist Gerçekçilik, İstanbul: Scala Yayınları, 25-31.
• Kacıroğlu, M. (2016), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında (1923–1940) Toplumcu-Gerçekçi Edebiyat Tartışmaları, Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 27-71.
• Kayalı, K. (2010), Bir Kemal Tahir Kitabı: Türkiye’nin Ruhunu Aramak, İstanbul: İthaki.
• Moran, B. (2001), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2: Sabahattin Ali’den Yusuf Atılgana, İstanbul: İletişim.
• Moran, B. (2011), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3: Sevgi Soysal’dan Bilge Karasu’ya, İstanbul: İletişim.
• Mutluay, R. (1973), 100 Soruda Çağdaş Türk Edebiyat 1908-1972, İstanbul: Gerçek.
• Tahir, K. (1973), Yorgun Savaşçı, İstanbul: Bilgi.
• Tahir, K. (2005), Devlet Ana, İstanbul: İthaki.
• Tahir, K. (2007), Esir Şehrin İnsanları, İstanbul: Ithaki.
• Tahir, K., Yazoğlu, C. (1990), Sanat Edebiyat I, İstanbul: Bağlam.
• Şan, M. K. (2004), Edebiyat Sosyolojisinin Tarihinden Basamaklar, Ed. K. Alver İçinde Edebiyat Sosyolojisi, Ankara: Hece, 91-133.
• Oktay, A. (1986), Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları, Kardeşler.