ACCECIBILITY TO ART: POETRY IN TURKISH SIGN LANGUAGE AND INTERPRETING

Year 2024, Volume: 9 Issue: 3, 1567 - 1592, 31.12.2024

Zeynep Oral

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1543597

Abstract

This article is based on the outputs of the project “Poesi: Poetry and Signs: Young Artists Meet Turkish Sign Language poetry”, which took place for the first time in Turkey. The concept of accessibility for the D/deaf and hearing impaired, envisages their social and cultural development by providing access to all content. Accessibility is possible through translation and interpretation for this community. Sign languages are the native languages of D/deaf and hearing impaired people and provide important information about their cultures. Sign language poetry, which allows for a creative use of language in this regard, is a literary genre and a performance art that expresses and reflects the visual world experiences, knowledge, and social, linguistic and cultural identities of the Deaf community. The interpreting of sign language poetry produced in Turkish Sign Language makes it possible for the D/deaf and hearing impaired community to share its culture and intangible heritage with the hearing community and for the said community to have access to art. The outputs of the project are expected to provide guidance for new researches and projects in Turkish Sign Language poetry, literature and accessibility to art.

Keywords

Turkish Sign Language, Turkish Sign Language poetry, deaf culture, accesibility, Turkish Sign Language interpreting

Sanata Engelsiz Erişim: Türk İşaret Dili Şiiri ve Çevrisi

Abstract

Bu makale Türkiye’de ilk defa gerçekleşen, Poesi: Şiir ve İşaret: Genç Sanatçılar Türk İşaret Dili Şiiriyle Buluşuyor projesi çıktılarından hareketle kaleme alınmıştır. Erişebilirlik kavramı S/sağır ve işitme engelli toplumun her türlü içeriğe erişimini sağlayarak onların sosyal ve kültürel gelişimlerini öngörmektedir. Erişimin sağlanması engelsiz erişim için çeviri türleriyle mümkün olmaktadır. İşaret dilleri S/sağır ve işitme engellilerin ana dilleridir ve onların kültürleri hakkında önemli veriler sunmaktadır. Bu açıdan yaratıcı bir dil kullanımına olanak veren işaret dili şiiri, sağır insanların görsel dünya deneyimlerini, bilgilerini, sağır toplumun sosyal, dilsel ve kültürel kimliklerini ifade eden ve yansıtan edebi bir tür ve performans sanatıdır. Bu zengin kültürün işiten topluma aktarımı ancak işaret dili çevirisiyle mümkündür. Tük İşaret Dili’nde üretilen işaret dili şiirinin çeviri yoluyla aktarımı Türk S/sağır ve işitme engelli toplumun kültürünü, somut olmayan mirasını işiten toplumla paylaşımını ve S/sağır ve işitme engelli toplumun sanata engelsiz erişimini mümkün kılmaktadır. Proje çıktılarının Türk işaret dili şiiri ve edebiyatı ve sanata engelsiz erişim konusunda yeni araştırmalara ve projelere ışık tutarak bu alanda yapılacak çalışmalara rehber oluşturacağı düşünülmektedir.

Keywords

Türk İşaret Dili, Türk İşaret Dili şiiri, sağır kültürü, engelsiz erişim, Türk İşaret Dili şiiri çevirisi

