METRO SAHNESİNDE MÜZİKSEL DENEYİM

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 230 - 244, 30.07.2025

Aynur Kargün , Seyit Yöre

Abstract

Sokak müzisyenleri performanslarını yalnızca açık alanda değil, denizyolu ulaşımı sağlayan
vapurda ve yer altı demiryolu ulaşımının sağlandığı metro istasyonlarında da sergilemektedir.
Bu araştırma İstanbul’da 2000 yılında “Metro Seni Taşısın” sloganıyla başlayan metro
müzisyenliği uygulamasının ardından, Kadıköy Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu’nda müzik icra
eden müzisyenlerin performans pratiklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, müzisyenlerin
metro gibi kamusal alanlarda şekillenen icra pratiklerini, etkileşim biçimlerini ve mekânsal
koşullarla kurdukları ilişkilerini nasıl inşa ettikleri sorusu üzerine odaklanmıştır. Bu probleme
bağlı olarak çalışma, İstanbul Anadolu ve Avrupa yakaları arasında önemli bir aktarma noktası
olan Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu’nda performans sergileyen 14 metro müzisyeni üzerinden
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler, katılımsız gözlem ile yüz yüze görüşmelerden elde
edilerek etnomüzikoloji disiplini çerçevesinde etnografik yöntemle değerlendirilmiştir. Edinilen
bulgularda müzisyenlerin performanslarını fiziksel çevre koşulları, mekânsal dinamikler ve
toplumsal etkileşimlerin çok boyutlu biçimde etkilediğini; müzisyenlerin bu koşullara karşı çeşitli
bireysel stratejiler geliştirerek müziksel pratiklerini sürdürmeye çalıştıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Metro müzisyenliği , Müziksel performans , Metro istasyonu , Ayrılık Çeşmesi , Etnomüzikoloji

MUCICAL EXPERIENCE ON THE METRO STAGE

Abstract

Street musicians perform not only in open spaces but also on ferries providing maritime
transportation and at subway stations providing underground railway transportation. This
research aims to examine the performance practices of musicians performing music at the
Ayrılık Çeşmesi Subway Station in the Kadıköy district, following the subway musicianship
practice that started in Istanbul in 2000 with the slogan “Let the Subway Carry You”. The study
focuses on the question of how musicians construct their performance practices shaped in a
public space such as the subway, their forms of interaction, and their relations with spatial
conditions. Based on this problem, the study was conducted with 14 subway musicians who
perform at this station, which is an important transit point between the Anatolian and European
sides of Istanbul. The data in the study were obtained through unattended observation and
face-to-face interviews and evaluated with ethnographic methods within the framework of
ethnomusicology discipline. As a result of the findings, it was concluded that physical
environmental conditions, spatial dynamics, and social interactions affect the musicians
performances in a multi-layered way and that musicians try to maintain their musical practices
by developing various individual strategies against these conditions.

Keywords

Metro musicianship , Musical performance , Metro station , Ayrılık Çeşmesi , Ethnomusicology

References

• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/898942.
• Bayramlı, E. (2024). Ozanlardan sokaktaki çalgıcılara müzikle yolculuk İstanbul’da sokak ve metro müzisyenliği. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Çelik, H., Başer Baykal, N. & Kılıç Memur, H. N. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi (ENAD), 8(1), 379-406. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.16m.
• Çiçek, F. G. (2019). İstanbul Beyoğlu sokak müzisyenleri [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Günlü, A. (2013). Mekân müzik ilişkisi bağlamında İzmir'de sokak müziği [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kalenderoğlu, S., & Kayıran, C. (15 Nisan 2014). Müzikte sokak hafızası. Bant Mag. No. 29. Erişim tarihi: 05.03.2020. https://bantmag.com/bant-mag-no29dan-muzikte-sokak-hafizasi/
• Kargün, A. (2020). Metro müzisyenlerinin performanslarını etkileyen etmenler: İstanbul İli Ayrılık Çeşmesi Metro İstasyonu örneği (Lisans Mezuniyet Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kültür İstanbul. (20 Haziran 2014). İstanbul halkı metro konserlerini sevdi [Haber]. Erişim tarihi: 08.03.2020. https://kultur.istanbul/arsiv/www.kultur.istanbul/tr/istanbul-halki-metro-konserlerini-sevdi-haber-838.html#:~:text=%C4%B0stanbul%20B%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir%20Belediyesi%20%E2%80%9C%C4%B0stanbul%20Ula%C5%9F%C4%B1m,%C4%B0stanbul%20halk%C4%B1%20taraf%C4%B1ndan%20memnuniyetle%20kar%C5%9F%C4%B1land%C4%B1
• Kültür İstanbul. (2025). Metro İstanbul “Metro müzisyenleri seçme yarışması” usul ve esaslar. Erişim tarihi: 19.06.2025. https://kultur.istanbul/metro-istanbul-metro-muzisyenleri-secme-yarismasi-usul-ve-esaslar/
• Metro İstanbul. (7 Nisan 2018). Metro'da müzik [Haber]. Erişim tarihi: 09.03.2020. https://www.metro.istanbul/haber/detay/metroda-muzik
• Metro İstanbul. (t.y.). Ağ haritaları. Erişim tarihi: 16.06.2025. https://www.metro.istanbul/YolcuHizmetleri/AgHaritalari Malkoç, İ. B. (2018). Sokak müzisyenlerinin müzik yapma amaçları ve mekân seçimleri arasındaki ilişki: İstanbul, Kadıköy örneği. Online Journal of Music Sciences, 3 (1), 6-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/503605.
• Öngen, O. (2020). Müzik-toplum ilişkisi bağlamında sokak müzisyenliği. İdil, 9(70), 1015-1026. doi: 10.7816/idil-09-70-08.
• Özden, İ. (2013). Kültür yönetimi bağlamında sokak müziği ve sokak müzisyenleri [Yüksek Lisan Tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Özer, A. (2024). Metro ulaşım istasyonlarında sokak müziğine yönelik mekânsal bir değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(3), 429-448. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4387242
• Özgümüş, V. (2021). Şehrin sahnesi: Sokak müziği. [Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi. İstanbul.
• Ulusoy, E. D. (2020). Toplumsal iletişim açısından kentsel kamusal alanda sokak müziği: İstanbul Örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Şahsuvaroğlu, T., & Ekşi, H. (2008). Odak grup görüşmeleri ve sosyal temsiller kuramı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28(28), 127-139. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1813
• Şimşek, U. C. (2019). Sokak müzisyenlerinin sosyal yaşam içindeki performanslarının belgesel sinemaya yansıması [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.