TASARRUF FİNANSMAN SÖZLEŞMESİNİN FESHİ SEBEBİ İLE BİRİKİM VE ORGANİZYON ÜCRETİNİN İADESİ

Year 2023, Volume: 31 Issue: 3, 1277 - 1319, 02.10.2023

Alper Uyumaz

https://doi.org/10.15337/suhfd.1359708

Cited By: 1

Abstract

Tasarruf finansman sözleşmesi, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak konut, çatılı işyeri veya motorlu taşıt edinimi için müşteriye, finansman kullanma hakkı veren isimli bir sözleşmedir. Bu sözleşme gereğince şirket müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü altındadır. Şirketin bu hizmeti karşılığı organizasyon ücreti alma hakkı bulunmaktadır. Sözleşmenin tasarruf dönemi sonundan önce sona ermesi durumunda müşteriden tahsil edilen organizasyon ücreti ve birikimin iadesi hususunda uyuşmazlık çıkmaktadır. Sözleşmeden cayma hakkı yalnızca müşteriye tanınmıştır. Cayma durumunda, şirket müşterinin birikim miktarını ve organizasyon ücretini kesintisiz iade etmek zorundadır. Kural olarak sadece müşteriye tanınan sözleşmenin feshi durumunda ise, şirketin birikimi ödemesi gerekir. Ancak, konu organizasyon ücreti bakımından tartışmalıdır. Bu hususta, organizasyon ücretinin tasarruf dönemi esas almak suretiyle orantılı olarak iade edilmesi gerektiği kabul edilmelidir.

Keywords

Tasarruf finansman sözleşmesi, Organizasyon ücreti, Birikim ve organizasyon ücretinin iadesi, Tasarruf finansman sözleşmesinin feshi, Tasarruf finansman şirketi

