Geleneksel Tıbbın Koruyucu Sağlık Hizmetlerindeki Rolü: Bibliyometrik Analiz

Year 2025, Issue: 57, 124 - 141, 30.08.2025

Diyar Karahançer , Şerife Güzel

https://doi.org/10.52642/susbed.1618851

Abstract

Geleneksel tıbbın koruyucu sağlık hizmetlerindeki potansiyel rolü, bilimsel temellerinin ve uygulama alanlarının netleştirilmesi gereken önemli bir araştırma konusudur. Bu esas görüşe dayanarak, bu çalışma, geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın 1980-2024 yılları arasında koruyucu sağlık üzerindeki etkilerini küresel akademik literatür üzerinden analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, Web of Science veri tabanında "geleneksel tıp" ve "koruyucu sağlık" anahtar kelimeleriyle tarama yapılmış ve elde edilen 694 doküman bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Yayın sayıları, atıf oranları, etkili yazarlar, ülkeler ve dergiler gibi kriterler, R Studio’nun Bibliometrix paketiyle görselleştirilmiştir. Bulgular, 1980’den günümüze geleneksel tıp üzerine yapılan yayınlarda düzenli bir artış olduğunu, özellikle 2010 sonrası bu artışın hızlandığını göstermektedir. ABD, Çin, Avustralya ve Hindistan bu alanda öncü ülkeler olarak belirlenmiştir. Pandemi süreci, koruyucu sağlık konularına olan ilgiyi artırmıştır. Çalışma, geleneksel tıbbın koruyucu sağlıkta halk sağlığını destekleyici bir rol oynadığını ve özellikle kronik hastalıkların önlenmesi, sağlık eğitimi, bağırsak mikrobiyotası ve stres yönetimi gibi alanlarda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır.

Keywords

Geleneksel Tıp , Koruyucu Sağlık , Kronik Hastalık Önleme , Bibliyometrik Analiz , Halk Sağlığı , COVID-19 , Bütünleyici Tıp

The Role of Traditional Medicine in Preventive Healthcare Services: A Bibliometric Analysis

Abstract

The potential role of traditional medicine in preventive healthcare is a significant research topic that requires clarification of its scientific foundations and application areas. Based on this premise, this study aims to analyze the impact of traditional and complementary medicine on preventive healthcare between 1980 and 2024 through a comprehensive review of global academic literature. The research involved a search in the Web of Science database using the keywords "traditional medicine" and "preventive health" resulting in 694 documents analyzed through bibliometric methods. Metrics such as publication numbers, citation rates, influential authors, countries, and journals were visualized using the Bibliometrix package in R Studio. The findings indicate a steady increase in publications on traditional medicine since 1980, with a significant acceleration after 2010. The United States, China, Australia, and India were identified as leading countries in this field. The COVID-19 pandemic further heightened interest in preventive healthcare topics. The study highlights that traditional medicine plays a supportive role in public health within preventive healthcare and reveals a need for further research, particularly in areas such as chronic disease prevention, health education, gut microbiota, and stress management.

Keywords

Traditional Medicine , Preventive Health , Chronic Disease Prevention , Bibliometric Analysis , Public Health , COVID-19 , Integrative Medicine

