Kovid-19 Virüs Hastalığı ile İlgili Sağlık Mesajların Sosyal Medyada Yayılımı ve Tesiri

Yıl 2022, Sayı: 20, 83 - 91, 31.12.2022

Özlem Küçük

Öz

Dijital teknolojilerin tüm dünyaya tanıtılması, yayılması ve özümsenmesiyle birlikte bir sosyoekonomik dönüşüm gerçekleşmiştir. Böylece dijital medyanın (İnternet, cep telefonları ve diğer tüm bilgi toplama, depolama, analiz etme ve iletme araçları) ortaya çıkmasıyla birlikte, verileri dijital biçimde hızlı, doğru ve verimli bir şekilde çoğaltmak, dağıtmak ve bilgi “infüzyonlarını” yönetmek mümkün hale gelmiştir. Açıkçası bu teknoloji, temel insan duygularıyla ve toplumun geniş bir kesiminin ihtiyaçlarıyla uyumlu faydalar sağlamaktadır. Nitekim geleneksel medyanın önemi gençler arasında azalırken, sosyal medya her kullanıcının kendi içeriğini üretmesini ve günün her saatinde geniş bir kesime iletilmesine imkân sağladı. Hayatımınız birçok alanını tamamlayan Youtube, Meta, Twitter, TikTok, Instagram ile diğer birçok sosyal ağ sitesi, kullanıcıların çevrimiçi içeriği paylaşmasına ve bunlarla etkileşime girmesine ve benzer düşünen insanlarla bağlantı kurmasına olanak tanımaktadır. Günümüzde sosyal medya, kişisel düşünce, fikir ve yaşam öykülerini ile deneyimleri iletmek üzere yaygın olarak kullanılması ile insanların genel iletişim biçimi üzerinde derin bir değişim ve etki oluşturmaktadır. Devam eden KOVID-19 bulaşıcı virüsü, 21. yüzyılın başında en ölümcül küresel sağlık felaketlerinden birine neden olmuştur. KOVID-19 virüsüne bağlı küresel salgın, asemptomatik vakalar, hastane krizi, ekonomik kayıp başta olmak üzere çevresel etkiler, sosyal damgalama gibi büyük zorluklar ile yönetim sorunlarına neden olmuştur. Sosyal medya platformları, sağlık bilgisi arayan halka sosyal destek içeriği sağlamaktadır. Sağlık kaygıları içindeki tüm dünya halkına bu süreçte sosyal medya çevrimiçi bilgiler sunmuştur. Bu makale, Kovid-19 bulaşıcı hastalığının ürettiği kaygıların sosyal ağlara yansıması ve sosyal medyanın insanlara sağladığı sosyal desteğin ruh sağlığı ve bireysel tercihler üzerindeki rolünü incelemektedir. Tüm dünyada, sosyal medya yoluyla sağlanan sağlık desteğinin etkileri hususunda yapılmış olan amprik çalışmaların önemli bir kısmı incelenerek sosyal medya yoluyla sunulan sağlık mesajlarının avantaj ve dezavantajları ile güvenilirliliği sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güç ilişkileri, Kovid-19, Politik söylem, Sosyal medya

