Moda ve Tekstil Tasarımında Kinetik Yaklaşımlar

Year 2022, Volume: 3 Issue: 4, 125 - 144, 24.06.2022

Özgür Ceylan , Esra Yetişen Demirci

Abstract

İnsanlığın harekete olan merakı insanlık geçmişi kadar eskiye dayanmaktadır. Çağlar boyu hareketin tasviri birçok şekilde karşımıza çıkmaktadır. Mağara resimlerinden, tekerleğin icadına, antik oyuncaklarda dahi insanın hareketi vurguladığı görülmektedir. En küçük hücreden gezegenlerin uzayda izlediği yola kadar her şey hareket halindedir. Bu da hareketin hayatımızdaki yerini göstermektedir. 1900’lü yılların başlarından itibaren bilimsel gelişmelerin ışığında, Einstein’in izafiyet kuramı ile birlikte zaman (hareket) kavramı karşımıza dördüncü boyut olarak çıkmış, üç boyutlu algılanan dünyaya dördüncü boyut olarak dahil olmuştur. Bu gelişmeler tarihin ve sanatın akışını değiştirmiştir. Toplumdaki Sosyo Kültürel ve bilimsel değişimlerden en büyük nasibini alan disiplin ise sanat olmuştur. Bu modern bilim anlayışıyla dönemin kültür altyapısı birleşerek harekete vurgu yapan Kinetik Sanat doğmuştur.
Moda ve Tekstil tasarımları ilk örneklerinden günümüze kadar farklı işlevsellikte ve şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Tekstil ve giyim dış dünyaya kendimizi sunarken en etkili araç olmuştur. İnsanoğlu kıyafetleri ve tekstil ürünlerini etkili bir biçimde kullanmayı öğrenmiş, Sosyo ekonomik olgulardan şekillenen tasarımlar ile var olan döneme ayna tutmuştur. Günümüz teknolojilerindeki gelişmeler farklı tasarımları beraberinde getirmektedir. Hem geleneksel hem de çağdaş yöntemlerle üretilmiş tasarımlar, teknolojik gelişmelerin ışığı altında uygulanabilir formlarla karşımıza çıkar. Bu bağlamda geleneksel alt yapıların yeni biçimlerle desteklendiği Moda ve Tekstil alanı aktif bir şekilde ilerleme kaydetmektedir.Böylelikle tasarımlar alışılagelmiş ürün kalıbından çıkarak yenilikçi ve etkileyici özellikler kazanmıştır. Kinetik formlar haline gelen tasarımlar, multidisipliner çalışma sistemiyle tasarımcıya yeni bakış açıları sunmaktadır.
Moda ve Tekstil alanında yapılan kinetik çalışmalarda malzeme, tasarım ve işlevsellik yönünden yenilikçi tasarımlar görülmektedir. Estetik için şekil değiştiren ya da işlevselliğin ön plana çıktığı kinetik tekstil ve moda tasarımları yenilikçi teknolojilerle sunulmuştur. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı yapılacak literatür taraması ile tekstil ve moda tasarımı alanında yapılan kinetik tasarımları, örnek çalışmalar üzerinden incelemektir.

Keywords

Kinetik, Tasarım, Moda Tasarımı, Tekstil Tasarımı, Kinetik Tasarım.

