ÖRGÜTSEL ORTAMDA BİREYSEL STRESLE BAŞAÇIKMA TUTUMLARININ ARAŞTIRILMASI

Year 2007, Issue: 18, 67 - 84, 01.08.2007

Şebnem Aslan

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çalışanların stresle başaçıkmada hangi tutumlarıdaha çok kullandıklarınıtespit etmek ve bu tutumların, çalışanların sosyo-demografik, işve çalışma koşullarıaçılarından farklılık gösterip göstermediğini ortaya çıkarmaktır. Araştırma, makine ve teçhizat sanayinde çalışan dört büyük KOBİ’deki 254 çalışanla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda; katılımcıların stresle başaçıkmada en fazla aktif planlamayı; en az ise biyokimyasalkaçma soyutlanma tutumunu kullandıklarıtespit edilmiştir. Stresle başaçıkma boyutlarından; aktif planlama, dışyardım arama, kaçma-soyutlanma duygusal-eylemsel , kaçma-soyutlanma biyokimyasal , kabul-bilişsel yeniden yapılanma boyutlarısosyo-demografik ve işdeğişkenleri açılarından fark gösterirken; dine yönelme, sosyo-demografik ve işdeğişkenleri açılarından anlamlıbir fark göstermemiştir.

Keywords

stres, örgüt, stresle başaçıkma tutumları

References

• Ağargün, M. Y., Beşiroğlu, L., Kıran, Ü. K., Özer, Ö. A., & Kara, H. (2005). COPE Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği: Psikometrik Özelliklere İlişkin Bir Ön Çalışma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 221–226.
• Albrecht, K. (1988). Gerilim ve Yönetici. (Çev: K. Tosun, F. Saraçoğlu, C. Uyargil). İstanbul İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayın No: 197.
• Aydın, B. & İmamoğlu, S. (2001). Stresle Başaçıkma Becerisi Geliştirmeye Yönelik Grup Çalışması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 41–52.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z.(2000). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Carver, C. S., Scheier, M. F. & Weintraub, J. K. (1989). Assessing Coping Strategies: A Theoretically Based Approach. J. Pers. Soc. Psychol, 56, 267–283.
• Folkman, S. & Lazarus R. S. (1980). An Analysis of Coping in A Middle- Aged Community Sample. J. Health Soc. Behav., 21, 219–239.
• Folkman, S., Lazarus, R. S., Dunkel-Schetter, C., DeLongis, A. & Gruen, R. J. (1986a). Dynamics of a Stressful Encounter: Cognitive Appraisal, Coping, and Encounter Outcomes. Journal of Personality and Social Psychology, 50(5), 992 - 1003.
• Folkman, S., Lazarus, R. S., Gruen, R. J. & DeLongis, A. (1986b). Appraisal, Coping, Health Status, and Psychological Symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 50(3), 571–579.
• Ganster, D. C. & Schaubroeck, J. (1991). Work Stress and Employee Health, Journal of Management, 17(2), 235–271.
• Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, (2004). A. B. Örgütsel Stres Yönetimi ve Uçucu Personel Üzerinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 61–85.
• Gürçay, C. ve Seçer, Ş. (1999). Stres Altında Yaşam Kalitesini Artırmada Bireysel Çözüm Araçlarından Biri Olarak Zaman Yönetimi. 7. Ergonomi Kongresi. 14–16 Ekim. Adana, 144–160.
• Işıkhan, V. (1999). Sosyal Hizmet ve Sağlık Alanında Görev Yapan Yöneticileri Etkileyen İş Stresi Faktörleri. Amme İdaresi Dergisi, 32(2), 43–57.
• Işıkhan, V. (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkma Yolları. Ankara: Sandal Yayınları
• Lazarus, R. (1966). Physhological Stres and the Coping Process. Newyork: McGraw-Hill Book Company.
• Lazarus, R. S. & Folkman, S., Stress, Appraisal and Coping, New York: Springer. 1984.
• Örücü, E. & Demir, B. (1999). Banka Çalışanlarında İş Stresi ve Muğla İli Örneği. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13(1), 59–76.
• Özbay, Y. & Şahin, B. (1997). Stresle Başaçıkma Tutumları Envanteri (SBTE): Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. IV. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Kongresi, Ankara A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Palancı, M. (1999). Algılanan Kontrol Düzeyine Bağlı Olarak Farklılaşan Başaçıkma Davranışları. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon.
• Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde Stres Kaynakları. Pegem Yayınları. Personel Geliştirme Merkezi. Ankara, No:16, 11-73.
• Roy Ann-Marie, Coursework Stress in University Students, http://www.gerardkeegan.co.uk/tsp/arm_project_2.pdf. Erişim: 18.11.2007.
• Saldamlı, A. (2000). Otel İşletmelerinde Stres Kaynakları ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 288–302.
• Sharpley, C. F., Reynolds, R., Acosta, A. & Dua, J. K. (1996). The presence, nature and effects of job stress on physical and psychological health at a large Australian university. Journal of Educational Administration, 34(4), 73–86.
• Selye, H. (1985). History and Present Status of the Stress Concept. In A. Monat & R.S. Lazarus, Eds. Stress and Coping. 2nd ed. New York: Columbia University.
• Torun, A. (1996). Stres ve Tükenmişlik.(Suna Tevrüz (editör). Endüstri ve Örgüt Psikolojisi). Ankara: Türkiye Psikologlar Derneği, 43–53.
• Uçman, P. (1990). Ülkemizde Çalışan Kadınlarda Stresle Başaçıkma ve Psikolojik Rahatsızlıklar. Psikoloji Dergisi, 7(24), 58–75.
• Vokić, N. P. & Bogdanić, A. (2007). Individual Differences and Occupational Stress Perceived: A Croatian Survey. Working Paper Series, 2-15.