Etnografide Araştırmacı Katılımcı Yakınlığı Üzerine Tartışmalar ve Bir Saha Araştırması

Year 2024, , 198 - 216, 30.11.2024

Ceren Lordoğlu

https://doi.org/10.54733/smar.1536968

Abstract

Nitel araştırma yöntemlerini kullanan araştırmacılar için saha çalışmasında katılımcı ile kurulan yakınlık ya da uzaklık, araştırma için toplanacak verilerin niteliğini doğrudan belirlemektedir. Bu nedenle günümüzde sıklıkla kullanılan bir süreç olarak da nitelendirilebilecek etnografi gibi araştırma yöntemlerinde araştırmacı-katılımcı yakınlığı en sık tartışılan konulardan biridir. Katılımcı ile yakınlığın olmadığı bir etnografik araştırma yürütmenin imkânsızlığı ile birlikte araştırmacı-katılımcı arasındaki sınırların etik konular göz önünde bulundurularak nasıl çizileceği önemli ve tartışılan bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada Türkçe etnografi literatüründe oldukça az ele alınan ancak bir o kadar da merak konusu olan araştırmacı-katılımcı yakınlığının imkân ve sınırlarını tartışmak ve gerçekleştirilen saha çalışmasındaki gözlem ve deneyimler ışığında değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu çalışmada özellikle düşünümsellik, arkadaş yakınlığı ve diyalojik kavramlarına odaklanılmaktadır. Etnografik süreçle yürütülen saha araştırmasında oto-etnografi literatürünün tartışmalarında da faydalanarak araştırmacı-katılımcı yakınlığına ilişkin sorular çerçevesinde bir değerlendirme yapılmıştır.

Keywords

etnografi, düşünümsellik, araştırmacı katılımcı yakınlığı, diyalojik

Ethical Statement

Etik rapor, MSGSU Etik komisyonu tarafından verilmiştir.

Supporting Institution

2219 Tübitak

Discussions on Researcher-Participant Closeness in Ethnography and a Field Study

Abstract

For researchers using qualitative methods, the closeness or distance formed with the participant during field study impacts the quality of the data obtained for the purpose of the research. As a result, researcher-participant closeness is one of the most commonly addressed concerns in research methodologies such as ethnography, which may be defined as a common practice today. With the inability of performing ethnographic research without closeness with the participant, determining the boundaries between the researcher and the participant in regard to ethical concerns has become an essential and sensitive issue. This study aims to discuss the possibilities and limitations of researcher-participant closeness, which has been little discussed in the Turkish ethnography literature but is also a subject of curiosity, and to evaluate it in the light of observations and experiences in a field study. This study aims to discuss the possibilities and limitations of researcher-participant closeness, which has been little discussed in the Turkish ethnography literature but is also a subject of curiosity, and to evaluate it in the light of observations and experiences in a field study. In the field research carried out with the ethnographic process, an assessment is made within the framework of questions related to researcher-participant closeness, also benefiting from the discussions of auto-ethnography literature.

