Otel İşletmelerinde Etik Dışı Davranışlara Yönelik İçsel Bilgi Uçurma Davranışının Fenomenolojik İncelenmesi

Year 2025, Volume: 22 Issue: 1, 212 - 229, 27.03.2025

Doğan Çaprak , Gökhan Ayazlar

https://doi.org/10.24010/soid.1580852

Abstract

Otel işletmelerinde yaşanan etik dışı olaylar ve sonuçları akademide ilgi çekici konular arasındadır. Bilgi uçurma davranışı, etik dışı davranışların önlenmesi çabalarında kritik bir role sahiptir. Bu çalışmanın amacı otel işletmelerinde yaşanan etik dışı durumlara yönelik bilgi uçurma davranışının incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında betimleyici fenomenolojik araştırma tasarımı kullanılmıştır. Ölçüt örneklem tekniğinin kullanıldığı araştırmada veriler 29 otel yöneticisinden görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre otel işletmelerinde hırsızlık, taciz, kişisel verilerin kullanımı, vergi kaçırma gibi yasa dışı ve etik olmayan davranışların gözlemlendiği ve bu davranışların bildirilmesi ile birlikte çalışanlarda işini kaybetme korkusu ve misillemeye uğrama gibi endişelerin olduğu görülmektedir. Ayrıca çalışanların bilgi uçurma davranışları üç alt tema düzeyinde incelenmiştir. Bu kapsamda ele alınan bulgular toplumsal normlara uyma, düzenin korunması gibi toplumsal düzeyde saygınlık isteği, iş ahlakına uygun davranma gibi kişisel düzeyde örgütsel değişim, verimliliğin artması gibi örgütsel düzeyde sunulmuştur. Çalışmanın kavramsal çerçevesi ve otel çalışanlarının bilgi uçurma davranışına yönelik bulguları, alandaki çalışmalara farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Bu doğrultuda araştırmanın genel sonuçları: Çalışanların etik olmayan davranışları bildirme konusunda çeşitli çekinceler taşıdığını, örgütsel düzeyde açık politikaların gerekliliğini ve etik ihlalleri önlemeye yönelik çeşitli önerilerin önemini ortaya koymaktadır.

Keywords

Etik Dışı Davranış, bilgi uçurma davranışı, otel çalışanları

Ethical Statement

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 03.11.2023 karar tarihi, Protokol No : 230095 Karar No : 91

A Phenomenological Investigation of Internal Whistleblowing Behavior Towards Unethical Behavior in Hotel Businesses

Abstract

Unethical incidents in hotel businesses and their consequences are among the topics of interest in academia. Whistleblowing behaviour has a critical role in efforts to prevent unethical behaviours. This study aim is to examine whistleblowing behaviour towards unethical situations in hotel businesses In the study, descriptive phenomenological research design was used within the scope of qualitative research method. In the research in which the criterion sampling technique was used, data were obtained from 29 hotel managers by interview technique. The data obtained were analyzed with descriptive analysis technique. According to the findings, it is seen that unethical and illegal behaviours such as theft, harassment, use of personal data, tax evasion are observed in hotel businesses and employees are concerned about losing their jobs and being retaliated against for reporting these behaviours. In addition, employees' whistleblowing behaviours were examined in three sub-themes. In this context, the findings are presented at the social level such as compliance with social norms, protection of order; at the personal level such as desire for respectability, acting in accordance with business ethics; and at the organisational level such as organisational change, increase in productivity. The conceptual framework of the study and the findings regarding the whistleblowing behaviour of hotel employees offer a different perspective to the studies in the field. Accordingly, the key findings of the study reveal that employees have various concerns about reporting unethical behaviors, highlight the necessity of clear policies at the organizational level, and emphasize the importance of various recommendations to prevent ethical violations.

