TİCARİ İŞLETMEDEN BAĞIMSIZ OLARAK DEVREDİLEMEYEN TİCARET UNVANININ TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU KAPSAMINDA REHİN İŞLEMİNE KONU EDİLMESİ

Year 2024, Volume: 32 Issue: 3, 1339 - 1369, 18.09.2024

Bilge Aytuğar

https://doi.org/10.15337/suhfd.1455192

Abstract

Ticaret unvanı, tacirin ticari işlemlerinde kullandığı ve onu diğer tacirlerden ayrıt etmeye yarayan adıdır. Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) ticaret unvanının devrini düzenleyen m. 49/1 hükmü gereğince ticaret unvanı, ait olduğu ticari işletmeden ayrı olarak devredilemez. Buna karşılık Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nda (TİTRK) ticaret unvanının, ticari işletmeden bağımsız olarak rehin edilebileceği kabul edilmiştir (m. 5/1-k). Bir taşınırın rehin işlemine konu olması, rehnin işlevi ve rehinli alacaklıyı koruma amacı dikkate alındığında bağımsız bir biçimde devre elverişli olmasını gerektirir. Çalışmamızda ticaret unvanının işletmeden bağımsız şekilde rehin işlemine konu edilebileceği; ancak rehnin paraya çevrilerek alacaklının alacağına kavuşması söz konusu olduğunda TTK m. 49/1 hükmünün buna engel olacağı sonucuna varılmıştır. Çalışmamızda ayrıca, borcun vadesinde ifa edilmemesi durumunda alacaklının hangi hukuki yollara başvurabileceği ele alınmış; hükmün, kanun koyucunun finansmana erişimi kolaylaştırma amacına ne şekilde hizmet edebileceği yönündeki görüşümüz sunulmuştur.

Keywords

Ticaret Unvanı, Ticaret Unvanının Devri, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, Ticaret Unvanının Rehni, Sicilli Teslimsiz Taşınır Rehni

