EVALUATION OF THE ACT OF “TEMPORARY PERFORMANCE OF CERTAIN SERVICES” WITHIN THE SCOPE OF THE CONCI-LIATION INSTITUTION WITHIN THE SCOPE OF LABOUR AND SOCIAL SECURITY LAW AND OCCUPATONAL HEALTH AND SAFETY LAW

Year 2025, Volume: 33 Issue: 1, 661 - 708, 26.03.2025

Ayşegül Ekin , Namık Kemal Topçu

https://doi.org/10.15337/suhfd.1617135

Abstract

Conciliation is one of the methods of the restorative justice approach that puts the “victim” at the centre of the problem, as opposed to the traditional criminal justice approach that sees crime as “a problem between the state and the per-petrator”.
In this system, the perpetrator and the victim come together with their free will and with the help of an impartial third party to discuss the problem, and the perpetrator tries to compensate for the injustice caused by the crime com-mitted by performing an act they have agreed upon.
A number of questions come to mind regarding the implementation of the performance agreed upon by the perpetrator and the victim within the scope of private law. There are problems such as whether the performance between the parties should be evaluated within the scope of labour law, whether the perpetrator should be included in the broad framework accepted as “emplo-yee” by the occupational health and safety legislation, and whether the per-petrators who perform the performance should be included within the scope of social security. In our study, whether the legal legislation is appropriate to the subject of our study in the areas specified in our study will be evaluated for the solution of the problems experienced or to be experienced in practice by ta-king into account the exceptional provisions.

Keywords

RESTORATIVE JUSTICE, CONCILIATION, ACT, EMPLOYMENT, EMPLOYEE

UZLAŞTIRMA KURUMU KAPSAMINDA “BELİRLİ HİZMETLERİN GEÇİCİ SÜREYLE YERİNE GETİRİLMESİ” EDİMİNİN İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU İLE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKU KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Uzlaştırma, suçu “devlet ve fail arasındaki bir sorun” olarak gören geleneksel ceza adaleti anlayışının aksine, sorunun merkezine “mağduru” koyan onarıcı adalet anlayışının yöntemlerinden biridir. Söz konusu sistemde fail ve mağ-dur, özgür iradeleriyle ve tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla bir araya gelerek sorunu ele almakta ve fail, üzerinde anlaştıkları bir edimi ifa etmek suretiyle işlediği suç nedeniyle ortaya çıkan haksızlığı telafi etme yoluna gitmektedir.Fail ve mağdurun uzlaştıkları edimin uygulanmasına ilişkin özel hukuk ba-kımından birtakım sorular akla gelmektedir. Taraflar arasındaki edimin iş hukuku kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği, iş sağlığı ve gü-venliği mevzuatının “çalışan” olarak kabul ettiği geniş çerçevenin içine failin dahil edilip edilmeyeceği, edimi ifa eden faillerin sosyal güvenlik hukuku kapsamında yer alıp almayacağı sorunları ile karşı karşıya kalınmaktadır. Çalışmamızda söz konusu hususlarda ilgili hukuk düzenlemelerinin yeterli olup olmadığı incelenecek ve istisna hükümler de dikkate alınarak, uygula-mada yaşanılan veya yaşanabilecek sorunların çözümüne yönelik değerlendirme yapılacaktır.