References

• KAYNAKLAR ACAR, Faruk: “İsimsiz ve Atipik Sözleşme Kavramları ve Sınıflandırması Açısından Yargıtay Uygulaması” (Editör: İpek Yücer Aktürk), Türk Borçlar Hukuku Açısından İsimsiz Sözleşmeler Sempozyumu, Ankara 2022, s. 37-53.
• AKÇAAL, Mehmet: “Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”, AHBVÜHFD., C. 18, S. 1, 2014, s. 49-70.
• AKINCI, Şahin: Borçlar Hukuku Bilgisi, Genel Hükümler, 13. Baskı, Konya 2022.
• AKİPEK ÖCAL, Şebnem/ YILDIRIM, Abdulkerim/ ERMENEK, İbrahim/ KUTLAY, Selda: Tüketici Hukukunda Uzman Arabuluculuk, Ankara 2021.
• AKSU, Mustafa: Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Yeniliklerden İbra, https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/4-Mustafa-AKSU.pdf , E.T. 01.04.2018).
• ALTINOK ORMANCI, Pınar: Sürekli Borç İlişkisinin Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2011.
• ANTALYA, Gökhan: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. V/ 1, 1, 2. Baskı, Ankara 2019 (C. 1).
• ANTALYA, Gökhan: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. V/ 1, 3, 2. Baskı, Ankara 2019 (C. 3).
• ARAL, Fahrettin/ AYRANCI, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Baskı, Ankara 2015.
• ARAT, Ayşe: Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması, Ankara 2006.
• AYAN, Mehmet: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2020.
• AYDIN, Fatih Mehmet: “Tasarrufa Dayalı Yardımlaşma Usulü Finansman Modelleri ve Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı- VII, Faizsiz Finans ve Tasarruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar”, Ankara 2019.
• AYDOĞDU, Murat: “Konut Finansman Sistemi (Mortgage) ve Sözleşmeleri”, DEÜHFD., C. 9, S. 1, 2007, s. 1- 52.
• AYDOĞDU, Murat/ KAHVECİ, Nalan: Tüketici Hukuku Dersleri, İstanbul 2021.
• BAHTİYAR, Mehmet/ BİÇER, Levent: “Adi İş / Ticari İş / Tüketici İşlemi Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi”, MÜHFHAD, C. 22, S. 3, 2016, s. 395-436.
• BALMER, John M. T./ WILKINSON, Adrian: “Building Societies: Change, Strategy and Corporate Identity”, Journal Of General Management, V. 17, N. 2, 1991, s. 20-33.
• BAŞARAN BROOKS, Bahriye: “Tasarruf Finansman Şirketlerinin Hukuki Düzenlemesinde 'Güven' Unsurunun Değerlendirilmesi”, TFM., C. 9, S. 1, 2023, s. 3-16.
• BAYSAL, Başak: Sözleşmenin Uyarlanması BK. m. 138 Aşırı İfa Güçlüğü, 4. Baskı, İstanbul 2020 (Aşırı İfa Güçlüğü).
• BAYSAL, Başak: “Tüketici Kredisi (TKHK m. 22-31)”, Yeni Tüketici Hukuku Konferansı (Derleyen Murat İNCEOĞLU), İstanbul 2015, s. 273-325, https://www.academia.edu, E.T. 28.03.2023 (Tüketici Kredisi).
• BİRSİN, Mehmet/ ÖTEGEÇELİ, Hatice: “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi ve Fıkhi Meşruiyeti Üzerinde Yapılan Değerlendirmeler”, MİAD., C. 10, S. 1, 2019, s. 85- 114.
• BOLÉAT, Mark: National Housing Finance Systems: A Comparative Study, London 1985.
• BUCKLEY, Robert M.: Housing Finance in Developing Countries, London 1996.
• BÜKEY, Mehmet/ TÜRKAN, Yavuz: “Tasarruf Finansman Sistemi Tercih Nedenleri”, DÜSBED., S. 33, 2023, s. 336-357.
• BÜKEY, Mehmet: Tasarruf Finansman Sisteminin Tercih Nedenleri ve Bir Finansal Araç Önerisi, Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bingöl 2023, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 22.03.2023.
• ÇEKİN, Ömer: Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi ve İslami Finans İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam İktisadı ve Finansı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 16.05.2023.
• ÇİLENTİ KONURALP, Ayşen: “Türk Hukukunda Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme ve Hukuki Niteliği Konusunda Bir Değerlendirme”, TBB. Dergisi, S. 146, 2020, s. 153-185.
• DİNÇ, Yusuf: Tasarrufa Dayalı Finans, İstanbul 2019.
• ENDES SELVİ, Nurtaç: “Tasarruf Finansman Sözleşmesi”, NEÜHFD., C. 4, S. 2, 2021, s. 441- 467.
• ER, Beyza: “Mevduat Sözleşmesinin Tanımı, Kurulması ve Türleri”, TAAD., S. 49, 2022, s. 491- 516.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara 2019 (Genel Hükümler).
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara 2019 (Özel Hükümler).
• EREN, Fikret: “İsimsiz Sözleşmelerin Genel Teorisi”, (Editör: Yücer Aktürk, İpek), Türk Borçlar Hukuku Açısından İsimsiz Sözleşmeler Sempozyumu, Ankara 2022, s. 13-35 (İsimsiz Sözleşmeler).