Keywords

ethnography, reflexivity, researcher-participant closeness and dialogic

References

• Akçaoğlu, A. (2022). Etnografik araştırmalara ilişkisel sosyolojinin katkıları. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 25(3), 415-431.
• Arık, H. (2009). Kahvehanede erkek olmak: Kamusal alanda erkek egemenliğin antropolojisi. A. Alkan (Ed.), Cins cins mekan içinde (ss. 168-201). Varlık.
• Atay, T. (2016). Sunu. R. Harmanşah, & Z. N. Nahya (Eds.), Etnografik hikayeler içinde (ss. 9-17). Metis.
• Atkinson, P. (2021). Etnografi el kitabı (G. Kaçar Tunç, & F. Güllüpınar, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bakhtin, M. M. (1986). Speech genres and other late essays. University of Texas Press.
• Burawoy, M. (1998). The extended case method. Sociological Theory, 16(1), 4-33.
• Clifford, J. (1986). On Ethographic allegory. In J. Clifford, & G. E. Marcus (Eds.), Writing culture: The poetics and politics of ethograpy (pp. 98-121). University of California Press.
• Clifford, J., & Marcus, G. E. (1986). Writing culture: The poetics and politics of ethnography. University of California Press.
• Çakır, S., & Akgökçe, N. (1995). Kadın araştırmalarında yöntem: Farklı feminizmler açısından. Sel.
• Çubukçu, S. U. (2011). Mekanın izdüşümünde 'toplumsal cinsiyet': Sulukule mahallesi ve Romanlar. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44, 83-106.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2018). The SAGE handbook of qualitative research (Fifth Edition). SAGE Publications.
• Ellis, C. (2007). Telling secrets, revealing lives: Relational ethics in research with intimate others. Qualitative Inquiry, 13(1), 3-29.
• England, K. V. L. (1994). Getting personal: Reflexivity, positionality, and feminist research. The Professional Geographer, 46(1), 80-89.
• Erdoğan, E. (2020). Suçluyum, çaresizim, kızgın ve kırgınım: Feminist sahanın duyguları, gücü ve etiği. E. Erdoğan, & N. Gündoğdu (Eds.), Türkiye'de feminist yöntem içinde (ss. 278-306). Metis.
• Erdoğan, E., & Gündoğdu, N. (2020). Türkiye'de feminist yöntem. Metis.
• Finlay, L. (2002). Negotiating the swamp: The opportunity and challenge of reflexivity in research practice. Qualitative Research, 2(2), 209-230.
• Frank, A. W. (2005). What is dialogical research, and why should we do it?. Qualitative Health Research, 15(7), 964-974.
• Garfinkel, H. (2014). Etnometodolojide Araştırmalar. (Ü.Tatlıcan, Çev.). Heretik.
• Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. Basic Books.
• Hall, S. M. (2009). ‘Private life’ and ‘work life’: Difficulties and dilemmas when making and maintaining friendships with ethnographic participants. Area, 41(3), 263-272.
• Harmanşah, R., & Nahya, N. (2016). Etnografik hikayeler: Türkiye'de alan araştırması deneyimleri. Metis.
• Marcus, G. E., & Fischer, M. M. J. (2013). Kültürel eleştiri olarak antropoloji: İnsan bilimlerinde deneysel bir an (B. Cezar, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Merton, R. K. (1972). Insiders and outsiders: A chapter in the sociology of knowledge. American Journal of Sociology, 78(1), 9-47.
• Mies, M. (1995). Feminist araştırmalar için bir metodolojiye doğru. N. Akgökçe, & S. Çakır (Eds.), Kadın araştırmalarından yöntem içinde (ss. 48-64). Sel Yayıncılık.
• Orhon, G. (2014). Alan araştırması deneyimini tartışmaya açmak: İçeriden ya da dışarıdan olmak, çoğul kimlikler ve toplumsal cinsiyet. Fe Dergi 6(1), 54-67.
• Owton, H., & Allen-Collinson, J. (2014). Close but not too close: Friendship as Methodm(ology) in ethnographic research encounters. Journal of Contemporary Ethnography, 43(3), 283-305.
• Pratt, G. (1992). Spatial metaphors and speaking positions. Environment and Planning D: Society and Space, 10(3), 241-244.
• Shah, A. (2017). Ethnography? Participant observation, a potentially revolutionary praxis. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 7(1), 45-59.
• Şentürk, B. (2015). Bu çamuru beraber çiğnedik. İletişim.
• Tillmann-Healy, L. M. (2003). Friendship as Method. Qualitative Inquiry, 9(5), 729-749.
• Toker, N. (2014). Arkadaş olmak ya da bir ortak dünyaya sahip olmak. Amargi, 33(1), 32-36.
• Zırh, B. C. (2017). Alevi-olmayan bir araştırmacı olarak Alevilik üzerine çalışmak: Göç-mekânda ama evde çok-alanlı etnografi. Moment Journal, 4(1), 52-72.