İç Mekân ve Mobilya Tasarımında Modern Dönem Bakış Açısıyla Tasarımda Uyum Cetveli

Year 2024, Volume: 4 Issue: 3, 400 - 428, 10.01.2025

Hale Durmuş Ataş , Emel Başarık Aytekin

https://doi.org/10.56590/stdarticle.1569758

Abstract

Giriş ve Çalışmanın Amacı: İç mekân ve mobilya tasarımlarında güncel örneklerde beliren biçimsel ve bağlamsal uyumsuzluğun yabancılaşma etkileri tasarım düşüncesinin gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu konu üzerine yoğunlaşıldığında temel tasarım ilkelerinden benzerlik ve tamamlama ilkelerinin vurgulanması probleme çözüm üretebilmek açısından önemlidir. İç mekân ve mobilya tasarımlarında, birim-bütün ilişkisi bağlamında, Gestalt kuramı ve tasarım ilkeleri çerçevesinde, “biçimsel yabancılaşmaya” karşı olarak “biçimsel yakınlaşma” olarak ifade edilebilen bu yaklaşımla, Modern Döneme ait iç mekân örnekleri irdelenmiş, araştırmanın bağlamına uygun bir biçimde stil kavramı ile tasarım ilkeleri bağdaştırılarak, birim-bütün ilişkisi ve uyumu ile doğrudan ilişkili bir cetvel tasarlanmıştır. Bu cetvel, iç mimarlık eğitimi, öğrencileri ve tasarımcılar için, mekân tasarımında bir yöntem önerisi oluşturmak amacıyla tasarlanmış, mobilyanın mobilyayla ve mekânla ilişkisinin, belirlenen ilkelerin dikkate alınarak oluşturulması fikriyle, stil konusunda tutarlılığı olan mekânların tasarlanabilmesi adına iç mimarlık öğrencilerine katkı sağlaması hedeflenmiştir. Bu çalışma Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Bölümü Doktora Programında 9 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilen, “İç Mekân ve Mobilyada Stil Kavramı Bağlamında Birim Bütün İlişkisi ve Uyumunun Modern Dönem Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi, Tasarımda Uyum Cetveli Önerisi” adlı doktora tezinden üretilmiştir.

Kavramsal/Kuramsal Çerçeve: Araştırma kapsam olarak, çağımıza yakınlığıyla, birim-bütün ilişkisi ve uyumunu ideal şekilde yansıtan örneklere sahip olması sebebiyle Modern Dönemin 1860-1950 yılları arasında geçen dönemle sınırlandırılmıştır. Araştırmanın problemine bağlı olarak iç mekân ve mobilya tasarımlarında ortaya çıkan biçimsel yabancılaşmanın önüne geçebilmek amacıyla birim bütün ilişkisi ve uyumunun vurgulanması, stil kavramı bağlamında kompozisyon kurallarının anlaşılması, temel tasarım ve Gestalt ilkelerinin kavramsal niteliğinin Modern Dönem üzerinden anlaşılması önem arz etmektedir.

Yöntem: Araştırmanın kapsamında belirtilen dönem aralığı, betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuş, kronolojik olarak örnekler üzerinden açıklanmıştır. 1860-1950 döneminin öne çıkan tasarımcılarına ait mimari iç mekân ve mobilya örnekleri, kronolojik olarak bir araya getirilmiş, tasarımcının stili göz önünde bulundurularak, birim-bütün ilişkisi ve uyumu üzerinden irdelenmiştir. Temel tasarım ve Gestalt ilkeleri tanımlayıcı, kuramsal, karşılaştırmalı yöntemler ile anlatılarak, araştırmanın amacında belirtildiği gibi oluşturulması hedeflenen ilkeler, iç mekân tasarımına ilişkin kavramlar ve anket sonuçları çerçevesinde bir araya getirilerek, sistematik bir düzende, tablolar oluşturularak açıklanmıştır.

