KAYNAŞTIRMA SINIFLARINDA AKRAN ZORBALIĞININ ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 44, 731 - 768, 30.09.2019

Hakan Sarı , Tuğba Pürsün

https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.500742

Cited By: 6

Öz

Akran zorbalığı sözel, fiziksel ve duygusal olarak zarar verici
davranışları ifade etmektedir. Okullarda öğrenciler arasında sıklıkla meydana gelen
zorba davranışlar kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin bulunduğu sınıflarda daha
fazla gözlemlenebilmektedir. Bu araştırmada kaynaştırma/bütünleştirme
sınıflarında meydana gelen akran zorbalığının öğretmenlerin ve kaynaştırma
öğrencilerinin görüşleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma vaka
çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun oluşturulmasında
amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma
grubunu sekiz öğretmen ile hafif düzey zihin yetersizliği, öğrenme güçlüğü ve
dil ve konuşma bozukluğu olan sekiz kaynaştırma/bütünleştirme öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma
verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme
formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde tümevarım
analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; 1)Öğretmenler
akran zorbalığını şiddet, kabul etmeme, rahatsız etme ve baskı yapma biçiminde tanımlamışlardır, 2) Kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin en çok duygusal ve sözel zorbalığa
maruz kaldığını ve bu durumun öğrencilerin içe kapanık, sosyalleşmekte güçlük
çeken ve kendini ifade etmede yetersiz olmalarından kaynaklandığını
belirtmişlerdir, 3)Kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin arkadaşlık ilişkilerinin genellikle iyi olduğunu, bazen
anlaşmazlıklar yaşadıklarını belirttikleri ve arkadaşlık ilişkilerinin kötü
olduğunu ifade edenlerin oyuna dahil edilmemelerini neden olarak gösterdikleri
görülmektedir, 4) Kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin bu bağlamda duygusal ve sözel zorbalığa maruz kaldıkları
ancak arkadaşlarına vurma, tükürme gibi davranışlarda bulunuyor olmaları
nedeniyle fiziksel zorbalık yaptıkları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

akran zorbalığı, kaynaştırma/bütünleştirme, öğretmenler, nitel araştırma, kaynaştırma/bütünleştirme öğrencisi

