THE LEGAL CHARACTERISTIC OF ROBBERY FOR THE COLLECTION OF DEBT AND THE IDEAL CONCURRENCE WITH THE OFFENCE OF DEPRIVATION OF LIBERTY

Year 2025, Volume: 33 Issue: 1, 391 - 434, 26.03.2025

Ertuğrul Ünal

https://doi.org/10.15337/suhfd.1612917

Abstract

If a person uses force and threats against the debtor in order to collect his/her receivables based on a legal relationship, the crime of “plunder for the purpose of collection of receivables” regulated in paragraph 1 of Article 150 of the TPC occurs. There are various opinions in the doctrine on the legal nature of this offense. In practice, it is possible to come across decisions that this act will constitute intentional injury and threat crimes, not plunder, mainly due to the reference in the article.
In cases where the continuous offense constitutes a means of committing the immediate offense, the unity of the act is not accepted in Turkish law and separate penalties are imposed for both offenses. In the event that the force and threat in the crime of plunder for the collection of debt limits the victim's freedom of movement, even for a short period of time, there is an overlap between the qualified form of deprivation of liberty (Art. 109/2) and the executive acts of the crime of plunder for the collection of debt. In such cases, our study will examine whether the provisions of intellectual cumulation should be applied.
In Jurisprudence, when a person is deprived of his/her liberty while committing the crime of plunder for the purpose of collecting the receivables, he/she is also sentenced for the crime of deprivation of liberty. In our opinion, in such cases, imposing an additional penalty for the qualified form of the crime of deprivation of liberty, which is “the use of force or threats to commit the act or during the commission of the act” (Art. 109/2), constitutes a violation of the prohibition of double punishment. In addition to this, considering the possibility that the perpetrator may not be able to collect his/her receivables, it comes to the agenda to impose a higher penalty for the act with less unfair content compared to the attempted plunder crime.
In our article, how to proceed in cases where the offenses of plunder for the collection of debt and deprivation of liberty are committed in close proximity in terms of time and place will be discussed within the scope of the theories of uniqueness of action and the legal nature of the crime of plunder for the collection of debt.

Keywords

Unity of Act, Plunder for the Collection of Legal Debt, Unity of Natural Movement, Deprivation of Liberty, Full Convergence, Partial Convergence.

ALACAĞIN TAHSİLİ AMACIYLA YAĞMA SUÇUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE BU SUÇ İLE KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU ARASINDAKİ FİKRİ İÇTİMA İLİŞKİSİ

Abstract

Kişinin, hukuki bir ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla borçluya cebir ve tehdit uygulaması halinde, TCK’nın 150’nci maddenin 1’inci fıkrasında düzenlenen “alacağın tahsili amacıyla yağma suçu” oluşur. Bu suçun hukuki niteliği konusunda doktrinde çeşitli görüşler mevcuttur. Uygulamada da bu fiilin esas itibariyle maddede yapılan atıf sebebiyle yağma değil, kasten yaralama ve tehdit suçlarını oluşturacağı yönünde kararlara rastlamak mümkündür.
Mütemadi suçun, ani suçun işlenmesinde araç teşkil ettiği durumlarda, Türk hukukunda fiil ayniyeti kabul edilmemekte ve her iki suçtan ayrı ayrı ceza verilmektedir. Alacağın tahsili amacıyla yağma suçundaki cebir ve tehdidin, kısa süreli de olsa mağdurun hareket etme hürriyetini sınırlandırması halinde, kişiyi hürriyetinden yoksun kılmanın nitelikli hali (m. 109/2) ile alacağın tahsili amacıyla yağma suçlarının icra hareketleri arasında bir örtüşme meydana gelir. Böyle durumlarda fikri içtima hükümlerinin tatbikinin gerekip gerekmediği çalışmamızda incelenecektir.
Uygulamada alacağın tahsili amacıyla yağma suçu işlenirken kişi hürriyetinden de mahrum kaldığında ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan da ceza verilmektedir. Düşüncemize göre böyle durumlarda kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun nitelikli halini teşkil eden “fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit kullanılması” (m. 109/2) hükmünden ayrıca ceza verilmesi, çifte cezalandırma yasağına aykırılık teşkil eder. Buna ek olarak failin alacağını tahsil edememesi ihtimali de dikkate alındığında, teşebbüs aşamasında kalmış yağma suçuna nazaran haksızlık içeriği daha az olan fiilden, daha fazla cezaya hükmedilmesi gündeme gelmektedir.
Makalemizde, alacağın tahsili amacıyla yağma ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun zaman ve mekân bakımından yakınlık içerisinde işlendiği olaylarda nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, fiil tekliği teorileri ve alacağın tahsili amacıyla yağma suçunun hukuki niteliği kapsamında ele alınacaktır.