Keywords

ONARICI ADALET, UZLAŞTIRMA, EDİM, İŞ GÖRME, ÇALIŞAN

References

• AKKURT, Sinan Sami: “Türk Özel Hukukunda İş Sözleşmesi ile Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Başlıca Yükümlülükler ve Anılan Sözleşmelerin Ayırt Edilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2, 2008, s. 13 – 64.
• ALPAGUT, Gülsevil: “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Genel Esasları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmua-sı, C. 72, S. 2, 2014, s. 31 – 45.
• ANTALYA, Osman Gökhan: Marmara Hukuk Yorumu – Borçlar Hu-kuku Genel Hükümler Cilt: V/1,1, 2. Baskı, 2019.
• ARAS, Bahattin: Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirlerine Etkisi, Ankara 2014.
• BAKAR, Yunus Emre: Ceza Muhakemesi Kanununda Uzlaştırma, Ankara 2022.
• BAYINDIR, Sinan/ ERSÖZ, Uğur: Uzlaştırma, 2. Baskı, Ankara 2019.
• BAYTAZ, Abdullah Batuhan, “Onarıcı Adalet’e Genel Bir Bakış”, İs-tanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 71, S. 1, s. 117-130.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanu-nunda Öngörülen İşverenin Yükümlülükleri, Çalışma Mevzuatı Seminer Notları, Ankara 2012.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 21. Bası, 2021.
• CENTEL, Tankut: “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Uygulama Alanı ve Kapsamı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, C. 19, S. 2, 2013, s. 79-84.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Ta-lat/ÖZKARACA, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 36. Baskı, İs-tanbul 2023.
• ÇETİN, Soner H.: “Ceza Muhakemesi Kanununda Uzlaşma”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 82, 2009, s. 1-33.
• ÇETİNTÜRK, Ekrem: Ceza Adaleti Sisteminde Uzlaştırma, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
• ÇOLAK, Haluk/TAŞKIN, Mustafa: Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2007.
• ÇULHA, Rifat: Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, Yayına Ha-zırlayan: Feridun Yenisey, İstanbul 2005.
• DEĞİRMENCİ, Olgun: Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak Ceza Mu-hakemesinde Uzlaştırma, 2. Baskı, Ankara 2021.
• DOĞAN, Murat/ ŞAHAN, Murat/ATAMULU, Gökhan: Borçlar Hu-kuku Genel Hükümler, 4. Baskı, 2024.
• DOĞAN, Yenisey Kübra/KABAKCI, Mahmut: Gönüllü Emeği ve İş Hukuku, İstanbul 2017.
• DONAY, Süheyl: Ceza Yargılaması Hukuku, İstanbul 2015.
• EKİCİ, Şahin Meral/YEMENİCİ, Kürşat: “6763 Sayılı Kanun’la Yapı-lan Değişiklikler Işığında Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaş-tırma”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, 2018, s. 445-507.
• EKİN, Ali: İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülüklere Uymama-nın Sonuçları (İşveren Açısından), Ankara 2010.
• EKMEKÇİ, Ömer/KÖME AKPULAT, Ayşe/LEDÜN AKDENİZ, Ay-şe: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul 2021.
• EKMEKÇİ, Ömer/YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. Baskı, İstanbul 2021.
• EKONOMİ, Münir: İş Hukuku C.1, Ferdi İş Hukuku, İstanbul 1976.
• ERDEM, Ruhan Mustafa/ESER, Ferda/ÖZŞAHİNLİ, Pakize Pelin: 100 Soruda Uzlaştırma, 2. Baskı, Ankara 2017.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara 2019.
• ERENER, Ebru: Türk İş Hukukunda Asgari Süreli İş Sözleşmesi, İstan-bul 2017.
• ERİŞ, A. Uğur: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaş-tırma Eğitimi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 137, 2018, s. 241-271.
• ERSOY, Uğur: Ceza Muhakemesi Hukuku, 1. Baskı, Ankara 2024.
• ESENER, Turhan: İş Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1978.
• GÖKCAN, Hasan Tahsin: “Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesiy-le İlgili Ceza Hukuku Kurumlarının Sorumluluk Hukuku Yö-nünden Değerlendirilmesi” in Emel Hanağası ve Mustafa Göksu (eds), Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan Cilt I, 2015.
• GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 26. Baskı, 2024.
• GÜVEN, Ercan/AYDIN, Ufuk: Bireysel İş Hukuku, 6. Baskı, Nisan 2020.
• GÜZEL, Ali: Ekonomik ve Teknolojik Değişim Sürecinde İşçi Kavramı ve Yeni Bir Ölçüt Anlayışı, İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda İşçi ve İşveren Kavramları ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Galatasaray Üniversitesi-İstanbul Barosu 1997.
• İPEK, Ali İhsan/ PARLAK, Engin: Mevzuatta Yapılan En Son Değişik-likler ile Ceza Muhakemesinde Uzlaşma, 2. Baskı, 2011.
• KAFES, Veli: “Ceza Hukukunda Mağdurun Zararının Giderilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 60, S. 1, 2011, s. 83-156.
• KAYMAZ, Seydi/ GÖKCAN, Hasan Tahsin: “Uzlaşmada Edimin Konusu”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Özel Sayı 1, 2010, s. 391-411.
• KETİZMEN, Muammer: “Uzlaşmanın Sirayet Etmezliği Sonucu Ola-rak Mağdurun Yargılanacak Kişiyi Seçebilme Yetkisi”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, 2012, s. 1-10.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, 2011. KILKIŞ, İlknur: İş Sağlığı ve Güvenliği, 3. Baskı, 2016.
• KORKUT, Gülsüm/TETİK, Alim: “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler ve Temel Sorunlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 3, 2013, s. 455-474.
