European Ombudsman and Turkish Ombudsman Institution: Comparative Analysis

Yıl 2017, Sayı: 31, 65 - 96, 01.07.2017

M Akif Özer

Öz

In recent years, practices such as corruption, bribery and mismanagement that have taken place throughout the world have brought new mechanisms to agenda for the lawfulness of the administration. In this context, the implementation of the Ombudsman was initiated in 2012 by the operation of the Turkish Ombudsman Institution in Turkey. In fact, the history of this control class, which is very common in Europe, is taken to the practice of the Ottoman Empire. It is even widely accepted in the literature that this practice is taken from the Ottoman Empire by Scandinavian countries. However, contrary to the developed countries, the operation of the Turkish Ombudsman Institution in recent period shows that Turkey has started to benefit too late from the contributions it has provided for the legality of the administration of this institution. It is clear that with the operation of the foundation of the institution will contribute much more to the administration of the country. However, it is also of great importance that similar successful applications are followed up continuously and good practice examples are transferred to Turkey through benchmarking. In this study, the European Ombudsman and the Turkish Ombudsman Institution were compared and the importance of mutual exchange of ideas and practices was emphasized in order to make the applications more effective

Anahtar Kelimeler

Audit, Ombudsman, Comparison, Recommendation, Effectiveness

AVRUPA OMBUDSMANI VE TÜRKİYE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU: MUKAYESELİ BİR İNCELEME

Öz

Son yıllarda dünya genelinde yaşanan yolsuzluk, rüşvet, kötü yönetim gibi uygulamalar, yönetimin hukuka uygunluğunun mekanizmaları Bu kapsamda Türkiye’de 2012 yılında Kamu Denetçiliği Kurumu’nun faaliyete geçmesiyle ombudsmanlık uygulaması başlamıştır. Aslında Avrupa’da çok yaygın olan bu denetim türünün geçmişi Osmanlı İmparatorluğu uygulamalarına kadar götürülmektedir. Hatta literatürde bu uygulamanın İskandinav ülkelerince Osmanlı’dan örnek alındığı yaygın kabul görmektedir. Ancak gelişmiş ülkelerin aksine Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu’nun son dönemde faaliyete geçmesi, bu kurumun yönetimin hukuka uygunluğuna sağladığı katkılardan Türkiye’nin çok geç faydalanmaya başladığını göstermektedir. Kurumun işleyişinin oturmasıyla ülke yönetimine çok daha fazla katkı sağlayacağı açıktır. Ancak benzer başarılı uygulamaların sürekli takip edilmesi ve iyi uygulama örneklerinin kıyaslama yöntemiyle Türkiye uygulamasına aktarılması da büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada Avrupa Birliği Ombudsmanı ile Kamu Denetçiliği Kurumu karşılaştırılmış ve uygulamaların daha etkin olabilmesi için fikir ve uygulama alışverişinin önemine vurgu yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Denetim, Ombudsman, Mukayese, Tavsiye Kararı, Etkenlik