References

• Ancient.eu. (2021). Ancient History Encyclopedia: https://www.ancient.eu/article/1036/games‐sports‐‐recreation‐in‐ancient‐egypt/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 20.06.2021.
• Aydoğan, M.Y. (2020). Yüzey‐Boyut‐Hareket Üzerine Deneysel Çalışmalar.Hacettepe Üniversitesi: Güzek Sanatlar Enstitüsü/ Yüksek Lisans Tezi.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1‐9.
• Bayav, D. (2009). Leonardo Da Vinci’de Sanat, Bilim ve Etkileşimi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11,123‐142.
• Bernstein, L.(2021). Miss Laura Berstein. misslaurabernstein: http://misslaurabernstein.com/blog/2020/4/4/irisvan‐herpen‐visionary‐fashion‐designer adresinden alındı. Erişim tarihi: 19.06.2021.
• Berzowska Joanna, C. M. (2005). Kukkia and Vilkas: Kinetic Electronic Garments. Wearable Computers, 2005.
• Proceedings. Ninth IEEE International Symposium on. Concordia University Montreal: IEEE Xplore.
• Chen, G. D., Lin, C. W., & Fan, H. W. (2015). The history and evolution of kinetic art. International Journal of Social Science and Humanity, 5(11), 922.
• Chung W., I. E. (2013). Who. Defy – Designing wear technology n in the context of Historical Cultural Resistance Practices, Proceedings of the 19th International Symposium of Electronic Art (s. 1‐3). Sydney: ISEA. Çırak, B., & Yörük, A. (2015). Mekatronik Biliminin Öncüsü İsmail El‐Cezeri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(4),175‐194.
• DesignBoom (2021).www.designboom.com:https://www.designboom.com/art/iris‐van‐herpen‐studio‐driftsyntopia‐ 20‐steps‐07‐03‐18/ adresinden alındı. Erişim tarihi:20.06.2021.
• Design Milk, (2021). Design‐milk:https://design‐milk.com/nowhere‐interactive‐dresses‐by‐ying‐gao/. Erişim tarihi:12.12.2021.
• Erhat, A. (1972). Mitoloji sözlüğü (Vol. 12). Remzi kitabevi.
• Etmd, (2021). Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği: https://www.etmd.org.tr/aktuator‐nedir‐aktuator‐calismaprensibi/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 17.12.2021.
• Farahi, B. (2016). Caress of the Gaze: A Gaze Actuated. Posthuman Engagements,352‐361.
• Gürcüm B., S. E. (2016). Tekstil Tasarımında Yenilikçi Malzemelerin Keşfi: Ahşap Tekstiller. İdil, 1713‐1742.
• Hayashi, T., Ohkubo, M., Sakurai, S., Hirota, K., & Nojima, T. (2019, September). Towards making kinetic garments based on conductive fabric and smart hair. In Proceedings of the 23rd International Symposium on Wearable Computers (pp. 89‐90).
• Hughes, D. T. (2021). Yellow Trace: https://www.yellowtrace.com.au/possible‐tomorrows‐fashion‐technologyying‐ gao/ adresinden alındı. Erişim tarihi:12.12. 2021.
• HurriyetDailyNews.www.hurriyetdailynews.com: https://www.hurriyetdailynews.com/butterfly‐dress‐byturkish‐ design‐duo‐‐96287 adresinden alındı. Erişim tarihi: 20.06. 2021.
• Hadi,M.S.OssAdmNtuEduwww.oss.adm.ntu.edu.sg: https://oss.adm.ntu.edu.sg/muhammad384/wearabletech‐ hussein‐chalayan/ adresinden alındı (erişim tarihi : 20.06.2021).
• Jordahn, S. Dezeen, Dezeen.com: https://www.dezeen.com/2020/05/08/iris‐van‐herpen‐hypnosis‐infinitydress‐ video‐interview‐vdf/ adresinden alındı. Erişim tarihi:17.06.2021.
• Kao, H. L., Ajilo, D., Anilionyte, O., Dementyev, A., Choi, I., Follmer, S., & Schmandt, C. (2017, June). Exploring interactions and perceptions of kinetic wearables. In Proceedings of the 2017 Conference on Designing Interactive Systems (pp. 391‐396), Erişim tarihi: 15.12.2021.
• Kaptanoğlu, L. (2011). Resimde Zaman ve Eşzamanlılık. Sanat Dergisi, 65‐74.
• Kate Hartman, B.K. (2018). Kinetic Body Extensions for Social Interactions. TEI (s. 736‐739). Stockholm, Sweden.
• Meydan C., K. N. (2011). Geleceğin Modasında Radikal Materyal Arayışları. Akdeniz Sanat Dergisi, 4(7), 25‐28.
• Mower,S.Vogue.www.vogue.com:https://www.vogue.com/fashion‐shows/spring‐2007‐ready‐towear/ chalayan adresinden alındı. Erişim tarihi :17.12. 2021.
• Özçelik, I. (2007). 20.Yy. Heykel Sanatında Hareket Öğesinin Kullanımı. İstanbul Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Erişim tarihi: 12.12.2021.
• Özüdoğru, Ş. (2013). Modern Sanat Akımları. İdil Dergisi, 2(6), 211‐238.
• Perovich, L., Mothersill, P., & Farah, J. B. (2014, February). Awakened apparel: embedded soft actuators for expressive fashion and functional garments. In Proceedings of the 8th International Conference on Tangible, Embedded and Embodied Interaction (pp. 77‐80), Erişim tarihi: 15.12.2021.
• Quinn, B. (2002). A Note: Hussein Chalayan, Fashion and Technology The Journal of Dress, Body and Culture. United Kingdom: Tandonline. 2022, 3(4), 125‐144
• Smelik A., T. L. (2017). Material Memory in Hussein Chalayan’s Techno‐Fashion. Munteán, Plate & Smelik (eds.), Materializing Memory in Art and Popular Culture. Içinde New York: Routledge.