Kaynakça

• [1] Metin, O. ve Karakaya, Ş. “Jean Baudrillard Perspektifinden Sosyal Medya Analizi Denemesi,” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 109-121.
• [2] Dean Hund, E. “The Influencer Industry: Constructing and Commodifying Authenticity on Social Media,” Publicly Accessible Penn Dissertations, 3636.
• [3] Heyerdahl, L.W., Lana, B., Giles-Vernick, T. (2022). Rethinking the Infodemic: Social Media and Offline Action in the COVID-19 Pandemic. In: Yano, M., Matsuda, F., Sakuntabhai, A., Hirota, S. (eds) Socio-Life Science and the COVID-19 Outbreak. Economics, Law, and Institutions in Asia Pacific. Springer, Singapore.
• [4] Vemprala, N., Bhatt, P., Valecha, R., & Rao, H. R. (2021). Emotions During the COVID-19 Crisis: A Health Versus Economy Analysis of Public Responses. American Behavioral Scientist, 65(14), 1972–1989.
• [5] Dobransky, K. Hargittai, E. (2021). “Piercing the Pandemic Social Bubble: Disability and Social Media Use About COVID-19,” American Behavioral Scientist, 65(12), 1698–1720.
• [6] Luo J, Xue R, Hu J. (2020). “COVID-19 infodemic on Chinese social media: A 4P framework, selective review and research directions,” Measurement and Control. 53(9-10):2070-2079. doi:10.1177/0020294020967035
• [7] Owolabi, T.O.S., Opene-Nwantah, N.F. (2022). “Political Economy of COVID-19 and the Implication on Media Management and Sustainability in Nigeria,” In Health Crises and Media Discourses in Sub-Saharan Africa. (Carol Azungi Dralega • Angella Napakol, Ed.). Springer Publishing.
• [8] Song Y, Kwon KH, Lu Y, Fan Y, Li B. The “Parallel Pandemic” in the Context of China: The Spread of Rumors and Rumor-Corrections During COVID-19 in Chinese Social Media. Am Behav Sci. 2021 Dec;65(14):2014–36. DOI: 10.1177/00027642211003153. PMCID: PMC7992098.
• [9] Onuora, C., Torti Obasi, N., Ezeah, G. H., & Gever, V. C. (2021). “Effect of dramatized health messages: Modelling predictors of the impact of COVID-19 YouTube animated cartoons on health behavior of social media users in Nigeria,” International Sociology, 36(1), 124–140. https://doi.org/10.1177/0268580920961333
• [10] Wu Y, Shen F. (2022). “Exploring the impacts of media use and media trust on health behaviors during the COVID-19 pandemic in China,” J Health Psychol, 27(6):1445-1461.
• [11] Statistica Research Department (2022). “Peru: mobile activities with the highest increase during COVID-19 2020” https://www.statista.com/statistics/1200301/mobile-activities-most-increased-coronavirus-peru/
• [12] Statistica Research Department (2022). “Daily time spent with selected media among adults in Canada as of the 3rd quarter of 2021,” https://www.statista.com/statistics/237478/daily-time-spent-with-media-among-adults-in-canada/
• [13] Statistica Research Department (2021). “Change in frequency of activities upon the coronavirus pandemic outbreak in Spain in October 2020,” https://www.statista.com/statistics/1198824/frequency-change-in-daily-activities-due-to-coronavirus-outbreak/#statisticContainer
• [14] Dixon, S. (2022). “Online communication habits change during the coronavirus pandemic in the United States as of May 2020,”. Shttps://www.statista.com/statistics/1230762/online-communication-change-during-covid-19-in-us/
• [15] Wanat, G. (2021). “Have you changed your eating habits because of the coronavirus (COVID-19) pandemic?” Statistica Research Department, https://www.statista.com/statistics/1264041/poland-changing-of-eating-habits-due-to-covid-19/#statisticContainer
• [16] Ma, Y. (2021). “Reasons for change in preferred times to go shopping due to COVID-19 in Hong Kong as of June 2021,” Statistica Research Department, https://www.statista.com/statistics/1272888/hong-kong-reasons-for-change-preferred-times-to-shop-due-to-covid/
• [17] Walulya, G. ve Moges, M.A. (2022). “The Sustainability and Economic Impact of the COVID-19 Pandemic on Media Houses in Uganda and Ethiopia,” In: Health Crises and Media Discourses in Sub-Saharan Africa Book. Ed. Carol Azungi Dralega and Angella Napakol
• [18] Lee, E.A. (2021). “Artificial Intelligence, Humans, and Control,” In: Perspectives on Digital Humanism edited by Hannes Werthner, et al., Springer International Publishing AG.
• [19] TRTakademi Dergisi, (2020). “Kovid-19 Salgını Döneminde Sosyal Medya Kullanımı,” https://trtakademi.net/koronavirus-kategori/kovid-19-salgini-doneminde-sosyal-medya-kullanimi/
• [20] Özok, H. ve Aka, P. (2021). “Salgın Döneminde Ergenlerin Sosyal Medya Kullanımı,” VII TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi.
• [21] Maan, G., Gowda, NV., Kumar, A. ve Mishra, A. (2021). “Effect of Early Lockdown in India During the Outbreak of COVID-19: A Comparative Study of USA, Italy, and India,” COVID-19: Current Challenges and Future Perspectives. 55-63.
• [22] Cumhuriyet (19.08.2020). “Koronavirüs: Facebook, sivil toplum kuruluşu Avaaz’ın araştırmasına göre kamu sağlığı için büyük tehlike,” https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/koronavirus-facebook-sivil-toplum-kurulusu-avaazin-arastirmasina-gore-kamu-sagligi-icin-buyuk-tehlike-1759552
• [23] HaberTürk (20.10.2020). “Covid-19 sosyal medyanın psikolojisini etkiledi,” https://www.haberturk.com/covid-19-sosyal-medyanin-psikolojisini-etkiledi-2841589
• [24] Law RW, Kanagasingam S, Choong KA. Sensationalist social media usage by doctors and dentists during Covid-19. DIGITAL HEALTH. 2021;7. doi:10.1177/20552076211028034
• [25] Stewart R, Madonsela A, Tshabalala N, Etale L, Theunissen N. (2022). “The importance of social media users' responses in tackling digital COVID-19 misinformation in Africa,” Digit Health. doi: 10.1177/20552076221085070. PMID: 35321021; PMCID: PMC8935564.
• [26] Al-Dmour, H., Masa’deh, R., Salman, A., Al-Dmour, R., & Abuhashesh, M. (2022). “The Role of Mass Media Interventions on Promoting Public Health Knowledge and Behavioral Social Change Against COVID-19 Pandemic in Jordan,” SAGE Open, 12(1). https://doi.org/10.1177/21582440221082125 [27] World Health Organization (2021). Social media & COVID-19: A global study of digital crisis interaction among Gen Z and Millennials. https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/social-media-covid-19-a-global-study-of-digital-crisis-interaction-among-gen-z-and-millennials
• [28] Thevenot, G. (2007). “Blogging as a social media,” Tourism and Hospitality Research, (7)3/4, pp. 287-289