Keywords

Unethical behaviour, Whistleblowing, Hotel employees

Ethical Statement

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 03.11.2023 karar tarihi, Protokol No : 230095 Karar No : 91

References

• Abdelaal, E. ve Wageeh Nafei, W. (2022). The impact of hotel employees’ ethical awareness on their whistleblowing intentions: the role of cultural values as a moderator. Journal of The Faculty of Tourism And Hotels-University of Sadat City, 6(2), 2.
• Aktan, C. C. (2006). Organizasyonlarda yanlış uygulamalara karşı bir sivil erdem, ahlaki tepki ve vicdani ret davranışı: Whistleblowing. Mercek Dergisi, 1-13.
• Arroyo, P., Berger, L. ve Smaili, N. (2024). Navigating between control and trust: the whistleblowing mindset. Journal of Business Ethics, 1-17.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baltacı, A., ve Balcı, A. (2017). Bilgi uçurmanın nedenleri: Nitel bir çalışma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 53-66.
• Cross, F. B. ve Tiller, E. H. (1998). Judicial partisanship and obedience to legal doctrine: whistleblowing on the federal courts of appeals. Yale Law Journal, 107(7), 2155‐2176.
• Çiçeklioğlu, H. ve Kale A., (2021). Örgütsel sağlığın lider-üye etkileşimi ve whistleblowing üzerindeki etkisi: otel işletmelerinde bir alan araştırması, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13 (25), 466-483.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1987). The support of autonomy and the control of behavior. Journal of personality and social psychology, 53(6), 1024.
• Demiray, G. (2023). Bilgi uçurma (whistleblowing) algısına yönelik otel işletmelerinde bir araştırma. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(11) 636-654.
• Dimitriou, C. K. ve Ducette, J. P. (2018). An analysis of the key determinants of hotel employees' ethical behavior. Journal of Hospitality and Tourism Management, 34, 66-74.
• Gagne, M. ve Deci, E. L. (2005). Self‐determination theory and work motivation. Journal of Organizational behavior, 26(4), 331-362.
• Gallagher, S. ve Zahavi, D. (2008). The phenomenological mind, Routledge, New York.
• Giorgi, A. P. ve Giorgi, B. M. (2003). The descriptive phenomenological psychological method. İçinde P. M. Camic, J. E. Rhodes, ve L. Yardley (Ed.), Qualitative research in psychology: Expanding perspectives in methodology and design (ss. 243–273). American Psychological Association.
• Gözen, E. ve Ergün, G. S., (2020). İşgörenlerin meşru ihbarcılık algılarının x, y ve z nesillerine göre karşılaştırılması: konaklama sektörü örneği, Journal of Tourism Intelligence And Smartness, 3 (2), 85-99.
• Greenberger, D. B., Miceli, M. P. ve Cohen, D. J. (1987). Oppositionists and group norms: the reciprocal influence of whistle-blowers and co- workers. Journal of Business Ethics, 6(7): 527-542.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, A. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma: teorik çerçeve-pratik öneriler-7 farklı nitel araştırma yaklaşımı-kalite ve etik Hususlar. Seçkin.
• Güler, E. G. ve Yukselen, C. (2010). Hotel employees' beliefs on unethical behavior. Social Responsibility Journal, 6(2), 252-267.
• Günay, G. Y. ve Özyurt, B. (2024). Can whistleblowing be a solution to unethical behaviors in the tourism industry? Research Anthology on Business Law, Policy, and Social Responsibility (ss. 162-183). IGI Global.
• Güven, S. ve Şahin, B. (2023). A study into the relationship between whistleblowing, personal ethical values and organizational commitment: hirschman's exit, voice and loyalty in tourism. Journal of Travel ve Hospitality Management/Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(1).
• Karataş, S. ve Keleş, Y., (2020). Örgütsel güvenin olumsuz durumları bildirme davranışı üzerindeki etkisi: antalya’daki beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir araştırma, Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, Special Issue (4), 218-232.