• ERGÜVEN, Murat/ KAYA, Feridun: “Konut Finansmanında Elbirliği Sistemi: Müşterilerin Elbirliği Sistemi Tercih Nedenleri Üzerine Bir Araştırma”, KÜİİBFD., C. 13, S. 3, 2016, s. 24- 39.
• ERGÜVEN, Murat/ KAYA, Feridun: “Tasarrufa Dayalı Finans Sisteminin Sürdürülebilirliğinin Sağlanması ve Finansal Ekosistem İçinde Yerini Alması Üzerine Bir Araştırma”, FESAD., C. 5, S. 4, 2020, s. 755- 769.
• ERGÜVEN, Murat: Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi ve Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi, İstanbul 2021 (Yapı Tasarruf Sandığı).
• ERGÜVEN, Murat: Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi, İstanbul 2021 (Finans Sistemi).
• FURRER, Andreas/MÜLLER-CHEN, Markus/ÇETİNER, Bilgehan: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, İstanbul 2021.
• GÜLERCİ, Altan Fahri: “Tasarruf Finansman Anonim Şirketlerinin Hukuki Yapısı, Faaliyetleri ve Bu Şirketlerde Menfaat Sahiplerinin Korunması”, SÜHFD., C. 30, S. 3, 2022, s. 999- 1042.
• GÜLTEKİN, Esra: “6502 Sayılı Kanun Kapsamında Tüketici Kredi Sözleşmelerinde Tarafların Hak ve Borçları”, SÜHFD., C. 29, S. 4, 2021, s. 3079-3120.
• GÜLTER, Hamza/ BASTI, Eyüp: “The Housing Finance System in Turkey, International Journal of Housing Markets and Analysis”, V. 7, Issue 3, s. 363- 382.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. 1, İstanbul 2012 (I).
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. 2, İstanbul 2012 (II).
• GÜNEL, Yılmaz: Mevduat Bankaları, Katılım Bankaları ve Elbirliği Sistemi Açısından Bireylerin Konut Finansman Tercihlerini Belirlemeye Yönelik Bir Karma Yöntem Araştırması, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sivas 2021, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 16.03.2023.
• HACAK, Hasan: “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Yeni Yaklaşımlar”, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-VII, Faizsiz Finans ve Tasarruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar, Ankara 2019.
• HURMA, Fatma Benun: 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu Kapsamında Tasarruf Finansman Sözleşmeleri, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sermaye Piyasaları ve Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2022, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 16.05.2023.
• KAHRAMAN, Abdullah: “Bir Faizsiz Finansman Yöntemi Olarak Müşâreke Akdi ve Tasarrufa Dayalı Faizsiz Sistem (Elbirliği Sistemi Örneği)”, (Editörler: Günay, Hacı Mehmet/ Görmüş, Şakir/ Koç, İlker/ Çekin, Ömer), Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2017, s. 69-84.
• KALENDER, Ahmet: “6502 Sayılı TKHK Hükümlerine Göre Konut Finansmanı Sözleşmelerinin Karşılaştırılması”, SÜHFD., C. 23, S. 2, 2015, s. 203- 239.
• KAŞKAYA, Hülya: “Üçüncü Kişinin İfası”, İBD., C. 91, S. 3, 2017, s. 182-192.
• KAYA, Süleyman: “Faizsiz Finans İlkeleri ve Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Dair Öneriler”, (Editörler: Günay, Hacı Mehmet/ Görmüş, Şakir/ Koç, İlker/ Çekin, Ömer), Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2017, s. 41-50.
• KESER, Yıldırım, “Aşkın Zararın İspatı”, İnÜHFD., C. 11, S. 2, 2020, s. 484-495.
• KILIÇ, Selim: “Konut Finansman Modeli Olarak Yapı Tasarruf Sandıkları; Almanya ve Türkiye'deki Uygulamaları”, YED., C. 14, S. 1, 2007, s. 231- 246.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Ankara 2019.
• KİZİR, Mahmut: Borçlu Temerrüdünün Sona Ermesi, Ankara 2012.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. 1, 7. Bası, İstanbul 2017.
• KOÇ, İlker/ ÇEKİN, Ömer: “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi: İşleyiş, Değerlendirme ve Tasarım”, (Editörler: Günay, Hacı Mehmet/ Görmüş, Şakir/ Koç, İlker/ Çekin, Ömer), Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2017, s. 9-39.
• KOÇ, İlker: “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminin İşleyişi”, Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-VII, Faizsiz Finans ve Tasarruf Sistemleri ile İlgili Güncel Uygulamalar, Ankara 2019.
• LEA, Michael J./ RENAUD, Bertrand: Contractual Savings for Housing: How Suitable Are They For Transitional Economies? The World Bank Financial Sector Development Department, September 1995.