Kaynakça

• AB Bakanlığı; “Avrupa Ombudsmanı”, http://www.ab.gov.tr/index. php?p=45639 &l=1 (20.03.2016).
• Abdioğlu, Hasan; “Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y.6, S.11, 2007.
• Acar, Tünay; Kamu Yönetiminde Yeni Bir Denetim Yolu: Kamu Denetçiliği Kurumu, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Ün., Isparta, 2009.
• Akpınar, Elçin; Kamu Yönetiminde Denetim Olgusu ve Türkiye’de Kamu Yönetiminin Denetlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Ün., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2006.
• Kamu Denetçiliği Kurumu; 2015 Yılı İdari Faaliyet Raporu, http://www.ombudsman.gov.tr (29.12.2016), s.60-62.
• Karcı, Şükrü Mert; “Ombudsman Tavsiye Kararlı Ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanabilme Sorunu”, Ombudsman Akademik, S.2, Temmuz 2015, s.52.
• Arslan, Süleyman; “İngiltere’de Ombudsman Müessesesi”, AİD, C.19, Sayı.1, Mart, 1986.
• Atay, Ethem; “Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi Ve Kamu Denetçiliği Kurumu”, Ombudsman Akademik, S.1, Aralık 2014.
• Avrupa Ombudsmanı; “2015 Annual Report”, http://www.ombudsman. europa.eu/en/press/publications.faces (13.01.2017).
• Avşar, Zakir; “Ombudsman, İyi Yönetilen Türkiye İçin Kamu Hakemi, Hayat Yay., İstanbul, 2012.
• Diamandouros, Nikiforos; “Demokrasi, Hukukun Üstünlüğü Ve Ombudsmanlık Kurumu”, Ombudsman Akademik, S.1, Aralık 2014.
• Efe, Haydar; Avrupa Ombudsmanı’nın AB İçinde İyi Yönetim, Hukukun Üstünlüğü Ve İnsan Haklarını Koruyucu Rolü”, Avrupa Çalışmaları Dergisi, C.19, S.2, 2011.
• Efe, Haydar, Murat Demirci; “Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumu’ndan Beklentiler”, Sayıştay Der., S.90, Eylül 2013.
• Eken, Musa; “Vatandaşın Korunmasında Ombudsman Kurumunun Rolü”, Türkiye’de Yönetim Geleneği, Ed. D.Dursun - H. Al, İlke Yay., İstanbul, 1998.
• Ekici, Birol; “Kamu Yönetiminde ve Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma Bağlamında Denetim”, Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması I, Ed. A. Nohutçu-A. Balcı, Beta, İstanbul, 2005.
• Erdoğmuş, Osman; Kamu Yönetiminde İdari ve Denetsel Açıdan Ombudsman Kurumu: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2006.
• Eryılmaz, Bilal; “Kamu Bürokrasisinin Denetlenmesinde Yeni Gelişmeler”, TİD, Y:66, Sayı.402, Mart 1994.
• European Communities; What can the European Ombudsman do for you? An Overview of the Ombudsman’s work and how he could help you? The European Ombudsman, Publications Office, Belgium, 2008.
• Gökçe, A. Fuat; “Çağdaş Kamu Yönetiminde Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Ve Türkiye İçin Askeri Ombudsmanlık Önerisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, C.17, S.2, 2012.
• Görgün, Emin; Türk Kamu Mali Yönetiminde Sayıştay Denetimi, Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Ün., Karaman, 2011.
• Gözübüyük Şeref; Anayasa Hukuku, S Yay., Ankara, 1991.
• Gözübüyük, Şeref; Yöneti m Hukuku, Turhan Yay., Ankara, 1992.
• Hansen H. S.; “Ombudsman Kavramı”, (Çev. Turgay Ergun), AİD, C.29, Sayı.3, Eylül, 1996.
• Kahraman, Mehmet; “Hukuk Devletine Katkıları Bakımından Kamu Denetçiliği”, Mustafa Kemal Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.8, S.16, 2011.
• Kamu Denetçiliği Kurumu; 2015 Yılı İdari Faaliyet Raporu, http://www. ombudsman.gov.tr (29.12.2016)
• Kamu Denetçiliği Kurumu; ‘Hakkında’, http://www.ombudsman.gov.tr/ contents/files/ (01.01.2017/a)
• Kamu Denetçiliği Kurumu; Stratejik Plan, 2017-2021, https://www. ombudsman.gov.tr/contents/files/pdf/kdk-2017-2021-stratejik-plan.pdf (05.01.2017/b).
• Karcı, Şükrü Mert; “Ombudsman Tavsiye Kararlı Ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanabilme Sorunu”, Ombudsman Akademik, S.2, Temmuz 2015.
• Kılıç, Erkan; Kamu Denetçiliği Kurumu, Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi, Atılım Ün. SBE, Ankara, 2012.
• Koç, Oktay; “Yeni Örgütlerin Ortaya Çıkışı:Türk Kamu Denetçiliği Kurumu Örneği”, Ombudsman Akademik, S.2, Temmuz 2015.
• Köseoğlu, Özer; Avrupa Ombudsmaninin Hukuki Statüsü, Işleyişi Ve Kurumsal Etkinliği”, Sayıştay Dergisi, S.79, 2010.
• Kuluçlu, Erdal; “Yönetimin Denetiminden Denetimin Yönetimine”, Sayıştay Der., S.63, Ekim-Aralık, 2006.
• Öktem, Serkan – Gökhan Turhan; “6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu
• Kanunu ve Komisyon Raporlarında Yer Alan Eleştiriler Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt: 11, Sayı: , 2015.
• Özer, Ahmet; “Mahalli idarelerin Denetimi - Değerlendirme”, Çağdaş Mahalli İdareler, C.2, S.4, 1993.
• Pickl, Victor; “Ombudsman ve Yönetimde Reform”, (Çev. Turgay Ergun), AİD, C.19,Sayı.1, Mart, 1986.
• Şengül, Ramazan; “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Etkin Denetlenmesinde Yeni Bir Kurum: Kamu Denetçiliği Kurumu”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.14, S.2, 2007.
• Şengül, Ramazan; “Avrupa Birliği’nde Yönetsel Alanında Kötü yönetimle Mücadele Eden Bir Kurum: Avrupa Birliği Ombudsmanı”, 2. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, (2010) http://akademikpersonel.kocaeli. edu.tr/ ramazan.sengul/ (10.08.2016).
• Tortop, Nuri; “Yönetimin Denetlenmesi ve Denetleme Biçimleri”, AİD, C.7, S.1, Tortop, Nuri; “Ombudsman Sistemi ve Çeşitli Ülkelerde Uygulanması”, Türkiye’de Kam Yönetimi, Ed. B. Aykaç - Ş. Durgun - H. Yayman, 2. Baskı, Nobel Yay., Ankara, 2012.
• Tul, Uygar; “Avrupa Birliği’nde Ombudsmanlık”, http://www.siyasal hayvan. com/avrupa-birligi-ve-turkiyede-ombudsmanlik-avrupa-ombudsmani-3- parca/ (20.08.2016).
• Turhan, Durmuş Gökhan - Serkan Ökten; “Avrupa Birliği’nde Ombudsmanlık”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2014/1, Sayı:19, 2014.
• Uler, Yıldırım; Ombudsman (Kamu Denetçisi), Türkiye’de Kam Yönetimi, Ed. B. Aykaç - Ş. Durgun - H.Yayman, 2. Baskı, Nobel Yay., Ankara, 2012.
• Yaman, Adem; “Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması Sürecinde Türk Denetim Sistemine Genel Bir Bakış, Güncel Sorunlara İlişkin Değerlendirme Ve Öneriler”, Mali Hukuk, S.133, Ocak-Şubat, 2008.
• Yatkın, Ahmet – İlker Taşer; “Kamu Yönetiminde Denetim Aracı Olarak Ombudsmanlık: Türkiye Ve Avrupa Birliği Karşılaştırmalı Örnek Olay Araştırması”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.25, S.1, 2015.
• Yıldırım, Turan; İdari Yargı, Anadolu Ün. Yay., Eskişehir, 2013.