Bulgular: Araştırmanın problemine çözüm üretebilmek amacıyla yapılan anket çalışmasından elde edilen bulgularda, öğrencilerin stil kavramına ilişkin sorulan tanımlama sorularında çoğunlukla kararsız kaldıkları, birim bütün ilişkisi açısından form birliği ve bütünlüğü yönünde birim ile bütün arasında doğru ilişkiyi kurmakta zorlandıkları, sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç: İç mimarlık eğitimine katkı sağlayacak “tasarımda uyum cetveli” (TUC) tasarıma girişte bir kılavuz görevi görmesinin yanı sıra, bu sayede, iç mimarlık öğrencilerinin tasarım eğitimi aşamasında daha bilinçli kararlar alabilmesi ve oluşturacağı iç mekân tasarımlarında hedefine yönelik uygun ve uyumlu karar alabilme yetisinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Keywords

İç Mekân, Mobilya, Stil, Tasarım, Birim-Bütün, Uyum, Modern Dönem, Tasarım İlkeleri, Gestalt Teorisi

Modern Period Perspective in Interior and Furniture Design Harmony in Design Ruler

Abstract

The Purpose of the Study: It may be the case that the alienation effects of formal and contextual incompatibility in current examples of interior and furniture designs have an adverse impact on the development of design thinking. It would be beneficial to consider the fundamental design principles of similarity and complementarity when addressing this issue, as they may offer insights into potential solutions. In the context of the unit-whole relationship in interior and furniture designs, within the framework of Gestalt theory and design principles, this approach, which could be expressed as 'formal convergence' against 'formal alienation', examined interior examples of the Modern Period. In addition, a ruler was designed which is directly related to the unit-whole relationship and harmony. This was done by linking the concept of style and design principles in accordance with the context of the research. It is hoped that this ruler will prove a useful tool for those engaged in interior architecture education, as well as for students and designers, in developing a method for space design. It is hoped that this will contribute to the education of interior architecture students, enabling them to design spaces with consistency in style and to create relationships between furniture and furniture and space, taking into account the principles determined. This study was produced from the doctoral dissertation titled 'Examination of the Unit-Whole Relationship and Harmony in the Context of Style Concept in Interior Space and Furniture through Modern Period Examples, Design Harmony Ruler Proposal', which was accepted on 9 July 2024 at Mimar Sinan Fine Arts University Institute of Science and Technology, Department of Interior Architecture PhD Programme.

Literature Review/Background: The scope of the research is limited to the period between 1860-1950 of the Modern Period due to its closeness to our age and having examples that ideally reflect the unit-whole relationship and harmony. Depending on the problem of the research, it is important to emphasise the unit-whole relationship and harmony, to understand the rules of composition in the context of the concept of style, to understand the conceptual nature of basic design and Gestalt principles through the Modern Period in order to prevent formal alienation in interior and furniture designs.

Method: The period range specified within the scope of the research has been subjected to descriptive and content analysis and explained chronologically through examples. Architectural interiors and furniture examples belonging to the prominent designers of the 1860-1950 period were brought together chronologically and analysed through the unit-whole relationship and harmony, taking into account the style of the designer. Basic design and Gestalt principles are explained with descriptive, theoretical and comparative methods, and the principles aimed to be established as stated in the aim of the research are brought together within the framework of concepts related to interior design and survey results, and explained in a systematic order by creating tables.

Results: In the findings obtained from the questionnaire study conducted in order to find a solution to the problem of the research, it was concluded that the students were mostly undecided in the definition questions asked about the concept of style, and that they had difficulty in establishing the correct relationship between the unit and the whole in terms of form unity and integrity in terms of unit-whole relationship.

Conclusion: In addition to serving as a guide in the introduction to design, the ‘harmony chart in design’ (TUC), which will contribute to interior architecture education, aims to enable interior architecture students to make more conscious decisions during the design education phase and to develop the ability to make appropriate and harmonious decisions for the target in the interior designs they will create.