References

• AKÇAAL, Mehmet: İşletmenin Devri, 1. Baskı, Ankara 2014, (İşletme-nin Devri).
• AKÇAAL, Mehmet: Eşya Hukuku, Ankara 2023, (Eşya Hukuku).
• ANTALYA, Gökhan/ACAR, Faruk: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, İstanbul 2017.
• ARKAN, Sabih: Ticarî İşletme Hukuku, B. 25, Ankara 2019.
• ARSLANLI, Halil: Kara Ticareti Hukuku Dersleri, İstanbul 1960.
• ARVAS, Mehmet Mücahit: 6750 Sayılı Kanununa Göre Rehne Konu Olabilecek Taşınırlar, Ankara 2017.
• AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku, 14. Baskı, Ankara 2021.
• BAYDAK, Ecrin: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, İstanbul 2018.
• BGH: Verwechslungsgefahr bei Verwendung des Familiennamens als Firmenbestandteil – Decker, NJW 1993, 2236, https://beck-online.beck.de/ (Erişim Tarihi: 28.02.2024).
• BÖMEKE, Patrick: BeckOK HGB, Häublein, Martin/ Hoffmann-Theinert, Roland (Editörler), 40. Edition, 01.07.2023, HGB § 23.
• CENGİL, Fatih: Ticari İşletmenin Devri, İstanbul 2018.
• ÇEKİN, Mesut Serdar: “Das neue türkische Gesetz über Mobi-liarpfandrechte bei Handelsgeschäften”, Recht der Internatio-nalen Wirtschaft (RIW) 2017, s. 493-501.
• ELMAS, Ömer: “Türk Hukukundaki Mevduat Rehnine, Teminat İş-lemleri İçin Uncitral Model Kanun Açısından Bir Bakış”, İs-tanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (1), 2018, s. 187-212.
• EMMERICH, Volker: Sammlung Guttentag Heymann Handelsgesetz-buch, Horn, Norbert (Editör), Band 1, 2. Aufl., 1995, HGB § 23.
• ESENER, Turhan/GÜVEN, Kudret: Eşya Hukuku, Ankara 2019.
• FUCHS, Julian: Pfandrecht, Weber kompakt, Rechtswörterbuch, We-ber, Klaus (Editör), 2023, https://beck-online.beck.de/ (Erişim Tarihi: 12.02.2024).
• GEβLER, Ernst/HEFERMEHL, Wolfgang/HILDEBRANDT, Wolf-gang/ SCHRÖDER, Georg: Schlegelberger Handelsgesetz-buch, 1. Band, 5. Aufl., §§ 1-47a, München 1973, HGB § 23.
• GÖLE, Celal/AYDOĞAN, Gökhan: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununun Ticaret Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, BATİDER, C. XXXIII, Sa. 1, 2017, s. 5-51.
• HASIRCI, Hakan: “6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanu-nu’nun İcra ve İflâs Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, BATİDER, C. XXXIII, S. 2, 2017, s. 207-269.
• HAZIROĞLU, Elif Cemre: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanu-nu’nda Sicilli Taşınır Varlıkların Durumu ve Ticari İşletme Rehninin Bunlar Üzerindeki Etkileri”, BATİDER, C. XXXIII, S. 2, 2017, s. 177-204.
• KARA, Burak: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Sona Ermesi, 1. Bas-kı, İstanbul 2018.
• KARABEL, E. Gökçe: Ticari İşletme Rehninin Paraya Çevrilmesi, An-kara 2011.
• KÖROĞLU ÖLMEZ, Belin: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni”, TBB Dergisi, S. 129, 2017, s. 261-286.
• MAKARACI BAŞAK, Aslı: Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014, (Taşınır Rehni).
• MAKARACI BAŞAK, Aslı: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Lex Commissoria Anlaşması Yasağına İstisna Getirip Getir-mediği Konusu Üzerine Bir Değerlendirme”, İnönü Üniversi-tesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10 (2), 2019, s. 745-757, (Lex Commissoria).
• NARBAY, Şafak/YILDIZ, M. Enes: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Çerçevesinde Ticari İşletme Rehninde “Rehinli Taşı-nır Sicili”nin Diğer Sicillerle İlişkisi Üzerine Değerlendirme”, BATİDER, C. XXXIV, Sa. 4, 2018, s. 37-89. NOMER, Halûk Nami/ERGÜNE: Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, İs-tanbul 2020.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, İstanbul 2018.
• OZANOĞLU, Hasan Seçkin: “Türk Medeni Kanunu’nun 940. Mad-desinin II. Fıkrası (Motorlu Araç Rehni) Üzerine”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, 2001, https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuhfd/issue/48135/608836 (Erişim Tarihi: 29.02.2024).
• ÖCAL APAYDIN, Bahar: “6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Aynı Alacağa Teminat Teşkil Etmek Üzere Birden Çok Taşınırın Rehin Hakkına Konu Olması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 1, 2020, s. 271-286.
• POROY, Reha/YASAMAN: Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, 19. Baskı, Ankara 2022.
• ROTH, Wulf-Henning/STELMASZCZYK, Peter: HGB, Kol-ler/Kindler/Drüen (Editörler), 10. Auflage 2023, HGB § 23, https://beck-online.beck.de/ (Erişim Tarihi: 08.02.2024).
• RUβ, Werner: Heidelberger Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Glanegger, Peter / Kirnberger, Christian/ Kusterer, Stefan/ Ruβ, Werner/ Selder, Johannes/ Stuhlfelner, Ulrich (Editörler), 7. Auflage, Heidelberg 2007, HGB § 23.
• SCHÄFER, Frank L.: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Ge-setzbuch, Säcker, Franz Jürgen/ Rixecker, Roland/ Oetker, Hartmut/ Limperg, Bettina (Editörler), München 2023, BGB § 1204.
• SİRMEN, Lale: Tablolarla Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2023.
• STEITZ, Michael: HGB, Ensthaler (Editör), 8. Auflage, 2015, HGB § 23.
• ŞENOCAK, Kemal/KAHRAMAN, Zafer/TUNCER KAZANCI, İdil/ÖCAL APAYDIN, Bahar: Ticarî İşlemlerde Taşınır Rehni, Ankara 2019.
• TUNCER KAZANCI, İdil: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Kapsamında Kurulan Rehinlerde Rehinli Alacaklının Tatmin Edilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1, 2019, s. 73-86. ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/KAYA, Arslan/NOMER ER-TAN, N. Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, İstanbul 2019.
• WIEN, Andreas: Handels- und Gesellschaftsrecht, Wiesbaden 2013.
• ZÜRICH HANDELSGERICHT: Urteil vom 14. Juni 2012, IV, Entsc-heide des Obergerichts des Kantons Zürich, https://www.swisslex.ch/de/doc/claw/87fcbc97-0a1c-4880-a26b-03d1e0eee1cf/search/196361957 (Erişim Tarihi: 01.03.2024).