Reinterpreting Konya Teacher’s Training School for Male in the Light of Archival Documents

Year 2024, Volume: 33 Issue: 2, 679 - 699, 31.12.2024

Emre Kolay

https://doi.org/10.29135/std.1494961

Abstract

This study focuses on the evaluation of archival documents and projects of the Konya Teacher’s Training School for Male, which is located in the city center of Konya and is known today as Konya High School. The history of teacher’s training schools in the Ottoman geography can be traced back to just after the declaration of Tanzimat. Aiming to train the teachers needed by an education system undergoing radical changes, these institutions continued to exist in Türkiye with similar motivations after the proclamation of the Republic. In this context, the Konya Teacher’s Training Schools for Male and Female, the construction phases of which were completed by architect Muzaffer, can be shown among the Ottoman period educational institutions aiming to train teachers. The archival documents in the Republican Archives of the Teacher’s Training School for Male, which is understood to have been completed in 1917 from the inscription on it, are very valuable in terms of containing details about the building that are unknown to date. In the early years of the Republic, the Ministry of Education requested information on the physical conditions of many schools. The requested information on the physical condition, construction material, plan features, history and other qualities of the buildings were submitted to the Ministry of Education in a specific scheme. Examples of this can be seen in İzmir, Samsun, Ordu and Karahisarışarki. The file dated 1925 and prepared for Konya Teacher’s Training School for Male was also prepared in accordance with this scheme. The file contains the plan drawings showing the floor plans of the building and a photograph. Instructions on how to prepare the photograph and plan drawing are also included in the file. In addition, three floor plan sheets drawn in white ink on blue background paper are also in this file. These plan drawings are thought to be the first projects of the building. Other projects of the building are included in another file dated 1928. The floor plans dated 1925 include notes on the functions of the rooms. In this way, we can access details about the use of space in 1925. Accordingly, the basement floor of the building was used for dining hall and storage functions. On the ground floor, there are classrooms, a chemistry laboratory, a library, a mosque and a teacher's room. On the second floor, there are dormitory, infirmary, pharmacy, examination room, art studio, museum, and administrative offices. No notes have been shared regarding the rooms on the top floor. When the photos in both files are compared with the photos found in the archives of different institutions related to the structure, it is observed that the garden gate opening to the street where the main facade of the building is located was not included in the original project and it may have been constructed only between 1928-1938. In this study, an effort has been made to provide a new interpretation of the historical process of the Konya Teacher’s Training School for Male based on the original project files and archive sources previously presented in various books, articles, and encyclopaedia entries.

Keywords

Ottoman Educational Buildings, Early Republican Educational Buildings, Konya High School, Konya Male Teacher Training Institution, Architect Muzaffer

Arşiv Belgelerinin İzinde Konya Erkek Muallim Mektebini Yeniden Yorumlamak

Abstract

Bu çalışma Konya il merkezinde yer alan ve günümüzde Konya Lisesi olarak bilinen Konya Erkek Muallim Mektebi’ne ait arşiv belgelerinin ve projelerinin değerlendirmesini odağına almaktadır. Muallim mekteplerinin Osmanlı coğrafyasındaki geçmişini Tanzimat’ın ilanından hemen sonrasına götürmek mümkündür. Radikal değişimlere sahne olan eğitim sisteminin ihtiyaç duyduğu öğretmenleri yetiştirmeyi amaçlayan bu kurumlar, Cumhuriyetin ilanı sonrasında da benzer motivasyonlar ile Türkiye coğrafyasında varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu kapsamda mimar Muzaffer tarafından inşa aşamaları tamamlanmış olan Konya Erkek ve Kız Muallim Mektepleri, öğretmen yetiştirmeyi amaçlayan Osmanlı dönemi eğitim kurumları arasında gösterilebilir. 1917 yılında tamamlandığı üzerindeki kitabeden anlaşılan Erkek Muallim Mektebi’nin Cumhuriyet Arşivleri’nde bulunan proje, fotoğraf ve belgeleri ise yapıya dair bugüne dek bilinmeyen detayları içermesi bağlamında oldukça kıymetlidir. 1925 ve 1928 yıllarına ait olan söz konusu belgeler, özgün proje dosyaları ve yapının Cumhuriyet dönemindeki kullanımına dair vaziyetini sunmaktadır. Ayrıca, bazı proje dosyalarının ise 1925 tarihinden önce çizildiği, yapının ilk inşa aşamasına dair projeler olduğu tahmin edilmektedir. Böylelikle bugüne dek literatüre geçmemiş özgün belgeler, bu çalışma vasıtası ile literatüre kazandırılacaktır.