• Kenny, K. (2019). Whistleblowing: toward a new theory. Harvard University Press.
• Legault, L. (2020). Self-determination theory. Encyclopedia of personality and individual differences (ss. 4694-4702). Cham: Springer International Publishing.
• Luu, T. T. (2023). Reducing unethical pro-organizational behavior in the hospitality sector through socially responsible human resource practices and responsible leadership. Journal of Sustainable Tourism, 31(3), 706-734.
• Mansbach, A., ve Bachner, Y. G. (2010). Internal or external whistleblowing: Nurses’ willingness to report wrongdoing. Nursing ethics, 17(4), 483-490.
• Martin, B. (2003). Illusions of whistleblower protection. UTS L. Rev., 5, 119.
• Miceli, M. P. ve J. P. Near (1992). Blowing the whistle. Lexington Books, New York.
• Mkheimer, I. M., Selem, K. M., Shehata, A. E., Hussain, K., ve Perez Perez, M. (2023). Can hotel employees arise internal whistleblowing intentions? Leader ethics, workplace virtues and moral courage. European Journal of Management And Business Economics, 32(2), 203-222.
• Near, J. P. ve Miceli, M. P. (1985). Organizational dissidence: the case of whistle‐blowing. Journal of Business Ethics, 4(1), 1‐16.
• Neumann, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar. (7. Basım). Çeviren: Sedef Özge). Ankara: Yayınodası.
• Nisar, T.M., Prabhakar, G. ve Torchia, M. (2019), Whistleblowing: when do employees act to ‘blow the whistle’, Organizational Dynamics, 48(1), 44-49.
• Polkinghorne, D (2005). Language and meaning: data collection in qualitative research. Journal of Counselling Psychology, 52(2), 137–45.
• Polkinghorne, D. E. (1989). Phenomenological research methods. In existential-phenomenological perspectives in psychology: exploring the breadth of human experience (Pp. 41-60). Boston, MA: Springer US.
• Salik-Ata, N. (2022). Karanlık liderlik algısının dedikodu ve bilgi uçurma üzerindeki etkisinde nepotizmin aracı rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kafkas Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Seifert D.L., Stammerjohan, W. ve Martin, R. B. (2014). Trust, organizational justice, and whistleblowing: a research note. Behavioral Research İn Accounting, 26(1): 157-168.
• Srivastava, S., Madan, P. ve Luu, T. T. (2024). Effect of supervisor incivility: Role of internal whistleblowing as a coping mechanism by hotel employees. International Journal of Hospitality Management, 120, 103763.
• Srivastava, S., ve Gupta, P. (2022). To speak or not to speak: motivators for internal whistleblowing in hotel industry. International Journal Of Contemporary Hospitality Management, 34(10), 3814-3833.
• Tavmerger, I. P. (2000). Yönetimde etik ve turizm uygulamaları. Turizmde seçme makaleler (ss.19–32). Istanbul: TUGEV Yayınları.
• Taylor, E. Z., ve Curtis, M. B. (2010). An examination of the layers of workplace influences in ethical judgments: whistleblowing likelihood and perseverance in public accounting. Journal of Business Ethics, 93(1), 21‐37.
• Treviño, L. K., Den Nieuwenboer, N. A. ve Kish-Gephart, J. J. (2014). (Un) Ethical behavior in organizations. Annual review of psychology, 65(1), 635-660.
• Yang, L. ve Xu, R. (2020). The effects of retaliation on whistleblowing ıntentions in china banking ındustry. Journal Of Accounting ve Organizational Change, 215- 235.
• Yarmacı, N. ve Ayyıldız, T., (2020). İş görenlerin örgütsel dışlanma algılarının örgütsel sessizlik ve olumsuz durumları bildirme eğilimlerine etkisi: otel işletmeleri örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 2699-2723.
• Zakaria, M. (2015). Antecedent factors of whistleblowing in organizations. Procedia economics and finance, 28, 230-234.