An Examınatıon Of Ahmet Hamdi Tanpınar's Zaman Kırıntıları Poem In Terms Of Syntax

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 649 - 670, 30.04.2025

Ayşegül Kuşdemir

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1618258

Abstract

Abstract: The structure functioning functions and semantic features of word groups which are nonjudgmental units of expression, and sentences which are judgmental units of expression, constitute the subject of syntax. Knowing the relationship between the elements that make up the syntax will help understand the texts. Will there are many studies on prose works, not many syntax studies have been done on verse works. In this study, the poem named Zaman Kırıntıları by Ahmet Hamdi Tanpınar, a poet novelist and story writer, as well as literary historian an done of the important intellectuals of Turkish literature in the Republican period was examined in terms of syntax. 50 sentences were identified in the poem. This poem was written in free meter and the lengths of the sentences vary. It has been observed that sometimes a sentence fits into on line, sometimes five or six lines form a sentence. Sentences in the poem was discussed in terms of its elements, word groups and types and evaluated in term of syntax. The word groups in the sentences are shown with their elements, and the functions and functions of the phrases are explained. These studies will both provide a beter understanding of the poems and contribute to syntax studies.

Keywords

Tanpınar, Zaman Kırıntıları, poem, syntax, word groups

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Zaman Kırıntıları Şiirinin Söz Dizimi Bakımından İncelenmesi

Abstract

Öz: Yargısız bir anlatım birimi olan kelime grupları ile yargılı bir anlatım birimi olan cümlenin yapısı, işleyişi, görevleri ve anlam özellikleri söz diziminin konusunu oluşturmaktadır. Söz dizimini oluşturan öğeler arasındaki ilişkinin bilinmesi metinlerin anlaşılmasına yardım edecektir. Mensur eserler üzerinde yapılmış pek çok çalışma bulunurken manzum eserler üzerinde çok fazla söz dizimi çalışması yapılmamıştır. Bu çalışmada şair, roman ve hikâye yazarı, aynı zamanda edebiyat tarihçisi olan Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önemli aydınlarından Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Zaman Kırıntıları adli şiiri söz dizimi bakımından incelenmiştir. Şiirde 50 cümle tespit edilmiştir. Serbest ölçü ile yazılmış olan bu şiirde cümlelerin uzunlukları değişkenlik göstermektedir. Bir cümle bazen bir mısraya sığarken bazen de beş altı mısranın bir cümle oluşturduğu görülmüştür. Şiirdeki cümleler; ögeleri, kelime grupları ve çeşitleri bakımından ele alınıp söz dizimi açısından değerlendirilmiştir. Cümlelerde yer alan kelime grupları unsurları ile birlikte gösterilmiş, söz öbeklerinin görevleri ve işlevleri izah edilmiştir. Bu çalışmalar hem şiirlerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak hem de söz dizimi çalışmalarına katkı sağlayacaktır.

Keywords

Tanpınar, Zaman Kırıntıları, şiir, söz dizimi, kelime grupları

References

• Aktan, Bilal (2009). Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akün, Ömer Faruk (1962). Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.12, s.1-32
• Balcı, Yunus (2009). Bir Sanatkârın Bilim Adamı Olarak Portresi: Ahmet Hamdi Tanpınar, Turkish Studies, 4 1-1, 6-28.
• Çakıl, Abdülkadir (2018). Tanpınar ve Zaman Kırıntıları. (Erişim: 02.05.2024), https://www.academia.edu/40081551/TANPINAR_VE_ZAMAN_KIRINTILARI.
• Çiftçi Tombal, Nazan (2021). Sait Faik Abasıyanık’ın Köprü Şiirinin Söz Dizimi Açısından İncelenmesi, Külliye, 2 (1), 18-41.
• Delice, Halil İbrahim (2003). Türkçe Sözdizimi, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Demir, Nurettin (2019). Türkçe Cümle Bilgisi, Ankara: Altınordu Yayınları.
• Dizdaroğlu, Hikmet (1976). Tümcebilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Emil, Birol (1962). Tanpınar’ın Eserlerinde Adları Geçen Garplı Sanat ve Fikir Adamları, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.12, s.97-120.
• Ergin, Muharrem (2001). Üniversiteler İçin Türk Dili, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Hatipoğlu, Vecihe (1972). Türkçenin Sözdizimi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaağaç, Günay (2012). Türkçenin Söz Dizimi, İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karahan, Leyla (1999). Türkçede Söz Dizimi, 6. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karahan, Leyla (2005). Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Zeynep (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kültüral, Zühal (2009). Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi, İstanbul: Simurg Yayıncılık.
• Özkan, Abdurrahman vd. (2016). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, Konya: Palet Yayınları.
• Özkan, Mustafa ve Veysi Sevinçli (2008). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, İstanbul: 3F Yayınları.
• Sarıca, Bedri (2015). Türkçe Cümle Bilgisi, Ankara: Anı Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (2015). Bütün Şiirleri, (Enginün İ, Haz.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Temiz, Döndü Nur (2020). Yağmur Şiirinin Söz Dizimi Bakımından İncelenmesi, Mecmua, S 10, 122-161.
• Toker, Mustafa ve Ahmet Çal (2019). Süleymaniye’de Bayram Sabahı Şiirinin Söz Dizimi Açısından İncelenmesi, SUTAD, 46, 1-32.