Keywords

Fiil Tekliği, Alacağın Tahsili Amacıyla Yağma, Doğal Hareket Tekliği, Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma, Tam Ayniyet, Kısmi Ayniyet

References

• AKBULUT, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2022.
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 20. Baskı, Ankara, 2022 (Özel Hükümler).
• BİRTEK, Fatih: ‘Yağma Suçu Bakımından Yarar Sağlama Amacı’, Ceza Hukuku Dergisi, C. 15, S. 44, 2020, s. 673-709.
• BOCK, Dennis: Strafrecht Allgemeiner Teil, Berlin, 2018 (AT).
• BOCK, Dennis: Strafrecht Besonderer Teil 2, Berlin, 2018 (BT 2).
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem: Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, C. I, 5. Baskı, İstanbul, 2021.
• DEMİREL, Muhammed: ‘Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu’, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, S. 4, 2020, s. 489-553.
• DURSUN, Selman: Ceza Hukukunda Hareket Kavram ve Terimi, Ankara, 2021.
• EL-GHAZI, Mohamad: Revision der Konkurrenzlehre, Tübingen, Mohr Siebeck, 2020.
• EREM, Faruk, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, C. III, 3. Baskı, Ankara, 1985.
• ESER, Albin: Artikel 239 in: Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, 27. Auflage, München, 2006.
• FISCHER, Thomas: beckische kurz Kommentar Strafgesetzbuch, 66. Auflage, München, 2019.
• FREUND, Georg/ROSTALSKI, Frauke: Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. Auflage, Berlin, 2019
• GÖKTÜRK, Neslihan: Fikri İçtima, Ankara, 2013.
• GÜNAY, Mehmet, ‘Yağma Suçunun Hukuki İlişkiyi Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla İşlenmesi’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 5, 2015, s. 461-489.
• GÜNEY, Niyazi/ÖZDEMİR, Kenan/BALO, Yusuf S.: Gerekçe ve Tutanaklarla Karşılaştırmalı Yeni Türk Ceza Kanunu, Ankara, 2004.
• GROPP, Walter: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Berlin, 2015.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Ankara, 2018.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 28. Baskı, Ankara, 2023.
• HEINRICH, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım - II, Ed. ÜNVER Yener, Çev.: BACAKSIZ, Pınar, Ankara, 2015.
• HIRSCH, Hans Joachim, ‘Eigenmächtige Zueignung geschuldeter Sachen, Rechtswidrigkeit und Irrtum bei den Zueignungsstrafbestimmungen’, JuristenZeitung, Y. 18, S. 5/6, 1963, s. 149-156.
• İÇEL, Kayıhan: İçel Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, İstanbul, 2021 (Genel Hükümler).
• İÇEL, Kayıhan: Suçların İçtimaı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1972 (Suçların İçtimaı).
• Keskin Kiziroğlu, Serap, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçu (Ankara 2010).
• KINDHÆUSER, Urs: Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Baden-Baden, 2009 (AT).
• KINDHÆUSER, Urs: Strafrecht Besonderer Teil I, 5. Auflage, Baden-Baden, 2012 (BT).
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Bası, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, Ankara, 2022 (Özel Hükümler).
• KOCA, Mahmut: Yağma Cürümleri, Ankara, 2003.
• KOÇ, Ziya, Bir Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağın Tahsili Amacıyla Yağma (TCK m. 150/1), 2. Baskı, On İki Levha, İstanbul, 2022.
• KÜHL, Kristian: Art. 249 in: Lackner/Kühl Strafgesetzbuch Kommentar, 26. Auflage, München, 2007 (Art. 249).
• KÜHL, Kristian: Strafrecht Allgemeiner Teil, 8. Auflage, München, 2017.
• MAURACH, Reinhart/SCHROEDER, Friedrich-Christian/MAIWALD, Manfred: Strafrecht Besonderer Teil Teilband I, 9. Auflage, Heidelberg, 2003.
• MITSCH, Wolfgang: ‘Konkurrenzen im Strafrecht’, Heft 5, JuS, 1993, s. 385-390
• OTTO, Harro: Grundkurs Strafrecht. Die einzelnen Delikte, 6. Auflage, Berlin-New York, 2002.
• ÖNDER, Ayhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, İstanbul, 1994.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 16. Baskı, Ankara, 2021.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Ankara, 2022.
• ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 23. Baskı, Ankara, Seçkin, 2023.
• PUPPE, Ingeborg: ‘Die Erfolgseinheit, eine verkappte Form der Idealkonkurrenz’, ZIS, S. 6, 2007, s. 254- 259.
• RENGIER, Rudolf, Strafrecht Besonderer Teil II, 26. Baskı, München, 2024.
• ROXIN, Claus: Strafrecht Allgemeiner Teil Band II, München, 2003.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2020.
• ŞENERDOĞAN, Büşra: ‘Yağma Suçu (m. 148-150)’, Malvarlığına Karşı Suçlar, GÖKCEN, Ahmet (Ed.), Ankara, 2018.
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/ÖNOK, Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 20. Baskı, Ankara, 2022.
• UÇAK, Tuğba: Yargısal İçtihatlar Işığında Alacağın Tahsili Amacıyla İşlenen Yağma Suçu, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• v. HEINTSCHEL-HEINEGG, Bernd: ‘§52’ in: Münchener Kommentar zum StGB, Band 2, 4. Auflage, München, 2020.
• YENERER ÇAKMUT: Özlem: ‘Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu (TCK m. 109)’ in: Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, MÜHFHAD, C. 19, S. 2, 2013, s. 587-602.
• WELZEL, Hans: Das deutsche Strafrecht, 3. Auflage, Berlin, 1954.
• WERLE, Gerhard: Die Konkurrenz bei Dauerdelikt, Fortsetzungstat und zeitlich gestreckter Gesetzesverletzung, Berlin, 1981.
• WESSELS, Johannes/BEULKE, Werner/SATZGER, Helmut: Strafrecht Allgemeiner Teil, 48. Auflage, Heidelberg, 2018.
• WESSELS, Johannes/HILLENKAMP, Thomas/SCHUHR, Jan. C.: Strafrecht Besonderer Teil 2, 41. Auflage, Heidelberg, 2018.
• https://dejure.org/
• https://karararama.yargitay.gov.tr/