Çekte Düzenleyen Tarafından Def'ilerin İleri Sürülmesi

Year 2023, Volume: 31 Issue: 3, 1243 - 1276, 02.10.2023

Muhammet Emin Bingöl

https://doi.org/10.15337/suhfd.1275979

Abstract

Bu çalışmada çekte düzenleyenin sahip olduğu def’ileri ne şekilde dermeyân edebildiği ya da karşılığı bulunan bir çek bakımından düzenleyenin def’ileri ileri sürmek hakkının bulunup bulunmadığı incelenmiştir. Sorunun çözümü için ilk olarak çekin hukukî niteliği ile düzenleyenin def’ilerini ileri sürmesi bakımından önem arz eden muhatap ile düzenleyen arasındaki ilişkinin niteliği irdelenmiştir. Ardından muhatap bakımından öngörülen ve düzenleyenin def’ilerini ileri sürmesi bakımından engel olarak nitelendirilebilecek yükümlülük olan, muhatabın ödeme yükümlülüğü değerlendirilmiştir. Ayrıca muhatabın ödeme yapmama yükümlülüğü kısaca aktarılmıştır. Son olarak, kıymetli evrak bakımından öngörülen def’i sistemi, çekte düzenleyen tarafından def’ilerin ileri sürülmesi açısından ve herhangi bir şekilde hamile karşı ileri sürebileceği def’iye sahip olan düzenleyenin muhataba yönelik ödememe talimatı verip veremeyeceği, muhatabın bu şekilde bir talimat karşısında ne şekilde hareket etmesi gerektiği hususları mütalâa edilmiştir.

Keywords

Çek, düzenleyen, def’i, muhatabın ödeme yükümlülüğü, kıymetli evrak

References

• AYDIN, Alihan: “Hakkında Ödemeden Men Kararı Verilen Çek İcra Takibine Konu Edilebilir Mi?- Yargıtay 12. HD’nin İçtihadının Eleştirisi-“, TBB Dergisi, S. 132, 2017, 147-168.
• BAHTİYAR, Mehmet: Kıymetli Evrak Hukuku, 17. Bası, İstanbul 2019.
• BATTAL, Ahmet: “Karşılığı Bulunmasına Rağmen Çek Bedelini Ödemeyen Bankanın Hamile Karşı Hukuki Sorumluluğu”, GÜHFD, C. 2, S. 1, 1998, 67-81.
• BAUMBACH, Adolf/HEFERMEHL, Wolfgang/CASPER, Matthias: Wechselgesetz, Scheckgesetz, Recht des Zahlungsverkehrs, 23. Auflage, München 2008.
• BOZER, Ali/GÖLE, Celal: Kıymetli Evrak Hukuku, 8. Baskı, Ankara 2018.
• CAN, Mertol: “Çek Hamilinin Muhatap Bankaya Karşı Durumu”, GÜHFD, C. 2, S. 2, 1998.
• GÜREL, Murat: “Ticaret Sicilinin Üçüncü Kişilere Etkisi Bağlamında Kambiyo Senetlerinde Yetkisiz Temsile İlişkin Bazı Sorunlar”, BATİDER, C. XXXI, S. 1, 2015, 231-250.
• HELVACI, Mehmet: Kambiyo Senetlerinde Defiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1985.
• HIPPELE, Thomas C.: Basler Kommentar, Wertpapierrecht, Art. 965-1186 OR, Hrsg. Honsell/Vogt/Watter, Basel 2012.
• İNAN, Nurkut: Çek Rizikolarından Doğan Sorumluluk, Ankara 1981.
• KALFA, Şenol: Çekte Def’iler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
• KARAYALÇIN, Yaşar: Ticaret Hukuku III – Ticarî Senetler (Kambiyo Senetleri), Dördüncü Baskı, Ankara, 1970.
• KENDİGELEN, Abuzer / KIRCA, İsmail: Kıymetli Evrak Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2021.
• KENDİGELEN, Abuzer: “Çekten Cayma ve Ödeme Yasağı”, Makalelerim C. I 1986-2001, 3. Bası, İstanbul 2018.