Keywords

Osmanlı Eğitim Yapıları, Erken Dönem Cumhuriyet Eğitim Yapıları, Konya Lisesi, Konya Erkek Muallim Mektebi, Mimar Muzaffer

References

• Akyıldız, A. (2003). Maarif-i Umumiye Nizamnamesi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 27, 273-274). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Bozkurt, T. (2018). Konya’nın 40 Eğitim Yapısı, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Bozkurt, T. (2013). Kız Ortaokulu Binası. Konya Ansiklopedisi (C. 5, 188-190). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Bozkurt, T. (2012). İsmet Paşa İlköğretim Okulu ve Binası. Konya Ansiklopedisi (C. 4, 359-360). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Çiftçi, Ç. (2001). Konya Erkek Öğretmen Lisesi / Darü’l-Muallimin. Yeni İpek Yolu Konya Ticaret Odası Dergisi, Konya Kitabı IV Özel Sayısı, 207-211.
• Çiftçi, Ç. (2014). Konya Lisesi Binası. Konya Ansiklopedisi (C. 6, 82-84). Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Fırat, N. (1996). 1900-1930 Yılları Arasında Konya’da Türk Mimarisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karpuz, H. (2009). Türk Kültür Varlıkları Envanteri: Konya 42 Cilt I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kaya, U. (2013). Darülmuallimin ile İlgili Bir Nizamname Layihası ve Darülmuallimin’e Giriş Sürecinde Bir İmtihan. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 35-54.
• Kodaman, B. (1999). Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kolay, E. (2022). Osmanlı Kentinde Kamu Sitesinin Oluşumu: Sakız Adası Örneği. A. Çaycı ve A. Yavuzyılmaz (Ed.), 25. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları, 341-352, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Odabaşı, A. S. (1998). 20. Yüzyıl Başlarında Konya’nın Görünümü. Konya: Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Önder, M. (1962). Mevlâna Şehri Konya (Tarihi Kılavuz). Konya: Yeni Kitap Basımevi.
• Önder, M. (1952). Konya Maarifi Tarihi: Selçuklu, Karamanoğulları, Osmanlı Devirleri Konyasında İlim ve Müesseseleri Cumhuriyetle Birlikte Konyada Milli Eğitim ve Teşkilatı. Konya: Ülkü Basımevi.
• Öner, G. Ö. (2016). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Konya’da Eğitim Yapıları (1839-1939), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, A. (1992). Tanzimat Döneminde Öğretmen Yetiştirme Meselesi. 150. Yılında Tanzimat (ayrıbasım). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Öztürk, C. (1993). Dârülmuallimin. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 8, 551-552). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• SALT Araştırma (A). ETAHAL001008. URL: https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/122986 (Erişim Tarihi: 05.02.2024)
• SALT Araştırma (B). AHKONAL001026. URL: https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/109978 (Erişim Tarihi: 05.02.2024)
• Sarıçelik, K. (2012). Darülmuallimin. Konya Ansiklopedisi (C. 3, 16-17), Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Sarıçelik, K. (2010). Konya’da Modern Eğitim Kurumları (1869-1919). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Sönmez, O. (1987). 1923-1938 Döneminde Konya. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Sözen, M. ve Dülgerler, O. N. (1978). Mimar Muzaffer’in Konya Öğretmen Lisesi. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 4/1, 117-134.
• Toptaş, R. (2020). II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909) İdadi Yapıları (Türkiye Örnekleriyle). (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Yaman, E. (2021). Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa’nın Konya Valiliği (1898-1902). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.