Keywords

Interior, Furniture, Style, Design, Unit-Whole, Harmony, Modern Period, Design Principles, Gestalt Theory

References

• ADIGÜZEL ÖZBEK, D.(2016). Mimari mekânın tanımlanması üzerine bir çalışma (Doktora Tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• AYDINLI, S. (1986). Mekânsal Değerlendirmede Algısal Değerlere Dayalı Bir Model, (Doktora Tezi), İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• BERKİN, G., CİVELEK, Y. (2020). Modül ve Mimarlık. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Bingöl 2004 O. Bingöl, Arkeolojik Mimaride Taş, Istanbul 2004.
• BOYLA, O. (2016). Mobilya Tarihi. http://www.youblisher.com/p/589306 Mobilya Tarihiekitaplarim tr gg/Bozdayı, M. (1996). İç Mekân Tasarımında Kavram ve İmaj. Anadolu Sanat.
• CİVCİR, E. (2015). Temel tasarim ve tasarim ilkeleri, Akademisyen Kitapevi, Ankara
• CHAN, C.S. (2000). Can Style be Measured? Design Studies, 21, 277-291.
• CHAN, CHİU-SHUİ. (1990). Psychology of style in design, Ph.D.Carnegie-Mellon University.
• CHING F.D.K. (1987). İç Mekân Tasarımı- Resimli. Yem Yayınları. İstanbul.
• CHING, F. D. K. (2014). Architecture: Form, space, and order. John Wiley & Sons.
• DEMİREL, M., R. (2019). Tasarımda Bütünlük Prensibinin Disiplinlerarası İncelenmesi, Akdeniz Sanat, 13(24), 149-158.
• DURMUŞ ATAŞ, H. (2024). İç Mekan Ve Mobilyada Stil Kavramı Bağlamında Birim Bütün İlişkisi ve Uyumunun Modern Dönem Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi, Tasarımda Uyum Cetveli Önerisi. (Doktora tezi) Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• ERDEM, S., (1995). Psikoloji Ders Kitabı, Fil Yayınevi, İstanbul.
• GOODMAN, N. (1978). The Status of Style, in Ways of Worldmaking, Hackett Pub. Co., Indianapolis. John Wiley & Sons, 52-61, 191.
• KAPTAN, B, B. (1997). İç mimaride form-mekan ilişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• KUBAN, D. (2006). Mimarlık Kavramları, İTÜ Yayınları, İstanbul
• LEVI, D. (1974). The Gestalt Psychology of Expression in Architecture, J. Lang, v.d., (Ed 1), Designing for Human Behavior, Dowden, Hutchinson and Ross, Inc., Stroudsburg, sf, 112, 1974.
• MÜLLER, G. (1983). Seomitik Der Gebaulten Umwelt, Universtüt Trier.
• ONAT, O. (1991). Mimarlık Form ve Geometri, Efil Yayınevi Yayınları.
• ÖZDEMIR, İ. (1994). Mimari mekanın değerlendirilmesinde mekan örgütlenmesi kavramı: Konutta yaşama mekanları. (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• ÖZEL, Y. (2021). İç mekân kurgusunda mobilya ve mekân kompozisyonu ilişkisi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (25), 94-104.
• ÖZEL, Y. VE TUNBİŞ, T. (2021). Kamusal Mekân ile Konut Mekânının Kesişiminde İç Mimarlık Çözümlemeleri, ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (2), Aralık 2021, ss. 195-214.
• SWOFFORD, K. (2010). Victor Horta's Vision: Art Nouveau, Fusion of Function and Form. Elements, 6(2). https://doi.org/10.6017/eurj.v6i2.9031
• USTAÖMEROĞLU, A., A., (1998). Mimari analiz için temel tasarım öğe ve ilkelerinin kullanımı ile oluşturulan estetik ağırlıklı bir yöntem araştırması. Yüksek Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• https://www.dwell.com/collection/inside-le-corbusiers-le-cabanon-at-art-baseldesign-miami-fef228a0/6133533198144745472
• https://i.pinimg.com/originals/08/b4/2b/08b42b84c23872f95a88f965126c9fd2.jpg
• https://i.pinimg.com/originals/ce/de/fa/cedefaf878343e0ea4a9c2793f52a304.jpg
• https://i.pinimg.com/originals/7b/44/eb/7b44eb5217b89e1e58ad4823f59781f1.jpg
• https://www.merriam-webster.com/