• SocialBodyLab, (2021). Social Body Lab: http://socialbodylab.com/kinetic‐body‐extensions‐for‐socialinteractions/ adresinden alındı Erişim tarihi: 15.12.2021.
• Subaşı M., O. K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 419‐426.
• Türkoğlu, S. (2002). Anadolu'da Giyim Kuşam. İstanbul: Sabahattin Türkoğlu.
• UNAT, Y. (2012, Ekim). Bir Rönesans Mühendisi: Leonardo Da Vinci. Dört Öge, 1(2), 51‐66.
• Xue M., O. M. (2016). Development of a Toolkit for Creating Kinetic Garments Based on Smart Hair Technology.
• Proceedings of the 2016 Symposium on Spatial User Interaction, (s. 177).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Erişim tarihi: 10.12.2021
• Zeitgeistofficial, (2021). Zeitgeist: https://zeitgeistofficial.com/emerging‐artists/new‐talents/in‐conversationwith‐lisa‐jiang‐the‐multi‐disciplinary‐designer‐developing‐kinetic‐fashion/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 14.12.2021.
• Görsel 1. Berzowska Joanna, C. M. (2005). Kukkia and Vilkas: Kinetic Electronic Garments. Wearable Computers, 2005. Proceedings. Ninth IEEE International Symposium on. Concordia University Montreal: IEEE Xplore.
• Görsel 2. Berzowska Joanna, C. M. (2005). Kukkia and Vilkas: Kinetic Electronic Garments. Wearable Computers, 2005. Proceedings. Ninth IEEE International Symposium on. Concordia University Montreal: IEEE Xplore.
• Görsel 3. Xue Mage, O. M. (2016). Development of a Toolkit for Creating Kinetic Garments Based on Smart Hair Technology. Proceedings of the 2016 Symposium on Spatial User Interaction.
• Görsel 4. Kate Hartman, B. K. (2018). Kinetic Body Extensions for Social Interactions. TEI (s. 736‐739). Stockholm: Sweden.
• Görsel 5. Kate Hartman, B. K. (2018). Kinetic Body Extensions for Social Interactions. TEI (s. 736‐739). Stockholm: Sweden.
• Görsel 6. SocialBodyLab, (2021). Social Body Lab: http://socialbodylab.com/kinetic‐body‐extensions‐for‐socialinteractions/ adresinden alındı Erişim tarihi: 15.12.2021.
• Görsel 7. Daniela Ghanbari Vahid, A. G. (2021). Shape Changing Fabric Samples for Interactive Fashion Design. (s. 1‐7). Salzburg, Austria: TEI.
• Görsel 8. Daniela Ghanbari Vahid, A. G. (2021). Shape Changing Fabric Samples for Interactive Fashion Design. (s. 1‐7). Salzburg, Austria: TEI.
• Görsel 9. Daniela Ghanbari Vahid, A. G. (2021). Shape Changing Fabric Samples for Interactive Fashion Design. (s. 1‐7). Salzburg, Austria: TEI.
• Görsel 10. Kao, H. L., Ajilo, D., Anilionyte, O., Dementyev, A., Choi, I., Follmer, S., & Schmandt, C. (2017, June). Exploring interactions and perceptions of kinetic wearables. In Proceedings of the 2017 Conference on Designing Interactive Systems (pp. 391‐396).
• Görsel 11. Kao, H. L., Ajilo, D., Anilionyte, O., Dementyev, A., Choi, I., Follmer, S., & Schmandt, C. (2017, June). Exploring interactions and perceptions of kinetic wearables. In Proceedings of the 2017 Conference on Designing Interactive Systems (pp. 391‐396).
• Görsel 12. Kao, H. L., Ajilo, D., Anilionyte, O., Dementyev, A., Choi, I., Follmer, S., & Schmandt, C. (2017, June). Exploring interactions and perceptions of kinetic wearables. In Proceedings of the 2017 Conference on Designing Interactive Systems (pp. 391‐396).
• Görsel 13. Perovich, L., Mothersill, P., & Farah, J. B. (2014, February). Awakened apparel: embedded soft actuators for expressive fashion and functional garments. In Proceedings of the 8th International Conference on Tangible, Embedded and Embodied Interaction (pp. 77‐80).
• Görsel 14. Chung Wynnie (Wing Yi), I. E. (2013). Who. Defy – Designing wear technology n in the context of Historical Cultural Resistance Practices, Proceedings of the 19th International Symposium of Electronic Art (s. 1‐3). Sydney: ISEA.
• Görsel15.Hadi,M.S.OssAdmNtuEduwww.oss.adm.ntu.edu.sg:https://oss.adm.ntu.edu.sg/muhammad384/wearable‐tech‐hussein‐chalayan, Erişim tarihi:20.06.2021.
• Görsel 16. Fashion United. www.fashionunited.uk: https://fashionunited.uk/news/fashion/couture‐aw19‐irisvan‐herpen‐hypnosis/2019070244017, Erişim tarihi:18.06.2021.
• Görsel 17. Design Boom, www.designboom.com:https://www.designboom.com/art/iris‐van‐herpen‐studiodrift‐syntopia‐20‐steps‐07‐03‐18, Erişim tarihi: 20.06.2021.
• Görsel 18. Design Milk, (2021). Design‐milk:https://design‐milk.com/nowhere‐interactive‐dresses‐by‐ying‐gao/. Erişim tarihi:12.12.2021.
• Görsel 19.DjStorm’sblog, (2021). https://djstormsblog.com/2013/09/10/sound‐activated‐kinetic‐garmentsincertitudes/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 17.12.2021.
• Görsel 20. Farahi, B. Caress of the Gaze: A Gaze Actuated. (2016). Posthuman Engagements,352‐361.
• Görsel 21. Zeitgeistofficial. (2021). https://zeitgeistofficial.com/emerging‐artists/new‐talents/in‐conversationwith‐lisa‐jiang‐the‐multi‐disciplinary‐designer‐developing‐kinetic‐fashion/ adresinden alındı. Erişim tarihi:16.12.2021.