References

• Akalın, Şükrü. Haluk. (2013). “Türk İşaret Dili”. Yeni Türkiye Dergisi, 9(55), 1496–1502.
• Akalın, Şükrü Haluk. (2022). Geçmişten Günümüze Türk İşaret Dili. İstanbul: Elginkan Vakfı.
• Ambrose, Gavin ve Harris, Paul. (2006). Görsel Tasarım Sözlüğü. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Arık, Engin. (2013). Türk İşaret Dili’nde Sınıflandırıcılar Üzerine Bir Çalışma. Bilig, 67, 1-24.
• Arık, Engin. (2016). “Türk İşaret Dilinde Mekânsal Dil". E. Arık (Ed.), Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde, 315-336. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 315-336.
• , B. (2008). Upon the Formation of a Visual Variety of the Human Race. In Bauman, H-D. (Ed.), Open Your Eyes: Deaf Studies Talking (pp.83-99). Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Bahan, B. (2008). Upon the Formation of a Visual Variety of the Human Race. In Bauman, H-D. (Ed.), Open Your Eyes: Deaf Studies Talking (pp.83-99). Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Bahan, Benjamin. (2008). “Upon the formation of a visual variety of the human race” (ed. Dirksen Bauman ve Heidi Rose). Open your eyes: Deaf studies talking, 83-99. Minneapolis: University of Minnesota Press
• Bauman, H. Dirksen vd. (2006). Signing the Body Poetic : Essays on American Sign Language Literature. California: Universty. of California Press.
• Bauman, Richard. (2008). The Philology of the Vernacular. Journal of Folklore Research, 45(1), Indiana University Press, 29- 36. http://www.jstor.org/stable/40206961?origin=JSTOR-pdf. [Erişim tarihi: 1.04.2024].
• Bonnefoy, Yves. (1992). Translating Poetry. Theories of Translation (ed. J. Biguenet ve R. Schulte). Chicago: Chicago University Press.
• Bouvet, Danielle. Morel, M. Annick. (2002). Le ballet et la musique de la parole. Paris: Editions Ophrys.
• Burch, Susan. (1997). “Deaf Poets' Society: Subverting the Hearing Paradigm”. Literature and Medicine 16(1), 121-134. https://dx.doi.org/10.1353/lm.1997.0002 (erişim 15.09.2024].
• Catteau, Fanny ve Blondel, Marion. (2016). Stratégies prosodiques dans la traduction poétique de la LSF vers le français, in Double sens. Revue de l'association des interprètes et traducteurs en langue des signes (AFILS), 27–38.
• Celo, Piedro. (2009). I Segni del ‘900. Poesie italiane del Novecento tradotte nella Lingua dei Segni Italiana Con DVD. Venezia: Libreria Editrice Cafoscarina.
• Chateauvert, Julie. (2014) Poétique du mouvement : ce que les langues des signes font à la littérature. Thèse de doctorat. Montréal: Université du Québec. http://poetiquels.net/
• Chateauvert, Julie. (2017). “Le tiers synesthète: espace d’accueil pour la création en langue des signes”. Intermédialités, (27). https://doi.org/10.7202/1039816ar (Erişim: 1.04.2024).
• Cleall, Esme. (2015). “Silencing deafness: Displacing disability in the nineteenth century”. Portal Journal of Multidisciplinary International Studies, 12(1), 1-16. Doi: https://doi.org/10.5130/portal.v12i1.4379 (Erişim: 15.09. 2024).
• Cohn, Jim (1999). Sign mind: studies in American Sign Language poetics. Museum of American Poetics Publications.
• Crasborn, Onno. (2006). “A linguistic analysis of the use of the two hands in sign language poetry”. Linguistics in the Netherlands, 23 (1), 65–77. DOI:10.1075/avt.23.09cra (Erişim: 15.09. 2024).
• Oral, A. Zeynep (2011). “Sağır ve İşitme Engelliler için Erişim: İşaret Dili Çevirisi”. T.C. İletişim Başkanlığı Engelsiz Erişim ve İletişim, 229-267. Ankara: T.C. İletişim Başkanlığı Yayınları.
• Oral, A. Zeynep (2016). Türk İşaret Dili Çevirisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Oral, A. Zeynep ve Ören, Tuğçe. (2023). “Sağır ve İşitme Engelli Çocukların Erişimi Bağlamında Fablların Türk İşaret Dili’ne Çevirisi Üzerine Bir İnceleme”. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 35, 128-141. https://doi.org/10.37599/ceviri.1028428 (erişim 29.04.2024).