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Muha-keme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, 2010.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt I: Bireysel İş Hukuku, 7. Baskı, 2022.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, 4. Baskı, 2012.
• NARTER, Sami: İş Sağlığı ve Güvenliğinde İdari, Cezai ve Hukuki Sorumluluk, 2014.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, C. I-II, 4. Baskı, Yetkin 2016.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar/CUNİ, Orhan/ÖZCAN, Merve: Ceza Muha-kemesi Hukukunda Uzlaştırma Eğitim Kitabı, 2018.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar/YERDELEN, Erdal/BOZ, Burak/YILMAZ, Berna Ayşen/ALTUNTAŞ, Şeyda/ERDEM, Dilek Özge: Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma, 4. Baskı, 2018.
• ÖZBEK, Mustafa: ‘Ceza Muhakemesi Kanununda Uzlaştırma’, Anka-ra Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 54, S. 3, 2005, s. 289-321.
• ÖZBEK, Mustafa: “Ceza Muhakemesi Kanununda Yapılan Değişiklik-ler Çerçevesinde Mağdur Fail Uzlaştırmasının Usul ve Esasları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, 2007, s. 123-205.
• ÖZBEK, Özer Veli: Ceza Hukukunda Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesi, 1999. ÖZBEK, Özer Veli: Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Anlamı, TCK İzmir Şerhi, Genel Hükümler, C.1, 2. Baskı, 2005.
• ÖZBEK, Özer Veli/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. Baskı, 2017.
• ÖZDEMİR, C. S.: “6552 Sayılı (Torba) Kanun ile 6331 Sayılı İş Güven-liği Kanununda Yapılan Değişiklikler Sonucu İşverenlere Getiri-len Yükümlülükler”, Vergi Raporu, 2015, s. 110-115.
• ÖZDEMİR, Erdem: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, 2014.
• ÖZER, Hatice Duygu/ DULAY YANGIN, Dilek: “Ceza İnfaz Mevzu-atı Kapsamında Çalışan Tutuklu ve Hükümlülerin Sosyal Gü-venliği”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araş-tırmaları Dergisi, C. 25, S. 2, Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal’a Ar-mağan, 2019, s. 727-756.
• ÖZEROĞLU, Alev: Türk ve Amerikan Ceza Muhakemesi Hukukun-da Uzlaştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2023.
• ÖZGENÇ, Nuri Berkay: Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Uzlaşma, 2015.
• ÖZTÜRK, Bahri/ TEZCAN, Durmuş/ ERDEM, Mustafa Ruhan: Na-zari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, 2019.
• SAĞLAM, Nazlı: “Uzlaştırmanın İş Kazalarından Doğan Maddi ve Manevi Tazminat Davalarına Etkisi”, Çalışma ve Toplum, C. 1, S. 68, 2021, s. 355-386.
• SENYEN KAPLAN, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 9. Baskı, 2018.
• SEZER, Ahmet: Öğreti ve Uygulamada Ceza Usul Hukukunda Uz-laşma, 2010.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, 2018.
• SÜMER, Halûk Hâdi: “İş Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru”, Sicil İş Hukuk Dergisi, C. III, S. 19, 2010, s. 63-73.
• SÜMER, Halûk Hâdi: İş Hukuku, 26. Baskı, 2022.
• SÜMER, Halûk Hâdi: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, 6. Baskı, 2022.
• SÜMER, Osman / ÖNKAL, Güncel: Onarıcı Adalet Açısından Uzlaş-tırma Mekanizmasının Suç Önleme İşlevi, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 26. Kitap, İstanbul Barosu 2014.
• SÜRMELİ KALE, Hazal: Metalaşma Bağlamında Hukukta Yapısal Dönüşüm ve Uzlaştırma, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2023.
• SÜZEK, Sarper: İş Güvenliği Hukuku, 1985.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 21. Baskı, 2021.
• ŞAHİN, Cumhur/ GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku II, 6. Baskı, 2017.
• TİRİTLİOĞLU, Ersoy/ HİLAL, Hatice: “Türkiye’de Ev Hizmetlerinde Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, C. 7, S. 2, Prof. Dr. M. Fatih UŞAN’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı, 2022, s. 1545-1586.
• TUNCAY, A. Can/EKMEKÇİ, Ömer/GÜLVER, Ender: Sosyal Güven-lik Hukuku Dersleri, 22. Bası, 2023.
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 9. Baskı, 2018.
• ULAŞAN, Fatih, “Toplumsal Barışın Sağlanmasında Uzlaştırma”, Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, S. 12, 2023, s. 85-102.
• ULUSOY, Muharrem Emre: Ev Hizmetlerinde Bireysel İş İlişkileri, 2023.
• ÜNLÜTEPE, Mustafa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, 2021.
• ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, 2021.
• YENİSEY, Feridun: Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, Uzlaş-tırmacı Eğitimi Rehber Kitapçık, 2007.
• YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, 2017.
• YILDIRIM, Ramazan/ÇINARLI, Serkan/AZAK, Kerim: Türk İdare Hukuku Dersleri, Cilt 1, 8. Baskı, 2023.
• YILMAZ, Ejder: Hukuk Sözlüğü, 7. Baskı, 2017.
• YURTCAN, Erdener: Ceza Muhakemesi Hukuku Şerhi, 4. Baskı, 2005.
• ZAFER, Hamide: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Fail-Mağdur Uz-laşması (TCK m. 78/3)”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, 2006, s. 117-140.
• ZEVKLİLER, Aydın/ ERTAŞ, Şeref/ HAVUTÇU, Ayşe: Borçlar Hu-kuku Genel Hükümler Özel Borç İlişkileri Ana İlkeler, 2. Baskı, 2013.
• https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi 28.05.2024).
• https://www.vergiraporu.com.tr/upImage/org/2015-184 6552_Syili_Torba_Kanun_Ile_6331_Sayili_Is_Cumhur_Sinan_Ozdemir.pdf (Erişim Tarihi 22.07.2024).
• https://www.vergiraporu.com.tr/upImage/org/2015-184 6552_Sayili_Torba_Kanun_Ile_6331_Sayili_Is_Cumhur_Sinan_Ozdemir.pdf (Erişim Tarihi 22.07.2024).