• OĞUZMAN, Kemal/ ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. 1, 20. Bası, İstanbul 2022.
• OKTAY, Saibe: “İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması”, İÜHFM., C. 55, S. 1-2, 1996, s. 263- 296.
• OKUR, Mustafa/ ÇATIKKAŞ, Özgür/ ERSOY, Mehmet: “Bir Gölge Bankacılık Uygulaması Olarak Gayrimenkul Finansmanında Alternatif Bir Faizsiz Finansman Modeli: İpoteğe Dayalı Paylaşımlı Faizsiz Finansman Modeli”, İAD., C. 10, S. 4, 2018, s. 384-400.
• ÖNDER, M. Fahrettin: “Banka Hukukunda Tasarruf Mevduatı Sözleşmesi”, SDÜİİBF., C. 8, S. 1, 2003, s. 91-102.
• ÖZAY, Osman Levent: “6502 Sayılı Yasa Kapsamında Tüketici İşlemi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 12, 2017, s. 257-272.
• ÖZBAY, Ümit Vefa: Roma Hukukunda ve Türk Hukukunda Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesi, Ankara 2019.
• ÖZTÜRK, Ali: “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminde Fon Fazlası Varlıkların Değerlendirilmesi”, (Editörler: Günay, Hacı Mehmet/ Görmüş, Şakir/ Koç, İlker/ Çekin, Ömer), Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi, Ensar Neşriyat, İstanbul 2017, s. 51-68 (Öztürk, Ali).
• ÖZTÜRK, Muammer Fatih: “6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu Değişikliği Kapsamında Tasarruf Finansman Sistemine Gelen Yeniliklerin Hukuki Açıdan İncelenmesi”, SHD., C. 10, S. 1, 2022, s. 139- 169.
• ROY, Friedemann: The Implementation of Contract Savings Schemes for Housing (Bausparen) in Belarus-Features, Recommendations and Examples, German Economic Team in Belarus, http://pdc.ceu.hu/archive/00002167/01/pp1304e.pdf, E.T. 12.09.2023.
• SELİÇİ, Özer: Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul 1977.
• SEROZAN, Rona: Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, Güncellenmiş 3. Baskı, İstanbul 2018 (Serozan, Özel).
• SEROZAN, Rona: Sözleşmeden Dönme, 2. Baskı, İstanbul 2007 (Serozan, Dönme).
• SİRMEN, Lale: Türk Özel Hukukunda Şart, İstanbul 1992.
• SOYLU, Feyzanur: İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması, Ankara 2022.
• ŞAVAŞ, Abdurrahman: Türk Borçlar Hukukunda İkale Sözleşmesi, TAAD., C. 7, S. 26, 2016, s. 105-141.
• ŞEN DOĞRAMACI, Hayriye: “Çerçeve Sözleşme Kavramı, Çerçeve Sözleşmelerin Amacı ve Ekonomik Fonksiyonu”, SÜHFD., C. 30, S. 3, 2022, s. 1043-1077.
• ŞENER, Oruç Hami: Banka Mevduatı ve Hukuki Niteliği, 2. Tıpkı Basım, Ankara 2019.
• TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. I/1, İstanbul 2008.
• TAŞATAN, Caner: “Tasarruf Finansman Sözleşmesine İlişkin Düzenlemelerin Tüketicinin Korunması Bakımından Değerlendirilmesi”, Uluslararası Necmettin Erbakan Hukuk Kongresi 10-12 Nisan 2021 Bildiri Tam Metin Kitabı, Konya 2021, s. 270-277.
• TURANBOY, K. Nuri: İbra Sözleşmesi, Ankara 1998.
• TURSUN, Abdurrahman: “Alternatif Konut Finansman Sistemi Olarak Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemleri: Gölge Bankacılık ve Özün Önceliği Kavramları ve Özün Önceliği Kavramları Çerçevesinde Sistemin Değerlendirilmesi”, HÜİİBFD., C. 40, S. 1, 2022, s. 164-183.
• UYUMAZ, Alper: Yetkili Servis Sözleşmesi, İstanbul 2018.
• UYUMAZ, Alper/ ABDU OUMER, Kamil, “Framework Agreements Under Turkish Law”, Law & Justice Review, Vol. 9, N. 15, 2017, p. 37-60.
• YAVUZ, Cevdet: Türk Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 10. Baskı, İstanbul 2014.
• YAZICI, Mehmet: “Konutta Alternatif Finans Yöntemi Olarak Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi”, ARHSS., C. 2, S. 3, 2019, s. 224- 235.
• YENİOCAK, Umut: “Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi”, TBB. Dergisi, Y. 26, S. 107, 2013, s. 75-96.
• YILDIRIM, Azize: Konut Edinmeye Yönelik Tasarruf Finansman Sözleşmesi, T.C. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2021, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 16.05.2023.
• YILMAZ, Cüneyt Arif: Türk Borçlar Hukuku Kapsamında Çerçeve Sözleşmeler, Ankara 2023.
• YILMAZ, Mahmut/ KURT, Ekrem: “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Tüketici Kredi Sözleşmesinin Kurulması”, İAÜHFD., C. 4, S. 1, 2018, s. 121-136.
• YILMAZ, Yasemin: “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Konut Finansmanı Sözleşmeleri”, İHFM., C. 77, S. 1, 2019, s. 389- 424.
• ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 17. Baskı, İstanbul 2017.