Kaynakça

• Beaty, L.A., Alexeyev, E.B. (2008). The Problem of School Bullies: What the Research Tells Us. Adolescence, 43(169). 1-11.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Card, N.A., Hodges, E.V.E. (2008). Peer Victimization among School-Children: Correlations, Causes, Consequences, and Considerations in Assessment and Intervention. School Psychology Quarterly, 23(4), 451–461.
• Carter, B.B., Spencer, V.G. (2006) The Fear Factor: Bullying and Students with Disabilities. International Journal of Special Education, 21(1).
• Christensen, L.L., Fraynt, J.R., Neece, L.C., Baker, L.B. (2012). Bullying Adolescents with Intellectual Disability. Journal of Mental Health Research in Intellectual Disabilities, 5(1), 49-65.
• Çınkır, Ş., Karaman Kepenekçı̇, Y. (2003). Öğrenciler Arası Zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 236-253.
• Değirmenci, H.D., Odluyurt, S. (2015). Etkili Kaynaştırma Uygulamalarının Gerekçeleri. Odluyurt, S. (Ed.), Kaynaştırma Eğitiminde Uygulamalı Davranış Analizi. Ankara: Eğiten Kitap.
• Genç, M. (2007). Genel Liselerde Akran Zorbalığı ve Yönetimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Giguere, C., Vitaro, F., Boivin, M., Desrosiers, H., Cardin, J.F., Brendgen, M.R. (2011). Peer Victimization from Kindergarten to Grade 2. Institut de la statistique du Québec.
• Girli, A., Atasoy, S. (2012). The views of Students with Intellectual Disabilities or Autism Re- Garding Their School Experience and Their Peers in Inclusion. Buca Eğitim Dergisi, 32, 16-30.
• Glumbic, N., Zunic-Pavlovic, V. (2010). Bullying Behaviour in Children with Intellectual Disability. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2784-2788.
• Hodges, E.V.E., Perry, D.G. (1996). Victims of Peer Abuse: An Overview. Journal of Emotional and Behavioral Problems, 5, 23-28.
• Hoover, J., Stenhjem, P. (2003). Bullying and Teasing of Youth with Disabilities: Creating Positive School Environments for Effective Inclusion. National Center on Secondary Education and Transition Issue Brief, 2(3).
• Kabasakal, Z., Girli, A., Okun, B., Çelik, N., Vardarlı, G. (2008). Kaynaştırma öğrencileri akran ilişkileri ve akran istismarı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 169-176.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, Gelişimi, İlkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• Kaygusuz, C. (2007). Özel Eğitim ve Rehberlik. Kaya, A. (Ed.), Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köse, E. (2010). Bilimsel Araştırma Modelleri. Kıncal, R.Y. (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuhne, M., Wiener, J. (2000). Stability of Social Status of Children with and without Learning Disabilities. Learning Disability Quarterly, 23, 64–75.
• Llewellyn, A. (2000). Perceptions of Mainstreaming: A Systems Approach. Developmental Medicine & Child Neurology, 42, 106-115.
• Lindsay, S., McPherson, A.C. (2012). Experiences of Social Exclusion and Bullying at School among Children and Youth with Cerebral Palsy. Disability & Rehabilitation, 34(2), 101-109.
• Link, S. (2008). Mainstreaming in the Public Schools. EBSCO Research Starters, 7.
• Martlew, M., Hodson, J. (1991). Children with Mild Learning Difficulties in an Integrated and in a Special School: Comparisons of Behaviour, Teasing and Teachers’ Attitudes. British Journal of Educational Psychology, 61, 355-372.
• McLaughlin, C., Byers, R., Vaughn, R.P. (2010). Responding to Bullying among Children with Special Educational Needs and/or Disabilities. London, England: Anti-Bullying Alliance. http:// www.anti-bullyingalliance.org.uk/send_bullying_project.aspx .
• Metin, N. (2015). Kaynaştırma. Baykoç, N. (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim. Ankara: Eğiten Kitap.
• Monchy, M., Pijl, S.J., Zandberg, T. (2007). Discrepancies in Judging Social Inclusion and Bullying of Pupils with Behaviour Problems. European Journal of Special Needs Education, 19(3), 317-330.
• Munro, L. (2016). Teacher Perspectives on Bullying and Students with Disabilities (Master Thesis). Ontario Institute for Studies in Education of the University of Toronto.
• Nabuzoka, D., Smith, P.K. (1993). Sociometric Status and Social Behaviour of Children with and without Learning Difficulties. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 34, 1435-1448.
• Nansel, T. R., Overpeck, M., Pila, R.S., Ruan, W.J., Simons-Morton, B., Scheidt, P. (2001). Bullying Behaviors among US Youth: Prevalence and Association with Psychosocial Adjustment. Journal of American Medical Association, 285(16), 2094-2100.
• Nayır, F., Kepenekci, K.Y. (2013). Kaynaştırma Öğrencilerinin Haklarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 69-89.
• Olçay-Gül, S., Vuran, S. (2015). Normal Sınıflara Devam Eden Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırma Uygulamasına İlişkin Görüşleri ve Karşılaştıkları Sorunlar. Eğitim ve Bilim, 40(180), 169-195.
• Olweus, D. (2005). Bullying at School. Cornwall: Blackwell Publishing.
• Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2012). T.C. Resmi Gazete, 28360, 21Temmuz 2012.
• Pampel, F. (2014). Bullying and Disability: An Overview of the Research Literature. OMNI Institute, Denver, CO.
• Pemik, K., Deniz, L. (2017). Kaynaştırma Öğrencilerinin Okul Ortamlarına Yönelik Algıları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 41, 76-89.
• Perren, S., Dooley, J., Shaw, T., Cross, D. (2010). Bullying in School and Cyberspace: Associations with Depressive Symptoms in Swiss and Australian Adolescents. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 4, 1–10.
• Rose, C.A., Espelage, D.L., Monda-Amaya, L.E. (2009). Bullying and Victimization Rates among Students in General and Special Education: A Comparative Analysis. Educational Psychology, 29, 761–776.
• Sabornie, E.J. (1994). Social-affective Characteristics in Early Adolescents Identified as Learning Disabled and Non-Disabled. Learning Disability Quarterly, 17, 268-279.
• Sarı, H., Pürsün, T. (2016). Özel Eğitimde Etkili Kaynaştırma/Bütünleştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Schwab, S., Gebhardt, M., Krammer, M., Gasteiger-Klicpera, B. (2015). Linking Self-Rated Social Inclusion to Social Behaviour. An Empirical Study of Students with and Without Special Education Needs in Secondary Schools. European Journal of Special Needs Education, 30(1), 1–14.
• Singer, E. (2005). The Strategies Adopted by Dutch Children with Dyslexia to Maintain Their Self-Esteem When Teased at School. Journal of Learning Disabilities, 38, 411–423.
• Sönmez, V., Alacapınar, G. F. (2015). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sucuoğlu, B., Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma Uygulamaları Yaklasımlar, Yöntemler Teknikler. İstanbul, Morpa Yayıncılık.
• Şahbaz, Ü. (2004). Kaynaştırma Sınıflarına Devam Eden Zihin Engelli Öğrencilerin Sosyal Kabul Düzeylerinin Belirlenmesi. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şahbaz, Ü. (2008). Kaynaştırma Hakkında Doğru Bildiğimiz Yanlışlar. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 18, 28-30.
• Thomas, D.R. (2003). A General Inductive Approach for Qualitative Data Analysis. http://www.fmhs.auckland. ac.nz/soph/centers/hrmas/_docs/Inductive2003.pdf.
• Thompson, D., Whitney, I., Smith, P. (1994). Bullying of Children with Special Needs in Mainstream Schools. Support for Learning, 9, 103-106.
• Ünal, Z.H. (2017). Kaynaştırma Sınıfına Devam Eden Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Uygulanan Akran Zorbalığına İlişkin Öğretmen Görüşleri (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Van Cleave, J., Davis, M.M. (2006). Bullying and Peer Victimization among Children with Special Health Care Needs. Pediatrics, 118, 1212–1219.
• Vuran, S. (2005). The Sociometric Status of Students with Disabilities in Elementary Level Integration Classes in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 5, 217-235.
• Walsh, J.M. (2005). Teacher Perceptions Concerning Bullying and Victimization (Yayımlanmamış doktora tezi). Duquesne University.
• Whitney, I., Smith, P.K., Thompson, D. (1994). Bullying and Children with Special Educational Needs. Smith, P.K., Sharp, S. (Eds.), School Bullying: Insights and Perspectives. London: Routledge.
• Woods, S., Wolke, D. (2004). Direct and Relational Bullying among Primary School Children and Academic Achievement. Journal of School Psychology, 42, 135–155. doi:10.1016/j.jsp.2003.12.002.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.