İstismara Maruz Kalan Çocuklarla Adli Görüşme: NICHD PROTOKOLÜ Önerisi

Yıl 2019, Sayı: 38, 393 - 412, 04.04.2019

Dr. Eda Ermağan Çağlar Dr. Tuğba Türk

Öz

Adalet sistemi içerisinde çocuklar sanık, tanık veya mağdur konumlarında yer alabilmektedir. Sistem içerisinde çocuklardan güvenilir ve geçerli bilgi edinmek suçlu kişilerin cezalandırılmasına katkıda bulunurken suçsuz kişilerin haksız yere ceza almamasını sağlayabilmektedir. Ancak adaletin sağlıklı bir şekilde işleyişini sağlamada çocukların ifadesini almak, yetişkin ifadesini almaktan farklılık göstermektedir. Çocuklarla yapılan adli görüşmelerde gerekli koşulların sağlanması, uygun görüşme tekniklerinin kullanılması önem arz etmektedir. Bunun için de birçok ülkede çocuklarla yapılan adli görüşmelerde bir standart sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu standartlar sağlanırken katı kurallar dizisi yerine esnek ilkeler uygulanmakta, yarı yapılandırılmış görüşme protokollerinin kullanımıyla çocuklardan alınan ifadelerin güvenirliği arttırılmaya çalışılmaktadır. Söz konusu protokollerden biri de yaygın olarak kullanılan NICHD protokolüdür. Ülkemizde de adalet sisteminde çocukların ifadelerini çocuğun yararı ilkesi çerçevesinde almak amacıyla Çocuk İzlem Merkezi ve Adli Görüşme Odaları kurulmuş ve burada görev alacak uzmanlar profesyonel açıdan desteklenmeye çalışılmaktadır. 

Mevcut gelişmelere karşılık uzmanları ortak bir uygulamada birleştiren bir adli görüşme protokolünün olmaması hem ilgili kurumlar hem de uzmanlar açısından uygulamalar esnasında farklılıkların yaşanmasına sebep olmaktadır. Uygulamalardaki farklılıklar ise, çocuklarla yapılan adli görüşme sürecinde uzmanların belirsizlik yaşamalarına; süreç içerisinde çocuğun yeniden travmatize olmasına ve bu temel dinamikler neticesinde edinilen bilgilerin güvenilirliğinin sorgulanmasına sebebiyet vermektedir. Bu bağlamda, söz konusu çalışmayla adli görüşme sürecinde kurumlar bazında ortak bir görüşme protokolünün uygulanmasının önemine değinilmiş ve  örnek bir model olan NICHD protokolünün alanda çalışan uzmanların hizmetine sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