References

• Allegra, S., De Francia, S., Turco, F., Bertaggia, I., Chiara, F., Armando, T., Storto, S., ve Mussa, M. V. (2023). Phytotherapy and Drugs: Can Their Interactions Increase Side Effects in Cancer Patients? Journal of Xenobiotics, 13(1), 75-89. https://doi.org/10.3390/jox13010007
• AMTA. (2005). What Is Music Therapy? - American Music Therapy Association. 21 Ekim 2024 tarihinde https://www.musictherapy.org/ adresinden edinilmiştir.
• Ansari, S., Khan, Q. A., Anjum, D. R., Siddiqui, A., ve Sultana, K. (2017). Fundamentals of Unani System of Medicine—A Review.
• APA. (2018). Dictionary of Psychology—Hypnosis. American Psychological Association. 21 Ekim 2024 tarihinde https://dictionary.apa.org/hypnosis adresinden edinilmiştir.
• Aria, M., ve Cuccurullo, C. (2017). bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Ayhan, H., ve Mollahaliloğlu, S. (2018). Medicinal Leech Therapy: Hirudotherapy. Ankara Medical Journal. https://doi.org/10.17098/amj.409057
• CDC. (2009). The Power of Prevention: Chronic Disease... The Public Health Challenge of the 21st Century: (581002012-001). https://doi.org/10.1037/e581002012-001
• Clarivate. (2023). Web of Science Core Collection Search Fields. 20 Ekim 2024 tarihinde https://webofscience.help.clarivate.com/en-us/Content/wos-core-collection/woscc-search-fields.htm adresinden edinilmiştir.
• Cohen, J. T., Neumann, P. J., ve Weinstein, M. C. (2008). Does Preventive Care Save Money? Health Economics and the Presidential Candidates. New England Journal of Medicine, 358(7), 661-663. https://doi.org/10.1056/NEJMp0708558
• D’Almeida, S. A., Gbomor, S. E., Osaio-Kamara, B., Olagunju, M. T., Abodunrin, O. R., ve Foláyan, M. O. (2024). A scoping review of the use of traditional medicine for the management of ailments in West Africa. PLOS ONE, 19(7), e0306594. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0306594
• Dash, B., ve Jounious, A. M. M. (1997). Handbook of ayurveda. Concept Publishing Company.
• Ernst, E., ve Köder, K. (1997). An overview of reflexology. European Journal of General Practice, 3(2), 52-57. https://doi.org/10.3109/13814789709160323
• Hunter, J. D. (2007). Matplotlib: A 2D graphics environment. Computing in science & engineering, 9(03), 90-95.
• Isham, G., Sanchez, E., Jones, W. A., Teutsch, S., Woolf, S., ve Haddix, A. (2017). Prevention Priorities: Guidance for Value-Driven Health Improvement. The Annals of Family Medicine, 15(1), 6-8. https://doi.org/10.1370/afm.2023
• Işık, M., ve Aksoy, F. N. (2012). Tıbbî sülük tedavisi (hirudoterapi) ve Hacamat. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 22, 80-84.
• Kavaklı, A. (2010). Akupunktur. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 1-4.
• Korucu, K. S., ve Oksay, A. (2023). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Kapsamında Fitoterapi ve Homeopati. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 5(2), 97-113.
• Matos, L. C., Machado, J. P., Monteiro, F. J., ve Greten, H. J. (2021). Understanding Traditional Chinese Medicine Therapeutics: An Overview of the Basics and Clinical Applications. Healthcare, 9(3), 257. https://doi.org/10.3390/healthcare9030257
• NIH. (2019). Chiropractic: In Depth. National Center for Complementary and Integrative Health. 21 Ekim 2024 tarihinde https://www.nccih.nih.gov/health/chiropractic-in-depth adresinden edinilmiştir.
• NIH. (2024). Definition | Prevention Research | ODP. NIH Office of Disease Prevention. 21 Ekim 2024 tarihinde https://prevention.nih.gov/about-odp/prevention-research-defined adresinden edinilmiştir.
• Reback, J., McKinney, W., Van Den Bossche, J., Augspurger, T., Cloud, P., Klein, A., Hawkins, S., Roeschke, M., Tratner, J., ve She, C. (2020). Pandas-dev/pandas: Pandas 1.0. 5. Zenodo.
• Rizvi, S. A. A., Einstein, G. P., Tulp, O. L., Sainvil, F., ve Branly, R. (2022). Introduction to Traditional Medicine and Their Role in Prevention and Treatment of Emerging and Re-Emerging Diseases. Biomolecules, 12(10), 1442. https://doi.org/10.3390/biom12101442
• Russell, L. B. (2007). Prevention’s potential for slowing the growth of medical spending. Washington, DC: National Coalition on Health Care.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Resmî Gazete.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2022). Fitoterapi Uygulaması Kitabı. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Getat Daire Başkanlığı.
• TGDT. (2024). GNU Image Manipulation Program (GIMP), Version 2.10.38. Community, Free Software (license GPLv3). The GIMP Development Team. https://gimp.org/
• Weis, W. A., Ripari, N., Conte, F. L., Honorio, M. D. S., Sartori, A. A., Matucci, R. H., ve Sforcin, J. M. (2022). An overview about apitherapy and its clinical applications. Phytomedicine Plus, 2(2), 100239. https://doi.org/10.1016/j.phyplu.2022.100239
• World Health Organization. (1947). Constitution the World Health Organization. WHO chronicle, 1, 1-18.
• World Health Organization (2003). Traditional medicine. 17 Ekim 2024 tarihinde https://web.archive.org/web/20080711152254/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs134/en/print.html adresinden edinilmiştir.
• World Health Organization. (2013). WHO traditional medicine strategy: 2014-2023.
• World Health Organization. (2019). WHO global report on traditional and complementary medicine 2019.
• World Health Organization. (2024). Traditional, Complementary and Integrative Medicine. 19 Ekim 2024 tarihinde https://www.who.int/health-topics/traditional-complementary-and-integrative-medicine adresinden edinilmiştir.