NICHD protokolü, adli görüşme, çocuk istismarı

Kaynakça

• Ahern, E.C., Lamb, M.E. (2016). Children’s reports of disclosure recipient reactions in Forensic interviews: Comparing the NICHD and MoGP protocols. Journal of Police and Criminal Psychology, 32(2), 85-93. doi:10.1007/s11896-016-9205-x American Professional Society on the Abuse of Children. (2012). Practice guidelines: Forensic interviewing in cases of suspected child abuse. http://www.childfirstpa.com/wp-content/uploads/2014/07/APSAC_FI_Guidelines_2012.pdf. (25 Aralık 2016 tarihinde indirilmiştir) American Psychological Association (2002). A Reference for Professionals:Developing. Washington: American Psychological Association. Atılgan, E.Ü. , Yağcıoğlu, S. ve Çavdar, Y. (2014a). Çocuklarla adli görüşme odaları ihtiyaçlar, iyi uygulama örnekleri ve çocuklarla adli görüşme standartları özet rapor. Ankara: Adalet Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Türkiye Adalet Akademisi, UNICEF Türkiye. Atılgan, E.Ü. , Yağcıoğlu, S. ve Çavdar, Y. (2014b). Çocuklarla Adli Görüşme için Rehber. Ankara: Adalet Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Türkiye Adalet Akademisi, UNICEF Türkiye. Benia, L.R., Hauck-Filho, N., Dillenburg, M. & Stein, L.M. (2015). The NICHD investigative interview protocol: A meta-analytic review. Journal of Child Sexual Abuse, 24(3), 259-279. doi: 10.1080/10538712.2015.1006749 Block, S.D., Foster, E.M., Pierce, M.W., Berkoff, M.C., Runyan, D.K. (2013). Multiple forensic interviews during investigations of child sexual abuse: A cost-effectiveness analysis. App Dev Sci, 17(4), 174-183. Cirlugea, O., O’Donohue, W.T. (2016). Review of Psychometrics of Forensic Interview Protocols with Children. In W. T. O’Donohue & M. Fanetti. (Ed.), Forensic Interviews Regarding Child Sexual Abuse: A Guide to Evidence-Based Practice (pp. 237-257). Switzerland: Springfield. Dağlı, T., İnanıcı, M.A. (2010). Üniversiteler için Hastane Temelli Çocuk Koruma Merkezleri El Kitabı. Ankara: Fersa Ofset Matbaacılık. Davies, D., Cole, J., Albertella, G., McCulloh, L., Allen, K. & Kekevian, H. (1996). Model for conduction forensic interviews with child victims of abuse. Child Matreatment. 1(3), 189-199.
• DePure, D.P. & Sites, J. (2015). Child Abuse Investigation Field Guide. Massachusetts: Elsevier DeVoe, E.R., Faller, K.C. (1999). The charateristics of disclosure among children who may have been sexually abused. Child Maltreatment, 4(3), 217-221. Ermağan, E. (2015). Çocuk görgü tanıklığının güvenilirliğinin incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı. Ermağan Çağlar, E., Kocabaşoğlu, N. (2018). Bellek boşluklarını doldurmaya zorlamanın çocuk görgü tanığı belleği üzerindeki olumsuz etkileri. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 9(34), 451-473. Faller, K. C. (2007a). Forensic and Clinical Interviewer Roles in Child Sexual Abuse. In K.C. Faller (Ed.), Interviewing Children About Sexual Abuse: Contraversies and Best Practice. (pp. 3-10). New York: Oxford University Press, Inc. Faller, K.C. (2007b). Interviewing Children About Sexual Abuse. In K.C. Faller (Ed.), Interviewing Children About Sexual Abuse: Contraversies and Best Practice. (pp. 66-89). New York: Oxford University Press, Inc. Garven, S., Wood, J.M., Malpass, R.S., & Shaw III, J.S. (1998). More than suggestion: The effect of interviewing techniques from the McMartin Preschool case. Journal of Applied Psychology, 83(3), 347-359. Glaser, D. (2005). Child maltreatment. Psychiatry, 4(7), 53-57. Herman, J.L. (2005). Justice from the victim’s perspective. Violence Against Women, 11(5), 571-602. Lamb, M.E., Sternberg, K.J., Orbach, Y., Esplin, P.W., Stewart, H., & Mitchell, S. (2003). Age differences in young children's responses to open-ended invitations in the course of forensic interviews. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71(5), 926-934. Lamb, M.E., Orbach, Y., Sternberg, K.J., Aldridge, J., Pearson, S., Stewart, H., Esplin, P.W., Bowler, L. (2009). Use of a structured investigative protocol enhances the quality of investigative interviews with alleged victims of child sexual abuse in Britain. Applied Cognitive Psychology, 23(4), 449-467. La Rooy, D. & Lamb, E.M. (2011). What happens when interviewers ask repeated questions in forensic interviews with children alleging abuse? J Police Crim Psych, 26:20–25. doi: 10.1007/s11896-010-9069-4. La Rooy, D.J., Brubacher, S.P., Aromäki-Stratos, A., Cyr, M., Hershkowitz, I.I., Korkman, J., Myklebust, T., Naka, M., Peixoto, C.E.E., Roberts, K.P., Stewart, H., Michael E. Lamb, M.E. (2015). The NICHD protocol: a review of an internationally-used evidence-based tool for training child forensic interviewers. Journal of Criminological Research, Policy and Practice, 2(1), 76-89. Malloy, L.C., Katz, C., Lamb, M.E., & Mugno, A.P. (2015). Children's requests for clarification in investigative interviews about suspected sexual abuse. Applied Cognitive Psychology, 29(3), 323-333. doi: 10.1002/acp.3101. Orbach, Y., Hershkowitz, I., Lamb, M.E., Sternberg, K.J., Esplin, P.W., & Horowitz, D. (2000). Assessing the value of structured protocols for forensic interviews of alleged child abuse victims. Child Abuse & Neglect, 24(6), 733-752. Pipe, M.E., Orbach, Y., Lamb, M., Abbott, C.B., & Stewart, H. (2008). Do best practice interviews with child abuse victims influence case processing. Unpublished report, US Department of Justice. ISO 690. Pipe, M.E., Orbach, Y., Lamb, M., Abbott, C.B., Stewart, H. (2013). Do case outcomes change when investigative interviewing practices change? Psychology, Public Policy, and Law, 19(2), 179-190. Peixoto, C.E., Ribeiro, C., & Lamb, M.E. (2011). Forensic interview protocol in child sexual abuse. Why and what for? In T. Magalhaes (Ed), Abuse & neglect series: To improve the management of child abuse and neglect [Vol.1]. (pp.133-160). Porto: SPECAN. Price, E.A., Ahern, E.C. & Lamb, M.E. (2016). Rapport-building in investigative Interviews of alleged child sexual abuse victims. Applied Cognitive Psychology, 30(5), 743-749. doi: 10.1002/acp.3249. State Of Michigan Governor’s Task Force On Child Abuse And Neglect And Department Of Human Servıces. (2011). Forensic Interview Protokol. (3rd edition). https://www.michigan.gov/documents/dhs/DHS-PUB-0779_211637_7.pdf . (3 Eylül 2016 tarihinde indirilmiştir.) Steele, L.C. (2012). The Forensic Interview: A Challenging Conversation. In P. Goodyear- Brown (Ed.), Handbook of child sexual abuse identification, assessment, and treatment. In (99-120). New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Sternberg, K.J., Lamb, M.E., Davies, G.M., & Westcott, H.L. (2001). The memorandum of good practice: Theory versus application. Child Abuse & Neglect, 25(5), 669-681.
• Sternberg, K.J., Lamb, M.Y., Orbach, E., Esplin, P.W., & Mitchell, S. (2001). Use of a structured investigative protocol enhances young children's responses to free-recall prompts in the course of forensic interviews. Journal of Applied Psychology, 86(5), 997-1005. Şahin Dağlı, F. (2017). Fiziksel ceza ve çocuk üzerine etkileri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 11(2), 11-12. Şamar, B. (2018). Mağduriyet bağlamında adli sosyal hizmet ve adli görüşme odaları: Eskişehir Adliyesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı. Taylor, C.A., Hamvas, L., Rice, J., Newman, D.L., & DeJong, W. (2011). Perceived social norms, expectations, and attitudes toward corporal punishment among an urban community sample of parents. Journal of Urban Health, 88(2), 254-269. TC Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Müdürlüğü Mağdur Hakları Daire Başkanlığı, (2017). Adli görüşme odaları http://www.magdur.adalet.gov.tr/hakkinda 01253 adresinden 24 Haziran 2017 tarihinde alınmıştır. TC Adalet Bakanlığı Mağdur Hakları Daire Başkanlığı Mağdura Yaklaşım Kılavuzu, (2016) http://magdur.adalet.gov.tr/magdura-yaklasim-kilavuzu- 01193 adresinden 13 Aralık 2018 tarihinde alınmıştır. The Institute for Human Services, (2010). 203: Investigative Interviewing in Child Sexual Abuse Cases Standard Curriculum. Pittsburgh: University of Pittsburgh, School of Social Work Themeli, O., & Panagiotaki, M. (2014). Forensic interviews with children victims of sexual abuse: the role of the counselling psychologist. The European Journal of Counselling Psychology, 3(1), 1-19. Ümit Atılgan, E., Yağcıoğlu, S., Çavdar, Y. (2014). Çocuklarla Adli Görüşme İçin Rehber. Ankara: Unicef Türkiye. Wood, B., Orsak, C., Murphy, M. & Cross, H.J.(1996). Semistructured child sexual abuse interviews: interview and child characteristics related to credibility of disclosure. Child Abuse & Neglect, 20(1), 81-92. Wood, J. M., & Garven, S. (2000). How sexual abuse interviews go astray: Implications for prosecutors, police, and child protection services. Child Maltreatment, 5(2), 109-118. World Health Organization. (2003). Guidelines for medico-legal care of victims of sexual violence. Geneva.